Juantxo Estebaranz: «Ideologiatik baino, borrokatik jaioa da autonomia»

Likiniano Elkarteak kaleratutako lanekin erkatuta, azken honek ez ditu hizpide ez langileria, ezta Komandoak ere.
Liburuak jorratzen dituen urteetan (1985-90), gertatu ziren gizarte gatazketan langileek eta komandoek (bigarrengoek maila antierrepresibotik, batez ere) zer esanik bazuten ere, borroken protagonista, dudarik gabe, gazteria izan zen. Bestaldetik, liburuaren asmoa ez da, aurrekoetan gertatu den legez, talde autonomoen logikak azaltzea edo garai haietako unerik garrantzitsuenak gogoraraztea; oraingo honetan, modernizazio kapitalistaren aurkako prozesuak eta prozesuek beraiek gazte komunitate berria zelan sorrarazi zuten -borroka molde propioak zituena- azaltzea dugu helburu.

Zeintzuk dira liburuak dakartzan borrokak?
Batez ere, PSOEren gobernuen lehenengo urteak eta bertan garatu zen gatazkak azaltzen saiatu gara. Borroka ezberdinak agertzen dira. Alde batetik, lurraldetasunarekin zerikusia dutenak: gazteriaren bilguneak ziren alde zaharren defentsa; komunitate politiko berria garatzeko eremu fisiko propioak, hots, gaztetxeak, eskuratzea; eta nor bere kabuz bizitzeko okupatzen ziren etxeak, norbanakoaren askatasunarentzako lekua, beraz. Bestaldetik, adierazpen askatasunari lotuak zeudenak, gertatzen ari zena kontatzeko grina eta beharra bazeudelako: 1983tik irrati libreen sorrera, lehenengo eta fanzineena, geroago. Hasiera bateko fanzineek -musikaz eta politikaz beteta- hausnarketa politikoa egiten zutenei utzi zieten lekua. Harrezkero, beste hainbat borroka kontuan izan behar ditugu: industria birmoldaketaren bigarren zikloaren kontrakoak esaterako. Azken hauek muturrekoak ziren, itunak ez zituztelako jomuga; eta 1986an hasi eta 1988ko abenduaren grebaraino luzatu zen ikasle leherketa. Modernizazio prozesua arbuiatzen zuten arlo bi ditugu azken hauek. Betiko zenbait mugimenduk ere han zirauten: ekologistak eta feministak, kasu; artean, arazo ezberdinak zeuzkaten eta asimilatuak ez izaten saiatzen ziren. Muturreko talde hauek, beraz, taktika berriak sortu behar izan zituzten. Honela, feministek gizarte patriarkalaren aurka zuzendu zuten borroka, eta ez ustezko berdintasunaren alde, Emakundek moduan. Ekologistek joera eta praktika antikapitalistak garatu zituzten, kontserbazionismoa ukatuz. Euren nortasun ezaugarriei eutsi zieten.
Ezin ditugu ahaztu ere errefuxiatuen estradizioen kontrako borrokak eta GALen kontrakoak. Testuinguru honetan garatu zen «indarkeria zabala», difusoa, ohiko borroka armatu klasikoaren aurka ideologikoki defendatu zutena.

Liburua irakurriz argi dago zuk aipatzen duzun gazte komunitate politika hark bizimodu berriak, estetika berriak ere sortu zituela...
Liburuan azaldu nahi izan dugu zelan autonomiaren ikuspegitik, praktikatik, borroka ez dela ideologia-igortze prozesu batetik jaioa, borrokekin batera, beraiekin bat, jaio dela baizik. Azaldu nahi dugu ere, zelan borroka horiek lurralde zehatz batean artikulatzen ziren, lurraldean beste ezaugarri kulturalak zeudela ahaztu gabe.
80ko hamarkadaren amaieran, hirietako alde zaharretan gorpuzten da bohemioa eta ertzekoa zen komunitate berria; sexualitate berria nahi zuena, drogak era ludikoan erabiltzen zituena.
Errenta txikiko tabernetan entzuten zen garaietako musikak; haietan bat egiten zuten hiri-tribuek, auzoetatik joandako gazteek eta, artean, politizatuta zeudenek. Osagai hauen inguruan artikulatuko zen, politika izateaz gain, bizimodu berria zekarren komunitatea. Horrexegatik aldarrikatzen dugu «tropikala» hitza, borroka bizitzeko, bizitzeko modu berria adierazten baitu.


PSOE ezinbesteko erreferentzia daukagu liburuan zehar. Orduko PSOEren eta gaurkoaren artean alderik ba al dago?
PSOEren etorrera aukera politikoa izan zen. Argi zeukaten zertarako heldu ziren gobernura: egitasmo kapitalista eta modernizazio prozesua borobiltzeko arlo militarrean, politikoan eta ekonomikoan. Aldi berean, kutsu aurrerakoia zekarten eta gobernu lanetarako hainbat ezkertiarrez baliatu ziren. PSOEren etorrerak eta aginte autonomiko hasiberriek ahalbideratu zuten zenbait borroken garapena, UCDrekin guztiz legez kanpokoak zirenak -lehenengo irrati libreak, esaterako-. Bada antzekotasun gehiagorik: negoziazioaren inguruko mugimenduak eta zurrumurruak; edo, justizia dela-eta, eskumak hartu zuen jarrera PSOEk prebentziozko espetxealdia kendu zuenean, ziurtasunik eza eta etorkin gazteak astinduz. Gaur bezala.


Zergatik liburuan «Euskal Herriak» erabili?
Gure ohitura da Euskal Herriak erabiltzea hemengo tokiz tokiko aniztasuna nabarmentzeko. Klase borroken eremua kontuan izanik, herri guztietan antzeko arazoak daudela badakigu ere, sekula ez dugu borroka molde bateratuaren aldeko apusturik egin, leku bakoitzeko erritmoari so egin behar zaio, errespetatu behar da erritmo hori. Tokiz tokiko autonomia nabarmendu nahi dugu.


Resiste aldizkaria askorentzako erreferente bihurtu zen. Eta, diseinuari buruzko pasadizorik baduzula uste dut...
Genituen eredu grafikoak ezagutzen genituenak ziren; honela, galeradak erabiltzerakoan edota azala egiterakoan ARGIA hartu genuen eredu. Resiste garrantzitsua izan zen tokian tokiko borrokak babesteaz gain, nazio mailako espektroa islatzeko beharra zegoela ere argi izan zuelako. Argi izan zuen ere ezinbestekoa zela nazio mailako banaketa garatzea. 1988an, gutxi gorabehera, hemengo abangoardia ezberdinak -abertzaleak, iraultzaileak, anarkistak- beraien aldizkariak kaleratzen hasi ziren. Guk ARGIAtik kopiatu genuen azalaren eredua.


Azkenak
2024-10-04 | ARGIA
Hego Euskal Herriko umeen %8,3ak ikusmena zaintzeko zailtasunak ditu

EAEko haurren %6,4ak eta Nafarroakoen %10,2ak ikusmen pobrezia du. Visión y Vida elkarte espaniarrak egin du estatuko azterketa. Txostenaren arabera, ikusteko arazoak dituzten haurren eragozpen larriena da ez duela minik egiten, eta familiek, baliabide ekonomikorik ez... [+]


Gazako genozidioak urtebete: gertaera nagusiak

Urtea bete da Hamasen urriaren 7ko erasoak gertatu zirenetik. Ordutik, Israelek Gaza suntsitu du eta guda inguruko herrialdeetara zabaltzen ari da pixkana. Urtebete honetako gertaera nagusiei errepasoa emango diegu kronologia honetan.


2024-10-04 | ARGIA
Guardia Zibila omenduta, biktima batzuk berriz biktimizatzen direla salatu du Memoria Osoak

Memoria osoa ekimenak salatu du biolentziaren biktima izan direnen arteko desberdintasunak bultzatzen ari direla hainbat instituzio, eta norabide hori zuzentzeko deia egin du. Ekimenak estatuen biolentziaren hamabost biktima elkarte biltzen ditu. Urriaren 12an Guardia Zibilak... [+]


2024-10-04 | Gedar
Gasteizko udaltzainek ere taser pistolak izango dituzte

Bi T10 pistola elektriko erosiko ditu udalak, baina beste sei erostea eskatu dute poliziek. Arma zurien erabileraren ustezko gorakada hartu dute aitzakiatzat, erabilera justifikatzeko. Gero eta udaltzaingo gehiagotan ari dira taser pistolak eskuratzen; Ertzaintzaren BIZKOR... [+]


Bizitza luzea Entzia Bonelli arrano gazteari

Arabako Mendiak Aske elkarteak zorionak eta eskerrak eman nahi dizkio Arabako Foru Aldundiko Natura Ingurunearen Zerbitzuari, Bonelli arranoa gure lurraldean berriro sartzeko Aquila a-Life proiektuarekin lortutako arrakasta dela eta.
Guztiz kontziente gara proiektu honek... [+]


2024-10-04 | Irutxuloko Hitza
Donostiako Udalak gaikako bilketa betetzen ez duela salatu du Eguzkik

Donostiako Udalak iragan osteguneko udalbatzarrean iragarri zuen moduan, zaborren tasa % 26,5 igoko du, 2025eko urtarriletik aurrera, Hondakinen 7/2022 Legeak horretara behartzen duela argudiatuta. Eguzkik, ordea, salatu du legea kostuei begira aplikatzen duela soilik, eta... [+]


Garbitzaile batek gurpil-aulkian ekin behar izan dio lanari Iruñeko Mendigoiti ikastetxean

Maria Elena Escudero 56 urteko emakumea azkenean Mendigoiti ikastetxeko bere garbitzaile lanera itzuli behar izan da ostegun honetan, Iruñeko Mendillorri auzoan. Asteazkenean ez joateko esan zioten Zaintzen enpresakoek eta ostegunean berriro baietz, aurkezteko lantokian.


Haurrekin alzheimerraz mintzatzeko gakoak

Alzheimerraren inguruan haurrekin naturaltasunez hitz egitea du helburu ‘Arrain bat bezala’ antzezlanak. “Zenbat eta lehenago landu orduan eta gutxiago estigmatizatzen da”, nabarmendu du Ana Maestrojuán zuzendariak.


Wikipediaren hizkuntza gutxituen biltzar batean bizitakoak

Lanopor egun batzuk izan nituen joan den astean. Oporrak ziren, baina ordu batzuk dedikatzen dizkiodan afizio bati emanak izan ziren, biltzar batean inbertituak: hotelean lo eta hotel bereko areto batean jardunaldiak goiz eta arratsaldez. Ordu gutxi batzuk geratzen ziren hiria... [+]


Lapurdi zeharkatzekoa duen AHT proiektuaren aurka mobilizatzeko deia luzatu dute

Lapurdi zeharkatuko lukeen AHT egitasmoa aitzina doala salatu du ingurumenaren alde dabiltzan elkarteen artean osaturiko CADE kolektiboak. Urriaren 12 eta 13rako jarri du hitzordua, Gironda eskualdean Lurraren Altxamenduak sareak antolaturiko protestari sostengua erakutsiz.


Uri Tzafon mugimendua: Jainkoaren izenean, Libano kolonizatzera

Uri Tzafon 2023ko martxoan sortu zen, ehunka batzuk kide dira, baina milaka jarraitzaile ditu jada eta tinko jarraitzen du bere ideia nagusia saltzen: Libanoko Litani ibaitik hegoalderako lurraldea Galilearen iparraldea da, beraz, "koloniza dezagun".


2024-10-03 | Leire Ibar
UGTk Euskotreneko hizkuntza eskakizunen aurka jarritako eskaera atzera bota du EAEko Justizia Auzitegiak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak atzera bota du UGT sindikatuak Euskotreneko egonkortze prozesuko euskara eskakizunen aurka egindako eskaera. UGT sindikatuak horren aurka eskaria egin zuen eta epaileak azpimarratu du eskakizunak UGTk berak sinatutako lan-hitzarmenean onetsita... [+]


Nafarroako Gobernuak etxebizitza publikoen eskariaren %3 baino ez du asetzen

Alfaro kontseilariak “aurreko hamarkadetako politika espekulatiboak” kritikatu ditu eta kolaborazio publiko-pribatuaren aldeko apustua egin du Foru Legebiltzarrean. Helburu gisa jarri du Europa erdialde eta iparraldeko datuetara heltzea. Etxebizitzaren esparruan lan... [+]


Eguneraketa berriak daude