Juantxo Estebaranz: «Ideologiatik baino, borrokatik jaioa da autonomia»

Likiniano Elkarteak kaleratutako lanekin erkatuta, azken honek ez ditu hizpide ez langileria, ezta Komandoak ere.
Liburuak jorratzen dituen urteetan (1985-90), gertatu ziren gizarte gatazketan langileek eta komandoek (bigarrengoek maila antierrepresibotik, batez ere) zer esanik bazuten ere, borroken protagonista, dudarik gabe, gazteria izan zen. Bestaldetik, liburuaren asmoa ez da, aurrekoetan gertatu den legez, talde autonomoen logikak azaltzea edo garai haietako unerik garrantzitsuenak gogoraraztea; oraingo honetan, modernizazio kapitalistaren aurkako prozesuak eta prozesuek beraiek gazte komunitate berria zelan sorrarazi zuten -borroka molde propioak zituena- azaltzea dugu helburu.

Zeintzuk dira liburuak dakartzan borrokak?
Batez ere, PSOEren gobernuen lehenengo urteak eta bertan garatu zen gatazkak azaltzen saiatu gara. Borroka ezberdinak agertzen dira. Alde batetik, lurraldetasunarekin zerikusia dutenak: gazteriaren bilguneak ziren alde zaharren defentsa; komunitate politiko berria garatzeko eremu fisiko propioak, hots, gaztetxeak, eskuratzea; eta nor bere kabuz bizitzeko okupatzen ziren etxeak, norbanakoaren askatasunarentzako lekua, beraz. Bestaldetik, adierazpen askatasunari lotuak zeudenak, gertatzen ari zena kontatzeko grina eta beharra bazeudelako: 1983tik irrati libreen sorrera, lehenengo eta fanzineena, geroago. Hasiera bateko fanzineek -musikaz eta politikaz beteta- hausnarketa politikoa egiten zutenei utzi zieten lekua. Harrezkero, beste hainbat borroka kontuan izan behar ditugu: industria birmoldaketaren bigarren zikloaren kontrakoak esaterako. Azken hauek muturrekoak ziren, itunak ez zituztelako jomuga; eta 1986an hasi eta 1988ko abenduaren grebaraino luzatu zen ikasle leherketa. Modernizazio prozesua arbuiatzen zuten arlo bi ditugu azken hauek. Betiko zenbait mugimenduk ere han zirauten: ekologistak eta feministak, kasu; artean, arazo ezberdinak zeuzkaten eta asimilatuak ez izaten saiatzen ziren. Muturreko talde hauek, beraz, taktika berriak sortu behar izan zituzten. Honela, feministek gizarte patriarkalaren aurka zuzendu zuten borroka, eta ez ustezko berdintasunaren alde, Emakundek moduan. Ekologistek joera eta praktika antikapitalistak garatu zituzten, kontserbazionismoa ukatuz. Euren nortasun ezaugarriei eutsi zieten.
Ezin ditugu ahaztu ere errefuxiatuen estradizioen kontrako borrokak eta GALen kontrakoak. Testuinguru honetan garatu zen «indarkeria zabala», difusoa, ohiko borroka armatu klasikoaren aurka ideologikoki defendatu zutena.

Liburua irakurriz argi dago zuk aipatzen duzun gazte komunitate politika hark bizimodu berriak, estetika berriak ere sortu zituela...
Liburuan azaldu nahi izan dugu zelan autonomiaren ikuspegitik, praktikatik, borroka ez dela ideologia-igortze prozesu batetik jaioa, borrokekin batera, beraiekin bat, jaio dela baizik. Azaldu nahi dugu ere, zelan borroka horiek lurralde zehatz batean artikulatzen ziren, lurraldean beste ezaugarri kulturalak zeudela ahaztu gabe.
80ko hamarkadaren amaieran, hirietako alde zaharretan gorpuzten da bohemioa eta ertzekoa zen komunitate berria; sexualitate berria nahi zuena, drogak era ludikoan erabiltzen zituena.
Errenta txikiko tabernetan entzuten zen garaietako musikak; haietan bat egiten zuten hiri-tribuek, auzoetatik joandako gazteek eta, artean, politizatuta zeudenek. Osagai hauen inguruan artikulatuko zen, politika izateaz gain, bizimodu berria zekarren komunitatea. Horrexegatik aldarrikatzen dugu «tropikala» hitza, borroka bizitzeko, bizitzeko modu berria adierazten baitu.


PSOE ezinbesteko erreferentzia daukagu liburuan zehar. Orduko PSOEren eta gaurkoaren artean alderik ba al dago?
PSOEren etorrera aukera politikoa izan zen. Argi zeukaten zertarako heldu ziren gobernura: egitasmo kapitalista eta modernizazio prozesua borobiltzeko arlo militarrean, politikoan eta ekonomikoan. Aldi berean, kutsu aurrerakoia zekarten eta gobernu lanetarako hainbat ezkertiarrez baliatu ziren. PSOEren etorrerak eta aginte autonomiko hasiberriek ahalbideratu zuten zenbait borroken garapena, UCDrekin guztiz legez kanpokoak zirenak -lehenengo irrati libreak, esaterako-. Bada antzekotasun gehiagorik: negoziazioaren inguruko mugimenduak eta zurrumurruak; edo, justizia dela-eta, eskumak hartu zuen jarrera PSOEk prebentziozko espetxealdia kendu zuenean, ziurtasunik eza eta etorkin gazteak astinduz. Gaur bezala.


Zergatik liburuan «Euskal Herriak» erabili?
Gure ohitura da Euskal Herriak erabiltzea hemengo tokiz tokiko aniztasuna nabarmentzeko. Klase borroken eremua kontuan izanik, herri guztietan antzeko arazoak daudela badakigu ere, sekula ez dugu borroka molde bateratuaren aldeko apusturik egin, leku bakoitzeko erritmoari so egin behar zaio, errespetatu behar da erritmo hori. Tokiz tokiko autonomia nabarmendu nahi dugu.


Resiste aldizkaria askorentzako erreferente bihurtu zen. Eta, diseinuari buruzko pasadizorik baduzula uste dut...
Genituen eredu grafikoak ezagutzen genituenak ziren; honela, galeradak erabiltzerakoan edota azala egiterakoan ARGIA hartu genuen eredu. Resiste garrantzitsua izan zen tokian tokiko borrokak babesteaz gain, nazio mailako espektroa islatzeko beharra zegoela ere argi izan zuelako. Argi izan zuen ere ezinbestekoa zela nazio mailako banaketa garatzea. 1988an, gutxi gorabehera, hemengo abangoardia ezberdinak -abertzaleak, iraultzaileak, anarkistak- beraien aldizkariak kaleratzen hasi ziren. Guk ARGIAtik kopiatu genuen azalaren eredua.


Azkenak
Osakidetzan egiturazko eta egiazko konponbideak eskatu dituzte Gasteiz, Bilbo eta Donostian

Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.


Aroztegiari ezetz esan dio jende oldeak Iruñean, eta auzipetuen absoluzioa eskatu du

Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]


Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Eguneraketa berriak daude