C@sa Nostra
Betaurreko «orokerrak» erantzi eta ekonomiaren lupak jantzi aurreko azken postala dut hau. Entzungo zenuten Italian Cosa Nostraren balizko burua nola harrapatu duten. Aitonatxoa espetxeratu eta mafiarenak egingo ez duen arren, pena hartu nuen. Zergatik? Bada Casa Nostran goiko solairuko bizilagunen zaratek etenik ez dutelako. Hau da, zaldi baten buru odoldua goikoen izarapean jartzeko gai den norbait behar dut eta, dirudienez, hautagai on bat espetxeratu didate. Izan ere, zaratari kutsadura akustikoa deitzen dioten garaiotan, goiko lagunek "casa nostra" zabortegi akustiko bihur ez dezaten irtenbide bakarra gelditzen zaigu, "cosa nostra" alegia.
Buruan hori nerabilela, eskutan Berriaren ale bat -maiatza hasierakoa edo-; EHUko irakasle Belen Altunak sinatutako Lotsa artikuluan salaketa: euskaldun eta euskaltzale ez abertzaleak -ugariak, bere esanetan- isilik daudela, esparru publikoan eta euskaraz. Eta ez dakit horrekin esparru publikoa -hau da, euskarazko komunikabideen multzoa- salatu nahi duen, isilik ei dauden euskaldun/zale ez -euskal- abertzaleak salatu nahi dituen edota, finean, esparru publikoan iritziemale d/gabiltzan euskaldun eta euskal abertzaleak dituen bere kritiken helburu.
ETB1eko Kalaka eztabaida saioaren lehen programaren harira plazaratu zuen Altunak bere kritika. Gaia interesgarria iruditzen zait oso. Euskaldun eta euskal abertzale lotzeko joera handia dago, agian ohiturak eraginda. Baina, akaso, Altunak aitortu beharko luke Euskal Herriko aniztasuna islatzeko euskarazko komunikabideek egiten duten ahalegina. Ziur naiz Espainian, gaztelerazko komunikabideetan, ez dutela parerik. Ezker abertzalekoei eginiko elkarrizketak edota jasotako iritzi artikuluak hutsaren hurrengoa dira espainiar komunikabideetan. Jeltzaleenak ere bakanak eta, berdintsu, Galizia edota Kataluniako abertzaleenak ere.
Euskal Herrian ikuspegi eta iritzi ez abertzaleak edo, are gehiago, euskal abertzaletasunaren aurkakoak plazaratzea erraza da oso: Miguel Sanz, Alliot Marie edota Mayor Oreja dira horren lekuko. Baina horien edo antzekoen diskurtsoa euskaraz lortzen... beste kontu bat da. Goizalde Landabaso kazetariaren Korte bat mesedez liburua irakurri besterik ez dago, hortaz ohartzeko. Maitia edo Etxezarreta sozialistak eta antzeko salbuespen eskergarriak salbuespen, eta ahalegin txalogarriak ahalegin, Iturgaitz edota Garridorenak gehiago dira Wazemanken "sabemos en erderas" motako esketxetarako. Edo hala iruditzen zait behintzat niri.
Are gehiago, euskal komunikabide publiko erdaldunetan, euskararen mugarik ezean eta ajeak aje, pribatuetan ez bezalako pluraltasuna agertzen da. Radio Euskadiko El parlamento de las ondas datorkit burura non alderdi bakoitzeko bozeramale bana elkartu ohi dituzten. Zoaz Espainiako irratietara antzeko zerbaiten bila. Alderdi handi nahiz txiki, bozeramale bana. RTVE, bistan da, unean uneko Moncloako bizilagunaren kontu pribatua da, tamalez. Eta PPren garaia gogoan iltzatua zaigula uste dut: Euskaldunon Egunkaria itxi, M-11ren ondoren ETAri buruzko filmak programatu eta greba orokor bat estaltzeaz gain, "ze-ze-o-o"ri egotzi zion telebista publikoak. RTVE defizit itzela eragiten da ona, ez beste ezertan.
Baina auskalo, agian euskal komunikabideak "Cosa Nostra" lez kudeatzen ditugu, ikuspegi eta asmo baztertzailez edo, -neure aldetik bederen- oharkabean, euskal abertzale ez direnak baztertuz. Autokritikarako prest behar dugu egon. Berriaren akziodun izatea 50 euro kostatzen da eta gura duten guztien ahotsa entzuten da beronen akziodun batzarretan. Egon naizelako dakit. Ekainean dugu hitzordua.
Euskarazko telebista bat egiteko lizentzia bila ere hastekoak gara Bilbon gutxi barru. Euskaldun ez abertzaleen dirua eta iritzia arras ongietorria izanen da. Gutxiegi gara eta guztiok beharrezko, Altuna anderea. "Cosa nostra" beraz, geure esku. Hori bai, euskaldunak non bizi garen ez dakigula ahantz: euskaraz deklaratu nahi zuelako espetxe zigorra jaso duen Asier Basaberi elkartasuna adierazteko, ez dago ez euskaldun ez abertzale izan beharrik; nahikoa da itsu eta gorra ez izatea. Tira, banoa ekonomiaren lupak janztera. Ez adiorik.
Groenlandia, X. mendearen amaiera. Lehen esploratzaile eta kolono eskandinaviarrak uhartera iritsi ziren. Baina XV. menderako kokaleku horiek abandonatuta zituzten eta jatorrizko inuitak geratu ziren. Baina 1721an, Hans Egede misiolariak espedizio bat antolatu zuen eta kolonoak... [+]
Salbatore Mitxelena ikastolak 140.000 euro ordaindu beharko ditu, Eusko Jaurlaritzak Haur Hezkuntzarako ezarri dion matrikulazio muga gainditzeagatik, baina zortzi ikasleak mantenduko ditu, negoziazioen ondorio. Hezkuntza Sailaren erabakiak eta jarrerak salatu ditu ikastolak.
Lapurdiko hezegunea funtsezkoa da biodibertsitatearen biziraupenerako. Proposamena eremuan zabaldu dute eta Errobi inguruko sistema hidrauliko osoa barnean izango luke; Baionako, Angeluko, Basusarriko, Milafrangako eta Uztaritzeko Aturri ibaiaren ibaiadarrak, esaterako. Bost... [+]
Oholtzak betiko utziko dituela jakinarazi zigun Benito Lertxundik badira jada hainbat aste, eta geroztik asko gara maila batean ala bestean umezurtz sentitzen garenak, halako galera edo abandonu sentsazioarekin, triste. Iruindarroi, behintzat, bere zuzenekoen zirrara azken aldi... [+]
Hiru korapilotan mordoilotzen digute euskaldunon elkarbizitza, eta urte luzez, pazientzia handiz eta erabakitasun irmoz ekin arren, loturok askatu ezinean gabiltza. Hiru bederen badira uneko korapiloak: presoak, euskara, etorkinak.
Urte berriarekin elkartu ohi gara milaka... [+]
"Ez gaude prest lauzpabost urte barru datorkigunerako. Arriskua ziztu bizian dator guregana. Aurre egin behar diogu: Ukrainan gertatzen ari dena hemen ere gerta liteke” (...) “Errusia, Txina, baina baita Ipar Korea eta Iran ere, gogor ari dira lanean Ipar... [+]
Behin batean, gazterik, gidoi nagusia betetzea egokitu zitzaion. Elbira Zipitriaren ikasle izanak, ikastolen mugimendu berriarekin bat egin zuen. Irakasle izan zen artisau baino lehen. Gero, eskulturgile. Egun, musika jotzen du, bere gogoz eta bere buruarentzat. Eta beti, eta 35... [+]
Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]
DBH4 errepikatu zuen urtea gogoratzen du Jonek Pleibak (Susa, 2024) eleberrian. Adinkideak Durangoko institutura aldatu ziren, eta Polly auzokidearen ikasgelan geratu zen bera. Haurtzaroa Joneren baserria eta Pollyren txaleta lotzen zituen errepidean gora eta behera emana zuten... [+]
Zerrenda honetan, 2016az geroztik armagintza programaren batean parte hartu duten enpresak sartu ditu Gasteizkoak taldeak, edo militarrentzako produktu espezifikoak garatu dituztenak (ibilgailuak, pinturak, bateriak…). Hego Euskal Herrian sortuak, edo Hego Euskal... [+]
Zirkulazioan lehentasunek garrantzi handia dute. Gidatzeko ikasten dugun lehen gauzatakoak dira: biribilguneak eta STOPak menperatu ezean nekez lortuko dugu gidabaimena.
Hala ere, lehentasunak ez dira kontu neutroak, eta historiak eta interes kontrajarriek aldatu izan... [+]
Lehen aldia da Hego Euskal Herriko euskal gehiengo sindikalak armagintza industriaren moldaketaz taldean eta modu publikoan hitz egiten duena. Aurreko hilabeteotan mugimendu antimilitaristak bilera bana egin du lau sindikatuokin, produkzio militarra “sozialki... [+]
Urte berria hastearekin batera, bizitza aldatuko diguten erabakiak hartzeko ohitura bada. Listak egiten ditugu hiru puntutan: bat, kirola gehiago praktika; bi, lagun zaharrak maizago ikusi; hiru, Islandiara itzuli, errealki eta metaforikoki. Xedeak beti xede geratzen direla... [+]