Makina bat kontu



Bizileku beroak baino, kiskalgarriak

Paralvinella sulfincola deituriko harra lekurik arrotzenetakoan bizi da, itsas hondoan dauden iturri hidrotermalen ondoan hain zuzen ere. Har hauen portaera eta fisiologia aztertzeko Harvard eta Washingtoneko Unibertsitateko ikerlari-talde batek aquarium batean kokatu ditu aipatu harrak naturalki jasaten duten tenperatura eta presio altuak simulatuz.

Aquarium berezi horretako baldintza fisikoak aktibatu zirenean harrak 45 eta 50 gradu arteko lekuetan kokatu ziren eta hor iraun zuten zazpi ordu baino gehiago. Zientzialarien arabera harrek gorputza tenperatura horiek jasateko prest baldin badute ere, beste arrazoi bat ere badela uste dute: elikadura. Baldintza gogor horietan bizi diren bakterioak jaki goxoa dira Paralvinella sulfincola harrarentzat. Hala ere 60tik gorako tenperaturetatik ihes egiten dute harrek, nahiz eta hainbat bakterio 100 graduko tenperaturetan bizi den.

Itsas azpiko bero hidrotermalen fisika orain 30 urte ezagutzen da eta bertako tenperaturak milaka gradutakoak izaten dira. Materiala sedimentatzen joaten den neurrian tximiniak sortzen dira eta tximinia horien ertzetan tenperatura txikitzen joaten da tximinia handitu ahala. Hain zuzen ere tenperatura 50 gradura hurbiltzen den lekuetan azaltzen dira aipatutako harrak.


Txolarreen populazioa behera

Parisko historia naturalaren museo nazionalak azaldu berri duenez, azken urteotan txolarreen populazioa behera etorri omen da Mendebaldeko Europa osoan. Ornitologoak oso kezkaturik daude, txolarrea gizakiaren bizilekuekin oso loturik baitago.

Arazoa larriena Erresuma Batuan da, bertan txolarrearen populazioa %90 inguru jaitsi baita azken hamabost urteetan eta ondorioz Passer domesticus txoria desagertzeko arriskua duten espezie-zerrendan kokatu da.

Hala ere, arestian esan bezala Mendebaldeko Europa osoko arazoa da txolarreen populazioaren txikitzea. Beste espezie batzuen konpetentzia gogorra? Poluzioak? Gaixotasunak? Uhin elektromagnetikoak (telefono higikorrak)? Ideia hauek guztiak daude zientzialarien buruetan, baina orain arte ez da hipotesi zientifiko fidagarririk aurkeztu.

Hau dela eta, Frantziako zientzialariak mobilizatu egin dira eta Parisen bertan hamar behaketa-estazio prestatu dira txolarreen populazioaren eboluzioa neurtu ahal izateko.
Beraz, datozen hilabeteetan gai honek berri ugari emango dizkigu.


Azkenak
Bakardadearen arazoari erantzun kolektiboak eman nahian dabilen mendiartea

Urepele, Aldude eta Banka herriak batzen dituen Aldudeko ibarra bizirik eta airoski bizirik atxikitzeko asmoz dabil lanean AIBA Aldudeko Ibarra Beti Aitzina elkartea. Solastatzeko dorpea izan daitekeen gai bat mahai gaineratu du aldi honetan, urriko bigarren asteburuan eginen... [+]


Klima aldaketaren areagotzeak ezbaian jartzen du arrisku guztiak aseguratzeko aukera

Karibea eta Ipar Amerika jo dituen Helene urakanak erakutsi bezala, klima aldaketak indarturiko muturreko eguraldien kostua kolosala da. Hainbertze, non eta aseguruak horren arabera garestituko diren, arrisku berriei aurre egiteko asmoz. Klimaren bilakaera hori gelditu ezean,... [+]


2024-10-09 | Leire Ibar
Jon Gerediaga, Harkaitz Cano eta David de las Heras izango dira Euskadi Literatura sarietako irabazleak

Urriaren 9an Bilbon egindako prentsaurrekoan, Ibone Bengoetxea Eusko Jaurlaritzako lehen lehendakariorde eta Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak iragarri ditu aurtengo Euskadi Literatura sarien irabazleetako batzuk.


Herri txikiak bizirik!

Zenbat txango, irteera edota lagunarteko paseotan entzun izan dugu bide guztiek Erromara eramaten dutela? Nik sarri, eta inoiz, neuk sentitu dut esan behar izana. Egia esan, uste dut beti txarto ulertu izan dudala esaera hori. Izan ere, beti imajinatu izan dut bide zuzen bat,... [+]


2024-10-09 | Julene Flamarique
Gizonezko bat atxilotu dute Iruñean 20 urteko emakume bat erail izana egotzita

Iruñeko Udaltzaingoak 27 urteko gizon bat atxilotu du Errotxapea auzoko Carmen Baroja Nessi kalean. Emakumearen aitak salatu du gizonak heriotza-mehatxuak egin zizkiola aurretik, eta Poliziari jakinarazi ziola, baina "ez zutela ezer egin".

 

2024-10-09 | Julene Flamarique
Hipoteka-interesen abolizioa eta etxebizitza turistikoen desjabetzea eskatu du Etxebizitza Sindikatu Sozialistak

Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak salatu du etxebizitzaren negozioak eragiten duela etxebizitzaren arazoa. Higiezin-eskasia baino, etxebizitza lortzeko problema dagoela baieztatu du. “Negozioa egiteko erabiltzen dira etxebizitzak, eta ez behar sozialei... [+]


2024-10-09 | Euskal Irratiak
Gizarte eta lurralde kohesioa erdiesteko ibilbide-orria finkatu du Eusko Ikaskuntzak

Zer da euskal nortasuna? Duela hamar urte eta orain gauza bera ote da? Gai sakonak landu ditu eusko ikaskuntzak Gasteizen egin duen 19. kongresuan.


2024-10-09 | Onintza Enbeita
Xabier Arriaga, 'Txiplas'. Baserritarra
“Gipuzkoako ENBA-k eta EHNE-k nekazaritza eredu bera defendatzeak asko esaten du”

Emakume bat ikusi zuen Xabier Arriagak Gernikako kafetegi batean kafesnea esne gaingabetuarekin eta gurinezko opil batekin hartzen. Orduan konturatu zen nolako kontraesanetara ohitu nahi gaituen sistema kapitalistak.


2024-10-09 | iametza
Zer egin dezakegu Internet berriro guztiona izan dadin?

Marta G. Francok, Las redes son nuestras (Sareak gureak dira) liburuaren egileak, Internet deszentralizatua berreskuratzearen garrantziaz hitz egingo du urriaren 17an Donostiako San Telmo museoan egingo den Euskarabildua jardunaldian.


2024-10-09 | ARGIA
Zabalza auzia ez desklasifikatzeko, “segurtasun nazionala” argudiatu du Espainiako Justizia ministroak

Felix Bolaños Espainiako Justizia ministroak esan du gardentasuna dagoela segurtasun nazionalaren menpe, eta behin eta berriz hala nabarmendu du, Mikel Zabalzaren heriotzaren inguruko auzia ez desklasifikatzeko. Auziaren eta segurtasun nazionalaren arteko lotura, baina,... [+]


Sua-sua

Uwa, kamsá, tukuná, uitoto, tikuna, embera, nasa-yuwe, nukak, sikuani, siano, macuna, yuruti, kichwa, achagua, bora, ettenaka. Horiek dira Kolonbian hitz egiten diren hizkuntzetako batzuk. Tamalez, Kolonbian bizi nintzenean, Cundinamarcan, nik ez nuen gure... [+]


Desfokuratze informatiboa

Ikasturte hasieran hauteskundeak izan behar ziren EHUko agenda informatiboko gertaera nagusia. Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultatean, gainera, hitzordu bikoitza dugu, gure zentroko batzarra ere urrian hautatuko baita. Aukera zabaldu da kudeaketa-eredu ezberdinak ezagutu... [+]


Pakito Arriaran eta ‘Korta’

Ez dakit elkar ezagutu zuten Lapurdin. Enrique Gómez Korta 1979ko ekainaren 25ean hil zuen Batallón Vasco Español-ek Baionan. Pakito Arriaranek 1978ko azaroan ihes egin zuen Iparraldera eta urtebete eman zuen bertan, atentatuak saihestu aldera Venezuelara... [+]


Eguneraketa berriak daude