Gauez saguzarrak ederrez


2007ko otsailaren 21ean

Jai egunetan goizean goiz alborada jotzen dugu danbolinterook eta jende ugaria topatzen dugu bazterretan. Turistak, mezetara doazenak, zerbait erostera, korrika egitera, mendira edo ordu horien bake eta lurrin berezia sentitzera. Beste asko gurekin esnatzen dira edo esnatu berritan leihora ateratzen zaizkigu. Denei esker oneko begirada aise antzematen zaie.

Gaueko kondarrak, aldiz, gau pasa egin eta gero, etxerako bidea aurkitu ezinez dabiltza. Gehienetan, ordu horietan errendi eginda egoten dira, guztiz jota. Eta ageri agerikoak izaten dira. Hurreratu baino nahikoa lehenago badakigu nola joan zaien gaua.

Politenak bikote gazte solteak izaten dira. Maiz aurreneko topaketa errentagarria pasa dute eta -ai, gaztetasuna!- hainbat saio eta gero oraindik ere beste baterako prest daudela sumatzen dugu. Hauek ere esker oneko begirada agertzen digute. Zertzelada erromantikoa jartzen baitiogu beren gau eder horri. Baina ondotik katu zorritsu zahar bat pasatuz gero, hari ere eskerrak emango lizkiokete. Ez da harritzekoa.

Hainbat bikote edo lagun taldea direnean desberdina izaten da. Gehienetan apalak badira tartean eta harroxkoren bat edo beste ere bai. Beren arteko erlazioetan, talde dinamikaren espektro guztia ager daiteke. Normalena hauxe da: harroxkoak urrutitik besoak altxatzen ditu eta dantza imintzioa egiten ohi du. Txistulari petralok, ordea, jai goiz arruntetan zortzikoa jotzen dugu, euskaldunok asmatutako erritmo aldrebesa, eta hurbildu hala konturatzen da ezin diola erritmo horri erraz jarraitu.

Orduantxe iristen da kinka larria. Ridikulua egin eta nola burua atera? Batzuk, jatorrak, barretxo bat egin eta "aupa", "hori, hori" edo antzeko batekin konformatzen dira. Horiei irribarretxo batekin ordaintzen diegu. Beste batzuk, aldiz, harrokeria ezin kontrolatu eta... Hortxe hasten da lan arriskuen A fasea. Gehiegi gerturatu aurretik, esaldi hotz bat erortzen zaie:

- Alde! Gau osoa inbertitu eta ez duk busti ahal izan, txoropito horrek!

Gehiagora joan nahi badu, bestelako bideak baditugu noski. Ez ditut hemen zehaztuko, haatik, ez delako etsaiari armak erakustea komeni.

* * *

Gauak milaka urteetako kulturan bi ezaugarri desberdin izan ditu. Tankera magikoa -Jesus gauez jaio zen Belenen, izarren mezuak, ilargiarenak...- eta izu askoren eragile izatea. Nolako animalia beldurgarriak agertzen ziren gure aurrekoen gauetako ipuinetan! Lapurrak eta gaizkileak ere gauez zebiltzan lanean bete betean. Gau lana esaten zitzaion Nafarroan kontrabandoari.

Argi indar artifizialak gauetako beldur gehienak uxatu ditu. Psikologoek eta psikiatrek magia galduarazi diote gauari. Nonbait erregresioa deitzen den fenomenoa gertatzen da ordu txikietan. Gure psikearen garapeneko atzeko fase batera itzultzen gara. Eta horregatik edozein kontu txatxurekin egiten dugu barre eta edonolako memelokeria irensteko prest agertzen gara. Horregatik ere maiz, pasatako gaua gogoratzean, errepikatzen den esaldia: "Ez genuen ezer egin, baina zenbat barre egin genuen".

Baina ohitura berri batek egin dio gauari kalterik handiena. Gauaren erabilpenaren arrunkeriak, banalizazioak. Gure gazteak astebururo gauez ateratzen dira lagunarte bustira. Eta goizak lotan ematen. Nori egiten dio mesede ohitura berri honek? Tabernariei eta bestelako sustantzien saltzaileei noski. Aukerako erosleak ez du begi zorrotzena gauez izaten. Momentuko premiak ere ez dio exijentzia maila altua jartzen uzten.

Gazteak arrisku gisan sentitzen duten helduei ere, oro har, mesede egiten die: "Txitategi berezian, zerratuan dabiltzala umetxo horiek. Gizarte honek oraindik ez du eta lekurik gazte txoro horientzat".

Eta kalte? Gazteei argi eta garbi. Gauaren behar itsua jartzen dielako begi aurrean. Gauaren ederra ezagututa nago. Ez hainbeste tabernetako gauak, bestelakoak baizik: mendikoak, itsasokoak, elkarte batean hitz-aspertuetakoak... Eta badakit gau batzuen truke ia dena eman daitekeela. Baina goiz apartekoak ere baditut oroimenean. Hamaiketako oroigarriak, eguerdi ohoretsuak eta arratsalde paregabeak bizi izan ditudan bezala.

Gaueko kondarrak topatzen ditugunean, bururatzen zait iruzur galanta egiten ari gatzaizkiela gure gazteei. Inoizko gauaren dardara kilikagarriaren ordez, gehiegizko gehiegiaren salmenta merke ustela egiten diegula. Estraperloa. Zoritxarrez, ez alor horretan bakarrik.

Kontuz, gazteak! Gure amona Euxebi zenak esaten ohi zuen: "Gauez saguzarrak ederrez".


Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude