Bai. Zaurien edertasunean sinesten dut; zauriek uzten dituzten orbanak ez dira, niretzat, itsusiak. Izan ere, zauri baten ondotik askoz ere biziagoak dira sentsazioak, are nabarmenagoa sentitutakoa. Baina minaren exibizionismoa ez zait gustatzen. Bala hutsak exibizio ariketa bat da, nire orban guztien erakustaldia. Haatik, ez dago minetik eginda, baizik eta distantziatik -eta, beraz-, harrotasunetik.

Inoiz ez didate eskatu zer den garrantzitsua eta zer ezinbestekoa bereiztea. Nik ere inoiz ez diot inori ariketa hori egin dezan eskatu. Nolanahi ere, azkenaldian galtzen ditugun gauzei buruz idazteko gogoa daukat, eta ez hainbeste eskuragarri eduki ditzakedanei buruz. Eta iruditzen zait galtzen ditugun gauzak garrantzitsuak izan daitezkeela, baina inoiz ere ez ezinbestekoak. Galtzearen artea ez dela zaila ikasten idatzi zuen Elisabeth Bishopek, badirela galdu nahian diruditen gauzak, eta honek ez dakarrela hondamendirik, kontua dela gero eta gehiago eta azkarrago galtzea. Jon Benitok oparitu dit poema horren itzulpena, eta libururako oso egokia da.

Ez. Nik ez dut literaturaren balio terapeutikoan sinesten. Kaltegarria ere izan daiteke idazlearendako, bere idazlana defendatu ordez bere burua defendatzen -edo, txarragoa dena, justifikatzen- ibili behar duelako. Gainera, iruditzen zait ez diegula irakurleei gure berri zehatza eman behar. Poetak galderak egiteko gaude, ez gure barne biografiaren berri emateko. Galderak iradokitzaileak badira, hobe.

* * * * * * * * * *

Galtzearen arteaz mintzo den Elisabeth Bishopen poema batek ematen dio hasiera Castillo Suarezen azken poema liburuari, maite den haren galtzeak egindako zauriez hitz egiten duen Bala hutsaki. Eta hain zuen, poema batean agertzen du olerkari altsasuarrak izenburuaren zergatia. «Bala hutsek ez dute bazterreko kalterik sorrarazten;/ ez dute minik egiten, pitzadura laburrak baizik./ Ez dute nortasuna aldarazteko balio ere./ Nire bala hutsak gordeta dauzkat tiraderan:/ bereizi ginenean zuretako hartu zenuen armairukoan». Eta liburuan, tiradera hori ireki eta balak ateratzen hasi da Castillo Suarez, zauri txiki horiei erreparatzen. Dena den, olerkariak garbi utzi nahi dio Bala hutsak-en irakurleari poemotan ez dituela kontatzen harremanek dakarzkiguten dezepzio txikiak edo handiagoak besterik gabe. «Horretarako egunerokoak daude, eta normalean ez dute asmo literariorik», dio Castillo Suarezek. Hori dela-eta, poemok idaztera eraman duten asmoen aitorpena egiten du Ipuina izeneko olerkian. Hauxe dio: Poema bat ipuin zedarritua da:/ adjektiboetan daude oroitzapenak, /aditzetan etorkizunerako asmoak, /adberbioetan zalantzak / eta izenetan isiltasuna. / Nahiago zaitut biluzik, hala ere, /letrarik gabeko kanta baten gisan.