argia.eus
INPRIMATU
Makina bat kontu
Joxerra Aizpurua Sarasola 2007ko otsailaren 21a


Eguzkiaren jarduera %30-%50 haziko da

AEBetako National Center for Atmospheric Research-eko Mausumi Dikpatik zuzendutako taldeak eguzkiaren jarduera ohikoa baino %30-%50 inguru handiagoa izango dela iragarri berri du. Ziklo berriaren hasiera 2008ko hasieran aurreikusten da eta gailurra 2012. urtearen inguruan izango da.

Eguzkiaren jarduerak eragin zuzena du sateliteekiko komunikazioan, Lurraren eremu magnetikoan eta kliman eragiten duten eremu elektrikoetan.

Eguzkiak 11 urteko zikloak ditu eta gero eta ezagunagoak dira zikloen gailurretan kliman gertatzen diren hainbat gertaera. Aurreikuspena oso fidagarria da, zeren eta arestian aipatutako ikerlari-taldeak sortutako eredu informatikoak %98ko arrakasta izan du azken zortzi eguzki-ziklo iragartzeko garaian.

Lurretik ere ongi ikusi ohi da eguzkiaren jardueraren hazkundea, eguzki-orbanen kopurua handitu egiten baita.
Beraz, datozen sei-zazpi urtetan berotegi-efektuari eguzkiaren jardueraren hazkundea gehitu beharko diogu eta ondorioak komunikazioan, bidai espazialetan eta klimatologian nabarituko ditugu. Zein tamainakoak izango diren? Zientzialariek idatzi ahala guk kontatuko dizuegu.


Turbulentzien kontrola

Hegazkin bat aireratu aurretik pistan zehar poliki-poliki higitzen denean airea hegaletan zehar lasai-lasai jariatzen da; baina abiadura handitzen denean airea oso bortizki hasten da jariatzen eta hegalen inguruan turbulentziak sortzen dira. Hauen eraginez hegazkinak behar baino balaztaketa-indar handiagoak jasaten ditu eta energi kontsumoa handitu egiten da.

Europako hainbat estatutako fisikari-talde batek turbulentziak txikiagotzeko sistema eraiki du, hauxe: turbulentzia osagarriak sortzea. Laborategian bederen arrakasta izan du saiakerak eta horretarako hegal lau baten gainean 1,3 milimetroko altuera eta 2,5 milimetroko diametroa duten zilindro-sorta bat kokatu dute airearekiko perpendikular.

Sistema honekin zilindroen inguruan mikroturbulentziak sortzen dira eta hegaletik 1,3 metrora sortzen diren turbulentzia handiak 1,8 metrora atzeratzen dituzte.
Saiakera hauek laborategian egin dira eta ikusteke dago proba erreala egitean zer gertatuko den, baina horiek hegaldietarako behar bezain onuragarriak izango ez balira ere, beste alor batzuetan -laser bidezko fusioan adibidez- jada aplikagarri izango dira.