Nondik begira dagoen, zer ikusten duen-.

Hizkuntza politika aurrera begira liburuaren lehen hitzaurrea sinatu du Miren Azkaretek.

Miren Azkarate Jaurlaritzaren Kultur sailburua da, eta hortik begira idazten du hitzaurrea. Hiru probintzia biltzen dituen botere politiko autonomikoaren ikuspuntutik baina ez euskararen hizkuntza komunitatearen ikuspuntutik; botere nagusiak baimendu duen kontsentsu politiko mugatutik eta ez euskararen orekatik. Horregatik, euskarari buruz duen diskurtsoa -sailburu ofizioa betetzean agertzen duen motibazioa+ezagutza+erabilera- diglosikoa da: euskaldunen nazioari arrotz edo periferiko zaio, eta euskararen lurraldearen zatiketa gordetzeko enkargua duen botere politikoaren esanetara egokitua. Konstituzioa eta Espainiako Parlamentua arrotza dira euskararekiko. Eta Jaurlaritza bera? Nola deitu gobernu bati baldin eta lehendakari/sailburu izateko euskalduna izatea preszindiblea bada eta bilera guztiak erdaraz egiten baditu? Euskararen aldekoa agian, baina periferikoa.

Eta zer ikusten du? Bere hitzaurrean euskal ahaleginaren giltzarria euskararentzat arrotz den boterearen esanetara dagoen eta euskararentzat periferikoa den botere autonomikoa da; eta euskararen berreskurapenaren gune sortzailea eta bihotz eragilea (milaka pertsonez -Miren tartean delarik- eta berrogeita hamar urtez osatua), diru-lege-nagiaren konplemento. Baina ez diruak, ez legeak, ez urruntasunak ezin dute motibazio gramo bat ere sortu ahal.

Euskarak legea lagun izan duela dio Azkaratek, eta Jaurlaritzaren politika egokia izan dela. Baina Konstituzioa bada ere hemen lege! Estatutua eta Euskararen Legea, aldiz, ez dira Euskaldunon Egunkariaren itxiera galerazteko haina lege! Irakaskuntzako Legeak izan al du Ikastolen zatiketarekin zer ikustekorik? HABEren legea euskaltegietako irakasleen gustukoa izan al zen? Eskoletako ereduak "egokitzapen pedagogikoa" izan dira ala haurren kalterako kontsentsu politikoaren aldarean jarritako "oparia"? Egunkariaren sortze prozesuari nork jarri zizkion trabak?... Ez dut ikusten legeria zuritzeko ezta Jaurlaritzaren politikaren apologia egiteko arrazoirik.

Hizkuntza politikaren gaur egungo dema nagusia ezagutza eta erabileraren arteko jauzia gainditzea omen da. Baina Jaurlaritza eta hainbat sailburu, Gasteizko Parlamentua... gai al dira dema nagusi horri aurre egiteko? Ezinezkoa... euskara ez dakitelako; eta ikasteko motibazio nahikoa erakutsi ez dutelako. Ez al da, motibazioarena Jaurlaritzaren beraren lehen erronka? Eta herritarren %65 gazteleradun elebakarra bada, ez al da guzti horien kasuan motibazioarena erronka nagusiena? Estimatzen ez duenak nola predikatuko du euskara guztiona dela? Ez dakienak nola esango du erronka nagusia erabilerarena dela? Inkoherentzia? Hipokresia? Hipokresiaren zurikeria?

"Egoera diglosikoa" dela, eta penatzen da: baina Konstituzioak eta Autonomiak onartzen duten egoerarik hoberena ez al da diglosikoa?; euskara guztiona eta kontsentsu politikoa lehen premia dela dio: baina kontsentsu politiko linguistiko hori ez al da konstituzioaren muga linguistiko injustuen barruan egiten?; duela 30 urteko egoera baino askoz hobea dela dio: baina administrazioa euskalduntzeko planak ez al dira porrota izan eta eskoletako azken neurketak ez al ditu emaitza penagarriak eman eta Autonomiaren adar administratibo gehienek ez al dute 30 urtez praktikan euskara zokoratu?