Kultur programazioaren barrunbeak
Euskal Herria kultur aretoz josita dago. Publikoak dira batzuk eta ekimen pribatutik jaioak besteak. Bakoitzak bere egitaraua dauka eta horretaz arduratzen den programatzailea ere bai, normalean. Ez dago kultur programatzaile izateko inongo ikasketarik, ordea. Ezta idatzitako araurik ere. Baina zein da kultur programatzaile baten profila edota zelakoa behar luke? Asier Iturriaga Durangoko Plateruena kafe antzokiko programatzailea da. 2004ko udazkenean zabaldu zuten Plateruena. Bere lana ahal denik eta ondoen egiten saiatzen dela diosku eta bere ustez garrantzitsua da programatzaileak zer egin gura duen jakitea. "Bakoitzak dabilen terreno hori ezagutu behar du. Antzerkia programatzen duenak antzerkiak ikusi eta kalitatezko gauzak ekarri behar ditu. Eta gero erantzule izan ekartzen duzunarekin. Nik ezin dut gauza bat ekarri erreferentzia minimorik barik. Kultur diziplina ezberdinak ezagutzea ere beharrezkoa da. Hortik aurrera bakoitzaren aportazioa dago".
Norka Chiapuso Donostiako Udal Antzokietako arduradunaren esanetan Arte eszenikoen hezkuntza zintzilik dago Euskal Herri mailan. Programatzaileek "arte eszenikoen zale amorratuak eta distantzia luzeko korrikalariak" izan behar dute bere ustez. "Bokazioz egiten ez bada hobe ez egitea. Azken finean, denok gaude mugaren alde berean: programatzaileak, sortzaileak, banatzaileak, produktoreak zein kazetari eta kritikariak". Chiapuso 1987an hasi zen ikuskizunak erosten, Loiolako kultur etxean lanean ari zela. 1993an Lugaritz kultur etxean hasi zen lanean eta 1999an Donostiako udal antzokietako programatzaile izendatu zuten. 2001etik bera dugu Donostia Kulturako antzokien arduradun nagusia.
Kontxesi Elejalde orain urtebete hasi zen Amurrioko antzokiko programatzaile lanetan. Antzoki jaioberria da Amurriokoa eta helburuetako bat Aiara eskualdeko artista, sortzaile, musikagile eta bestelakoak bultzatzea da. Plateruenarena, berriz, kulturaren bidez euskara bultzatzea eta euskararen bidez kultura bultzatzea da. Batak bestea osatzen du Iturriagaren ustez. Euskaldun publikoa dute batez ere buruan, baina ez da aintzat hartzen duten publiko bakarra. "Espazio integratzaile bat izan dadin gura dugu. Euskal mundutik kanpo dauden kultur adierazpenak ere ekartzen ditugu. Biak osagarriak direla uste dugu".
Durangoko Plateruena kafe antzokiaren atzean ez dago erakunde publikorik, baina bai hainbat talde edo elkarte. Kulturan ere gero eta zabalduago dagoen globalizazioaren aurrean, behartuta daude, Iturriagaren esanetan, beste batzuk egiten ez duten hori egitera. "Balorazio ekonomikoetatik aparte, beste apustu batzuk egiten ditugu". Euskal Herriko kultur produkzioari irteera bat emateko ere sortu dute Plateruena. "Kontuan hartu behar dugu maila bateko plaza edo agertokiak mugatuak direla". Euskal Herriko produktuen babes edo defentsa eta kalitatea dituzte irizpide nagusi. Baina ez hori bakarrik. "Oso subjektiboa denez, publikoaren interesa ere bai".
Batez ere kalitatea dute ardatz Donostia Kulturan ere. Era berean kontuan hartzen dute ea aretoa egokia den ikuskizun baterako edo besterako. Edota aukeratutako ikuskizuna areto horretako ohiko publikoarekin bat datorren ala ez. Amurrioko antzokian programazioaren beraren egitura hartzen dute kontuan. Hau da, zer eskaini nahi duten. Antzerkia, musika, zinema, dantza edota bestelako zerbait: zirkoa, magia… Programazioak anitza behar du. Zein publikori zuzenduta dagoen ere aztertzen dute eta kolektibo jakin batzuentzako eskaintza bereziak ere prestatzen dituzte. "Hizkuntzaren aukeraketa ere hor sartzen da". Bestalde, herri bakoitzeko ohiturak ere aintzat hartzen dituzte ekitaldien maiztasuna edota ordutegia zehazterakoan.
Helburuak eta irizpideak horiek dituzte, baina zer hartzen dute kontuan programatzerakoan? Ikusleak ala produktuaren kalitatea? Chiapusoren esanetan biak hartzen dituzte kontuan. "Publikoak zerbait babesten duenean, orduan publikoak berak agintzen du". Hori gertatzen ez denean, berriz, programatzailearen lana da publikoari proposamenak egitea. Elejalderen iritziz oreka bilatu behar da. "Produktu komertzialak eskaintzen baditugu jendeak biziki eskertzen du, baina ahal den guztietan kalitatezko ekitaldiak ere kontratatzen ditugu". Plateruenaren kasuan autofinantziazioa %97koa denez, publikoa gogoan hartu beharra dute halabeharrez eta gutxiengo emaitza batzuk izatera bultzatzen ditu. "Guk dirua inbertitzen dugu -galdu berba ez dugu erabiltzen-, baina defizitarioa da guztiz". Alabaina, muga bateraino hartzen dute kontuan publikoa. "Zoritxarrez daukagun errealitate soziolinguistikoa daukagu". Beraz, errealitate horren arabera, eta kafe antzokiak dituen helburuen barruan, ahalik eta publiko gehien erakarriko duten gauzak aukeratzen saiatzen dira.
Bitartekari edo banatzaileek bakarrik ez, aretoek ere eskaintzen dutena saldu beharra daukate. Baina marketinaren beharrizanik ikusten al dute programatzaileek? Elejalderen ustez garrantzi handia dauka kulturan egiten dena komunikatzeak. "Azken finean, kultur produktu baten bitartez jendearekin komunikatzea bilatzen dugu". Horretarako eskura dituzten bitarteko guztiak erabiltzen dituzte. Hori bai, beti ere antzokiaren beraren irudia zainduz eta bezeroen beharrak asetzeko asmotan. Chiapusoren ustez komunikabideek mass media daukaten ikuskizunen berri ematen dute normalean. Bere ustez kalitatea daukaten ikuskizun ezezagun askok zailtasunak dituzte eta komunikatu ahal izateko laguntza behar dute. Iturriagak ere zerbaiten beharra ikusten du. Kultur munduan hiru ertz ikusten ditu (publikoa, aretoa eta kulturgileak) eta erantzukizuna hirurena da bere ustez. "Gauza konkretu batzuek eta kanpotik datozenek nahiko prestigio daukate, baina bertoko produkzioa desprestigiatua dago". Publizitate bideak birplanteatu behar direla ere uste du. Publizitateak garrantzia dauka Iturriagarentzat eta aurrekontu handiagoa izanez gero horretan inbertituko luketela dio. Aurrekontuak, berriro ere.
WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]
Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]
2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.
Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]
Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]
"Alternatiba sozialista indartzera bidean" GKSk eta IAk eztabaidarako, hausnarketarako eta aldarrikapenerako espazioak antolatzeko beharra azpimarratu dute, eta horren baitan antolatu dute Gazte Topagune Sozialista. Ostegunetik hasita igandera arte izango da Altsasun.
Halloween ospatzera gonbidatu zutela esan zion alabak Jaime Altunari eta honek festara joaten utzi zion, baina deseroso sentitu zen. Altunak bere aitari kontatu zion gertaturikoa, eta honek erantzun, eurek ere ospatzen zutela halakorik. Fenomenoa ikertzen urte eta erdi eman dute... [+]
.jpg)
Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.
Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]
Enpresek presio handia egin dute azken boladan eta “inbertsio estrategikoak arriskuan egon daitezkeela” mehatxu egin zuten. Iberdrolako presidenteak ordea, zerga honek bere kontuetan “oso gutxi suposatzen duela” adierazi zuen duela aste bi. Bankuen... [+]
Baigorri eta Tafalla herrien arteko senidetzea ospatuko dute asteburuan Baigorrin. 1978an hasi ziren lehen harremanak, baina hautetsien aldaketarekin pixka bat galdu zen ondotik. Haatik, duela hiru urte Tafallakoak berriz Baigorrira hurbildu ziren.
MIÑAN
NORK: Artedrama. Sambou Diaby, Ander Lipus, Eihara Irazusta, Mikel Kaye.
NON: Bilboko Arriaga Antzokian.
NOiz: Urriaren 25ean.
----------------------------------------------
Euskaraz kontatu zuten Ibrahima Baldek eta Amets Arzallusek Miñan 2019an. Bost urte... [+]
Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]
Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]
Iragan astean kontatu genizuen etorkizuneko hilerriaz gogoeta prozesua egin dutela Antzuolan, eta protagonista nagusietakoak umeak izan direla, Herri Eskolan heriotzaren bueltan 1980ko hamarkadaz geroztik egiten ari diren lanketaren ildotik. Hain justu, “hainbat urtetan... [+]