Begibakarra, motzago
Aldiz, Tolosako eskolapioetan batxiler zaharra ikasten ari ginela, zientzietako liburuak argi asko zioen: begi bakarrarekin errealitatearen irudi partziala hartzen da, zatikatua eta planoa; bakarrik bi begiekin jasotako irudiak burmuinean batzen direnean, orduan hartzen da ikuspegi osoa, erliebe eta sakontasunarekin.
Adibide pare bat:
Biktimak. Gatazkaren alde bakoitzeko begibakarrak baditu bere biktimak eta bere borreroak. Sarri, alde batekoen biktimak izaten dira bestekoen borreroak. Horrela ez denean, besteen biktimak izaten dira «ondorio lazgarriak» edo «saihetseko kalteak».
Begibakarrak bihurtzen ditu bizirik dirauten biktimak eta haien ingurukoak politikaren protagonista; eta xaxatzen ditu epaile bihurtzeraino, jartzen ditu esaten zer den zilegi eta zer ez. Begibakarrak kokatzen du gatazkaren sorburua gehien komeni zaion tokian, eta fokua jartzen die bakarrik bere mesederako pasarteei. Gatazkaren historia neurrira moldatzen du, bere helburuen mesedetan.
Eta begibakarrak nahi ditu garaile eta galtzaileak; exijitzen du damua eta barkamen eskaria; edota aldarrikatzen ditu giza eskubideak bere biktimentzat, besteenak ahaztuta.
Begi biekin, argi dago: alde bietakoak dira biktima; elkartasuna eta justizia zor zaie, baina ez inongo ordain politikorik. Damua ezin da exijitu, ez da ezinbesteko baldintza. Inoren garaipena baino, helburua da berradiskidetzea. Lehen urratsak dira biolentzia gehiagorik eza, desarme dialektikoa eta errespetua.
Egitasmo politikoak. Begibakarra esentzialista da politika kontutan, eta bere aukeraren oinarrian ikusten du egia berdaderoa. Defendatu edo irabazi nahi duen hori berez existitzen da, pertsonen borondatearen gainetik. Eta irmo azaltzen duenez bere ikuspegi planoa, dirudi arrazoia duela.
Begibakarren Espainia da sakratua, ukiezina, bitarteko guztiekin defendatu beharrekoa, etsai ugarien kontra. Eta begibakarren Euskal Herria da mapa bat, nahi eta nahi ez; da su itzalezina, kate etengabea; da iraun beharra, kosta ahala kosta.
Begi biekin, bestela ikusten da. Egitasmo politikoak gizakion asmakizunak dira, aldagarriak eta suntsikorrak. Badira izaera kolektiboak, badira ibilbide historikoak, eta badira une bakoitzeko pertsonak. Eta hauetan gauzatzen da iragana, unearekin gurutzatuta. «Mendea eta segundoa gurutzatzen diren lekua besterik ez izan» (Ruper dixit) asko izatea da, ezin gara ezer gehiago izan.
Politika behar dugu elkarbizitzarako, besteak errespetatuz haien errespetua lortzeko. Mapak aldakorrak dira, bizi-iraupen kolektiboa ez datza tinkotasunean, baizik moldatzeko gaitasunean. Ezer ez da sakratua, maite dugun neurrian da zerbait inportantea, batzen gaituena dugu beharrezko.
Espainia izango da bizileku erosoa, baldin eta bere egiten baditu bere baitakoen sentimenduak. Molde bakarrean hartzen baditu guztiak, uxatu egingo ditu bereziak. Ikusi besterik ez dago nola indartu den independentismoa, nola ahuldu den Espainia, Aznar begibakarraren sasoian.
Euskal Herria izango bada bizileku erosoa, beharko dugu eraiki egitasmo berri-berria: ez ukaziorik eta ez derrigorrik; oinarri komunekin denok konforme; xehetasunetan bakoitza libre. Eta hau lan luzea da, sakona; ez da alderdien mahaitik aterako, nahiz konponketa politikoak lagunduko lukeen giroa hobetzen.
Alferrik dute aritzea irmo edo ozen. Begibakarra bakarrik izan daiteke errege itsuen artean. Bi begidunen aldean, begibakarra gutxiago da, motzago.
WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]
Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]
2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.
Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]
Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]
"Alternatiba sozialista indartzera bidean" GKSk eta IAk eztabaidarako, hausnarketarako eta aldarrikapenerako espazioak antolatzeko beharra azpimarratu dute, eta horren baitan antolatu dute Gazte Topagune Sozialista. Ostegunetik hasita igandera arte izango da Altsasun.
Halloween ospatzera gonbidatu zutela esan zion alabak Jaime Altunari eta honek festara joaten utzi zion, baina deseroso sentitu zen. Altunak bere aitari kontatu zion gertaturikoa, eta honek erantzun, eurek ere ospatzen zutela halakorik. Fenomenoa ikertzen urte eta erdi eman dute... [+]
.jpg)
Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.
Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]
Enpresek presio handia egin dute azken boladan eta “inbertsio estrategikoak arriskuan egon daitezkeela” mehatxu egin zuten. Iberdrolako presidenteak ordea, zerga honek bere kontuetan “oso gutxi suposatzen duela” adierazi zuen duela aste bi. Bankuen... [+]
Baigorri eta Tafalla herrien arteko senidetzea ospatuko dute asteburuan Baigorrin. 1978an hasi ziren lehen harremanak, baina hautetsien aldaketarekin pixka bat galdu zen ondotik. Haatik, duela hiru urte Tafallakoak berriz Baigorrira hurbildu ziren.
MIÑAN
NORK: Artedrama. Sambou Diaby, Ander Lipus, Eihara Irazusta, Mikel Kaye.
NON: Bilboko Arriaga Antzokian.
NOiz: Urriaren 25ean.
----------------------------------------------
Euskaraz kontatu zuten Ibrahima Baldek eta Amets Arzallusek Miñan 2019an. Bost urte... [+]
Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]
Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]
Iragan astean kontatu genizuen etorkizuneko hilerriaz gogoeta prozesua egin dutela Antzuolan, eta protagonista nagusietakoak umeak izan direla, Herri Eskolan heriotzaren bueltan 1980ko hamarkadaz geroztik egiten ari diren lanketaren ildotik. Hain justu, “hainbat urtetan... [+]