Ez fijau!
Aspaldi kontatua dit lagun batek ondoko gertaera. Egia omen, eta gogoratzen dudan moduan doakizue:
Bere familia arteko norbait baserritik kalera gutxitan jaisten, eta halako batean hor non aurkitzen duen Eibarko kaletan, buru makur, begiak altxatzeko beldurrez. Gure lagun honek hala zihoana ezagutu eta gelditu zuen, galdetuz: "Hi, baina, zer pasetan jak hola joateko?". Eta besteak erantzun: «Mutil, mutil, ez dok ba ikusten orma guztietan zer jarten daben: Prohibido fijar en paredes. Multa». Fijatze hori "fijarse" zelakoan bere erdara urrian eta isunaren beldurrez, hor zihoan, begiak "lurrera" fijatuz.
Ez dakit zer ikusiko lukeen gure lagun honek oraingo honetan gure kaleetan bueltatxo bat eginez gero. Buru makur joan, edo "ormetan fijetan" ibili, antzera jabetuko litzatekeela milaka kartelek diotenaz uste dut, hamaika pintadek esan nahi ote dutenaz. Alde batetik, kartel jartzaileek eta halako pintoreek garrantzi handia ematen diotela euren ahotsaz -mezuaz, hobe- "guztiok" jabe gaitezen diote, baina bestetik noraino den hainbestekoa inportantzia hori zalantzan jartzen digute, idatzitakoak eta ezarritako kartelak zaharkituz, hilabetetan, urtetan hor gelditzen direnean eta ongi "fijatuz" ere, ez dakizu noizko deiaz ari diren, edo ongi etorria eman behar zaion horrek bihar irtengo duen -"Ostegunean, denok plazara"- edo duela bi, hiru edo lau urtekoa den "notizia" denok jakin beharreko "berri" hori. Mezuetan ere berrikuntza gutxi, batenak zein besteenak, eta hala, jaramona ere neurrian.
"Eta zer? -esango du batek baino gehiagok- total, egoera ere bera baldin bada?!". Mezuak berean horregatik dirau. Baina pena ematen du hainbesteko lana -eta batzuetan arriskua- egileak berak ere ez balioztatzea. Bere lana benetan garrantzizkoa irudituko balitzaio, lehengoa kenduko luke berriari lekua egin baino lehen. Hala, tartetxo bat utzi, eta data, egoera edo pertsona "berriaren" arazoaz jabetuko ginateke, hutsune horiek faltan botaz.
Askok dauzkagu gogoan Eibarra joan zen gure lagun horrek bizi izan zituen garaiak eta lehenxeagokoak ere. Egun hauetan lehentxoagoko horietan hormatan fijaturik jartzen ziren kartel eder batzuk ikusteko aukera izan dut. Izan ere, Bartzelonan Errepublika garaiko kartelen erakusketa benetan hunkigarriaz gozatzeko aukera ukan dut pazkoetan. Ez zen teknika berria "propaganda" halako baliabidez egitekoarena -martxoan ere hor zen, hiri berean Toulouse-Lautrec pintoreak margotutako kartelen oso bestelako erakustaldia-, baina oparo heldu zen kartelismoarena Espainiako Errepublika sasoietara. Marrazkia, mezua, ongi zainduz. Bartzelonan kartel horiek ikusita, lehen aipaturikoa etorri bazait gogora, 1931 apirilaren 14a burura datorkidan guztietan sortzen zaidan sentimendu bera ere ailegatu da: ekologiaz, langileen edota emakumeon eskubideez, hezkuntzaz ziren mezuak, gaurkotasun osokoak, eta berriz ere ezer asmatu ez dugunaren sentsazio horrez gain, 1936tik ia gaur arte zenbat lapurtu diguten berriz ere gogora. Garai haietan bizi izan banintzeneko tristura eta larritasun antzeko zerbait eztarriraino. Eta niri, urte horiek pasa eta askoz ere beranduago jaio nintzenari, halakorik badatorkit, nolakoa ote mina esperantzatik hutsera abiarazitakoentzat -heriotzaraino bideratu zituztenen bihotzetan sor zitekeena! Edo, bizirik iraun eta hainbeste lortzeko bidean hasi eta etsipenez elkar bizi behar izan zutenekoena!-. Memoria omen herrien biziraupen duinaren zutabe eta agian, ez dugula ezer asmatu onartuz, bakoitzari bere lekua ematen hasiko bagina? Errazago ote lapurtutakoa berreskuratzea, berandu bada ere?
Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu... [+]
Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]
Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]