Alkohola ere debekatuko al dute?
Osasunari egiten dioten kaltea ondo ezaguna izanagatik ere, tabakoa eta alkohola legezko drogak dira, eta hori ez ezik, erro sakonak dauzkate gure artean. Alkoholak batik bat, lehenagotik ezagutzen dugulako besterik ez bada ere. "Erromatarrek goldea ekarri ziguten, baina baita mahatsondoa ere", diosku Etorkintza Fundazioko Pedro Espallargasek.
Etorkintza drogomenpekotasunean lan egiten duen erakundea da, Bizkaian gehienbat. Aspaldi daukate ikastetxeetarako programa bat, drogak erabiltzeak ekar ditzakeen arriskuak murrizte aldera. "Ez dugu esaten drogak hartu behar ez direnik, eta ez dugu legezko eta legez kanpoko drogen arteko bereizketarik egiten", azaldu digu Espallargasek. Gazteekin ari da lanean Etorkintza batez ere, eta gazteen eta alkoholaren arteko harremana da Espainiako Osasun ministroa gehien kezkatzen omen duena, baina Espallargasek azpimarratu nahi du "txikitatik aita eta ama direla edaten irakasten digutenak". Alkohola eta ospakizuna sinonimo bihurtuak dira gurean, eta zenbait alditan ia derrigorrezkoa da edatea. Etorkintzakoaren ustez, "kontua da gazteak gehiago nabarmentzen direla, euren edateko eragatik".
Oraindik ere, okerrago begiratzen diogu kalean mozkor doanari, erretzen ari denari baino, baina oro har, Atlantikoaren beste aldetik etorri zaizkigun tabakoaren kontrako haizeek ez diote alkoholari eragin momentuz. "Tabako-paketeetan, oraingo esaldiak ez ezik, birika gaixoen irudiak jartzea proposatu izan da", dio Espallargasek, "baina norbaitek irudika dezake zirrosiak jotako gibel baten argazkia edo ‘alkoholak sexu-harremanak eragozten ditu’ bezalako esaldi bat Errioxa ardo botila on batean itsatsita?". Etorkintzak ikastetxeetarako dauzkan programen zutabeetako bat, hain zuen, droga batzuek gizartean duten onarpenaren zergatiak azaltzea da.
EAEko Drogomenpekotasun Zuzendaritzak adierazi digunez, alkohola da adin tarte guztietan gehien hartzen den droga. Ia guztiok hartu dugu inoiz, eta hamarretik lauk ohitura du edatea. Asteburuetan gehiago edaten da, eta hala da adin guztietan, baina joera hori askoz agerikoagoa da 34 urtetik beherakoengan. Helarazi dizkiguten datuen arabera, 15 eta 19 urte bitartekoek ez dute ia ezer edaten aste barruan, eta asteburuan, berriz, lautik hiruk egiten du; erdiak baino gehiagok, gehiegi. Aste barruan, bestalde, edaten dutenen portzentajea handiagoa da adinean gora egin ahala, baina portzentaje txikiez ari gara asteburukoekin konparatuta. 2004an, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako biztanleen %89k aldarrikatu zuen lan egunetan ez duela ia ezer edaten. %70k, ezertxo ere ez.
"Gure lehentasuna adingabekoak alkoholarengandik babestea da", dio Nerea Garaizar EAEko Drogomenpekotasun Zuzendaritzako teknikariak. Hala, alkoholaren inguruko programa gehienak gazteei bideratzen zaizkie, bai eskoletan bai familien bitartez. Hainbat udaletan -Berangon eta Irunen esaterako- asteburuetan kalean edateagatik sortzen ziren arazoak konpontzeko egitarauak abiatu dira. Zein da benetako arazoa, alkohola bera edo azken boladan guztion ahotan dugun zorioneko botilatzarra? Bigarrena bada, nekez ikusiko dugu zirrosiak jotako gibelik Errioxako ardo onen botiletan. Tetra-brikekoetan bai, beharbada.
Volstead Act 1920ko hasieran sartu zen indarrean, alkoholdun edariak egin eta saltzen zituztenentzat isunak eta espetxea aginduz. Sagardoa eta mezatarako ardoa salbuetsi zituzten, eta medikuntzan alkohola erabiltzeko baimena ere eman zen. Baina horretarako, medikuek zerrenda berezi batean eman behar zuten izena; ia 100.000 sendagilek eskatu zuten zerrenda horretan sartzea, Antonio Escohotado filosofo espainiarrak Historia elemental de las drogas (Drogaren oinarrizko historia) liburuan dioenez.
Lege Lehorra ezarri eta hamabi urte geroago -Escohotadoren hitzetan beti-, "debekuak milioi erdi gaizkile gehiago sortua zuen, eta ia 30.000 lagun hilak zeuden alkohol metilikoa eta bestelako destilazio pozoitsuak edatearren; beste 100.000 inguruk paralisia, itsumena eta bestelako kalte konponezinak zeuzkaten". Azkenik, 1933an bertan behera utzi zuten Volstead Act, AEBetako gobernuak heroina legez kanpo utzi eta gutxira. Ordura arte pattarraren kontura aberastutako gaizkile taldeek zorigaiztoko hauts zurian aurkitu zuten jorratzeko bide berri bat.
Uste ohi da alkoholak alaitu egiten gaituela eta hala da hasiera batean, baina ez da estimulagarria, guztiz aurkakoa baizik. Alegia, alkoholak nerbio-sistema zentrala moteltzen du. Dosi txikietan, alkoholak aldartea hobetzen digu eta lasaitasuna sortzen du; aldi berean, bihotz-frekuentzia handitzen da eta gernu gehiago ekoizten da, besteak beste. Dosi ertainek mintzamenari, entzumenari, ikusmenari eta orekari eragiten diote. Mugimendu-koordinazioa ere galtzen da, beraz hobe da ez gidatzea edo tresna arriskutsuak ez erabiltzea. Dosi handiagoetan, aurreko sintomak areagotzeaz batera, gogoa eta adimena aldatu egiten dira.
Edaten jarraituz gero, mugitzeko gaitasunaren kontrola gal daiteke, eta mozkorrak laguntza beharko du ibiltzeko, adimen arazo franko edukitzeaz gain. Hortik aurrera, alkohol kontzentrazioa handitzeak intoxikazio larria ekar dezake, koma eta heriotza barne. Gure gorputzak orduko 10 eta 15 mililitro alkohol besterik ezin ditzake metabolizatu. Adituek hilgarritzat dauzkate hortik gorako kopuruak. Urtetan zehar gehiegi edateak kalte egiten die urdailari, bihotzari eta gibelari. Nerbio-sistemari dagokionez, memoria galtzea, ikasteko zailtasunak… eragiten ditu.
Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.
-------------------------------------------
Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]
'Tristan und Isolde' opera
Bilbao Orkestra Sinfonikoa. Zuzendaria: Erik Nielsen.
Bilboko Operaren Abesbatza. Zuzendaria: Boris Dujin.
Eszena zuzendaria: Allex Aguilera.
Bakarlariak: R. Nicholls, G. Hughes Jones, M. Mimika, E. Silins, C. Daza, D. Barcellona, J... [+]
Usurbilgo Atxega Jauregian, urtarrilaren 31n, hedabideetako, kulturgintzako eta erakunde publikoetako ehun lagun inguru bilduko dira. Bazkariaren ondoren, 16:00etan egingo da sari banaketa. Antton Mendizabalek egingo dituen azken garaikurrak jasoko dituzte saridunek... [+]
Prozesu onkologikoetarako tresnak lantzen ditu Paula Barrio yoga onkologikoko irakasleak: “Gorputzarekin eta lesionatutako zonaldearekin konektatzen dugu”.
Zestoan (Gipuzkoa), 2024ko irailaz geroztik, baliabide ekonomiko urriko haur eta gazteak bost kultur eta kirol ekintzen artean bat aukeratu, eta horretan doan aritu daitezke. Udalak dirulaguntzen araudia berritu du, haurren aisialdia eskubide bat dela argudiatuta. Aldaketarako... [+]
Lehen itzulitik bigarrenera, auzapezgotzara jauzi egin zuen Ramuntxo Labat-Aramendi abertzalearen zerrendak. Erdiespena "xinaurri lanari esker" egin zela uste du Labat-Aramendik. Ahetzen zerrendak bozen %44,39 lortu zuen urtarrilaren 12an eginiko behin betiko bozketan... [+]
Modu horretan, euskara eta euskal kultura hiriaren bihotzera eraman duen proiektuari egonkortasuna eta sendotasuna emanen diote.
Ehundaka langile elkartu ostegunean Bilbon egin den giza katean “Lan baldintzak hobetu, hemen eta orain erabakita” lelopean.
52 urteko altsasuar bat hil da ostegunean Arbizun lan istripua izan ostean, Nafarroako Foruzaingoak jakinarazi duenez. Urtea hasi zenetik Euskal Herrian lan istripu batean hildako laugarren langilea da. Ezbeharra herriko erdigunean dagoen etxebizitza bat zaharberritzeko lanetan... [+]
.jpg)
Ikasturtea hasi denetik hirugarren greba eguna izan da ostegunekoa Nafarroako Hezkuntza Publikoan eta goizeko mobilizazioen ondoren, LAB, Steilas, ELA eta CCOO –protestaren deitzaileak– pozik agertu dira. Euri jasak eta hotzak lagundu ditu etengabe irakasleak... [+]
Urtarrilaren 30 honetan abian jarri du Israelek Jerusalem ekialderako UNRWA Palestinar Iheslarientzako Laguntza eta Lan Bulegoaren debekua. Urtarrilaren 15ean adosturiko su-etenari segi, bahituen eta presoen hirugarren trukea dute ostegun honetan.
Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]
EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]
.jpg)
Osasun Publikoaren Aldeko Herri Plataformak (OPA) manifestazioak deitu ditu otsailaren 1erako. Mobilizatzeko deia egin dute osasunaren pribatizazioari aurre egiteko, lehen arreta indartzeko, osasun arloko langileen baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta kudeaketa... [+]
Genero-indarkeriaren biktima den emakume bat eta haren bost seme-alabak, horietatik hiru hemezortzi urte beherakoak, etxetik bota nahi izan dituzte ostegunean. Erabakia aurrera eramateko baldintzarik ez zegoela argudiatuta ez dute kaleratzea burutu, baina beste data bat... [+]