Ihesi: Beasain-Azkoitia. Industria guztien gainetik, laino guztien azpitik
Beasaingo udaletxe aurreko San Martin enparantzatik gora ekin bideari (160 metro). Andre Maria kaletik, Igokundearen parrokiaraino joan eta eskuinera jo ondoren, Bista Alai kaletik Sagastigutia edo Letamendi parkera iritsiko zarete. Atondutako bideetan gora etxeetako teilatuak behean ikusi ahal izango dituzue laster, igotzen ari zaretenaren seinale! Muino gaineko ur-biltegira iritsiko zarete eta handik gutxira Letamendi baserrira, XVII. mendekoa berau. Eskuin aldetik doa Erauskin auzoraino eramango zaituzten bidea (325 m).
Errepidean gora segi, Arteta baserria igaro eta bihurgune baten ondoren, utzi errepidea eskuinean eta ezkerrera zuzenean Usurberantz doan bideari heldu. Hartara, asfaltoa ekidingo duzue. Maldan goran, ezkerrera jotzen du apur bat bideak, lokaztua sarritan. Bidegurutzera helduko zarete, borda batzuen aurrean. Han eskuinera hartu, Usurbe baserri azpitik igaroz, ate aurrera iristeko (555 m).
Gorantz irteten den bide bakarretik ekin bideari. Usurbeko tontorretik behera datorren bizkarra gainditu ondoren, zuzenean tontorrera igotzeko aukera duzue, malda benetan latza da ordea! Ostera, ipar-ekialdeko hegian zehar-zehar jarraitu eta alertze sail handi bat igarota, berehala Agortako lepora iritsiko zarete (615 m). Hainbat bide elkartzen da lepo hartan, horietako bat, igotzerakoan utzitakoa eta Usurbe tontorreko antenatzarreraino igotzen dena (707 m). Goierriko bista ederrez gozatu nahi izanez gero, aipatu bide horretatik gora jo.
Larrarteko lepora jaitsi (695 m). Garin auzotik datorren porlanezko bidea iristen da bertara. Metro batzuk egin aurrera, eta gorantz jo beharrean -GR 34 ibilbideko arrastoak utzi-, ezkerreko bidea hartu eta poliki-poliki beheraka Otegi baserriraino iritsiko zarete. Mendi hegiko zuhaiztian zehar-zehar aurri diren bi borda eta Lastaola baserria utziko dituzue lepo batera iritsi aurretik. Hainbat pista elkartzen da hor. Berehala San Gregorio ermita duzue (615 m), gaur egun aisialdirako prestaturik, iturri, mahai eta eserlekuekin. Ondoren beste muino bat inguratu, hegoaldetik, metro batzuk jaitsi, eta iritsiak zarete Mandubiko mendate eta bentara, Azpetia-Beasain errepidean (541 m).
Itsasotik urruti egon arren marinelen zaindaria omen dena atzean utzi eta gainez gain pinudiak ustiatzeko baso-pistetatik jarraitu behar duzue, gora-behera handiko bidean barrena. Maldan behera, bidegurutze den lepora iritsiko zarete, ondoren bidean aurrera zoaztela Ariolako txabola eta ehiza parada andana atzean utzi eta Berotegi gaina gaindituko duzue, Iberdrolak paratutako metalezko panel itzelak zatartuta dagoena. Hortik Atzurzagako atsedenlekura joan eta bidean aurrera segituz, beste muino bat gainditu eta Izaspe tontor azpiko lepora ailegatuko zarete, Lizarretako txabolara (675 m).
Pista nagusiak gailurra ezkerretik ingura dezan utzi eta aurrez aurre gorantz abiatzen den bideari ekin. Kontuz gero! Malda polita izateaz gain luzea ere bada-eta. Muino bat ezkerretik inguratuko duzue eta egurrezko ataka gainditu ondoren, estutu egingo da bidea, otadi eta txilar artean bihurgune motzak emanez doan bide-zidor malkartsu bilakatuz. Zuzenean igotzea gustuko ez baduzue, eskuinaldera jotzen duen bidea ere baduzue, zehar-zehar poliki igoz, isurialdez aldatu eta ipar-ekialdeko bizkarra hartuko duena, azken metroak bertatik irabazteko (967 m). Edozein dela ere aukeratutako bidea, merezi izan duela berehala jabetuko zarete. Ondo erreparatu zer duzuen begi aurrean: ederrak bistak! Izarraitz, Ernio, Murumendi, Aralar, Aizkorri, Irimo, Durangaldea...
Galbiderik gabe, Lepoondora jaitsiko zarete (850 m). Hortik ezkerrera egin beharrean aurrera jarraitu, tumuludun gaina gainditu eta berriro beherako bidea hartu. Metalezko ataka handi bat zeharkatu eta Zumarragatik datorren bidearekin egingo duzue bat. Baliza piramidal luze batek Arantzazu eta Antiguako baseliza Loiolarekin lotzen dituen ibilbidean zaudetela adieraziko dizue. Bide horretatik bertatik jarraitu hurrengo urratsetan, eta Pagotxetara helduko zarete, bi mendien artean dagoen lepo nagusira (755 m).
Ezker-eskuin hurrenez hurren San Kristobal eta Loiolara daramaten bideak utzi eta pago artetik aurrera Pagolako bizkar belartsuetan gora jarraitu. Izen bereko txabolatik igaroko zarete, eta metro batzuk aurrerago sakonune belartsuan dagoen Pagobakarreko tumulu ondotik. Eguneko azken igoerari ekin behar diozue ondoren, behetik gora aldapa latza aurrean eta Samiñoko ikur geodesikoa duzue zain amaieran (932 m). Malda erdian edo, Iruarrieta II trikuharriaren arrastoa ikusi ahal izango duzue, gas naturalaren lurpeko eroapenetik lurrazaleratzen diren tutu horixka batzuez gain. Izaspen bezala, hor ere ederrak dira bistak. Hortaz, jaso burua gure lurraldearen zati handi bat begi-bistan izango baituzue. Hemen ere, tontorretik hurbil, hiru herrien arteko muga den harria dago, Zumarraga, Azpeitia eta Azkoitiarena, hain zuzen. Azken bide zatia Azkoitiako lurretan burutuko duzue.
Bidean behera egin, Tokiederreko Ama Agur Mariaren irudi ondotik igaro -otoitz bat eskatuko dizu bidean aurrera egin baino lehen- eta Agirrezabal baserri edo dena delakora jaitsi. Bide hori utzi eta baserri ondotik zuzenean Martirietako ermitara jaitsiko dena hartu (425 m). Metro gutxi batzuk errepidez egin eta muino bat inguratzeko ezkerrera bihurgunea egiten duenean, hartu eskuinetik irteten den zidorra. Pinudian barrena Amusategi baserrira daraman porlan bidera jaitsi eta jarraitu errepidean behera Azkoitiko kaleetaraino (110 m).
Amaitu duzue zeharkaldi luze hau eta hurrengoan pentsatzen hasi zaitezkete.
Kizkitza. Gain batean kokatua, itsasotik urrun, marinel deitura nondik datorkion galdetuko du batek baino gehiagok. Teoria bat baino gehiago dira. Indar handien duen teoria da, ermita inguruko basoak ibaietako ontziolak hornitzeko erabili zirela. Beste teoria batek dio, ermita inguruko pagoetako egurra arraunak egiteko ezin hobea zela eta hortik etor dakiokeela marinel deitura. Azkenik, itsasotik Kizkitzako ermita ikusten dela eta itsas gidari lanak egiten zituela diotenak ere badira.
Nolanahi ere, gaur gurtzen den birjinaren irudia itsasontzi zahar baten kopiaren gainean paratuta omen dago. Hori bai, ez da jatorrizko Kizkitzako Andre Mariaren irudia, izan ere hainbat irudi egon dira ermitan. Lehenbizikoa, erromanikoa zena, karlistaldietan desagertu zen. Hurrengoa berriztatzera eraman eta ez zen gehiago agertu eta hirugarren bat ere desagertu egin zen.
Tradizio handiko ermita da Goierrin. Irailaren 8an erromeria egin ohi dute bertako Ama Birjinaren ohorez. Duela urte batzuk arte, landareen gorrinaren aurka mezak ematen ziren.
Martirieta. Emeterio eta Zeledonio santu martirietatik datorkio izena ermita honi, eta ondorioz, ipar mazeletan dagoen landa eremuko auzoari ere. Jatorrizko baseliza XV. mendekoa bada ere, aldaketa ugari jasan ditu egun ikus dezakegunera iritsi arte.
Mugimendu feministak manifestazioak egin ditu goizean Donostian, Gasteizen eta Iruñean eta arratsaldean Baionan eta Bilbon. Oinarrizko irakurketa partekatu dute, eta horri gehitu diote hiri bakoitzean bertako problematika, eragile eta ekimenen erreferentzia.
Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]
Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.
11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Josu Estarrona EH Bilduko Arabako senatariak egindako galderari erantzun dio Espainiako Sustapen Ministerioak, eta hor berretsi du Ezkioko aukera zailtasunez beteta dagoela.
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
“Askatasunaren” izenean, ikastetxean zein oinarrizko hizkuntza nahi duten galdetu diete guraso valentziarrei. Helburua katalana zokoratzea zen. PPren eta Voxen gobernuak ez du lortu. 33 eskualdeetatik 22tan katalana gailendu da. Emaitzarekin oso pozik agertu dira... [+]
Europar Kontseiluak onartu du Ursula Von der Leyenek gastu militarrean proposatu duen 800.000 milioi euroko gastuarekin aurrera egitea. Horretarako bi arrazoi nagusi argudiatu ditu: Errusiari aurrea egitea eta Europar Batasunak aurrerantzean bere burua AEBen babes militarrik... [+]
Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.
------------------------------------------------
Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.
Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]