Makina bat kontu
50eko hamarkadan Nilo ibaia eta Victoria lakua bereizi egin ziren lur ezponda natural baten eraginez. Geroxeago, britainiarrak leku horretantxe lehen zentral hidroelektrikoa eraiki zuten, Owens Falls deiturikoa. 2002an Ugandak beste zentral hidroelektriko bat eraiki zuen, aurrenekotik ez oso urrun, Munduko Bankuaren diru-laguntzaz. Uganda eta Egiptok hitzarmenaren bidez adostu zuten erabili beharreko ur-kantitatea, beti ere, inguruko ekosistemei ahalik eta kalte txikiena egin nahian.
David Kullen arabera, Ugandak ez du hitzarmena betetzen eta bi zentral hidroelektrikoetan behar baino ur gehiago xahutzen dela aldarrikatu du ONG batek argitara emandako txostenean. Bertan adierazten denez, Victoria lakuko ur-maila jaitsieraren %45 lehorteagatik da baina beste %55 zentral hidroelektrikoen eraginez.
Ia 30 milioi pertsona bizi da Victoria lakutik ateratako baliabideetatik eta une honetan urontzien zirkulazioa asko gutxitu da ur-maila jaitsi delako. Bertako populazioa kexu da eta are gehiago, lehen bortizkeria-arazoak hasiak dira jada. Ingurumen arazo honek gerraren atarian jarri du inguru guztia eta nazioarteko hainbat erakunde mugitzen hasiak dira baina agian beranduegi.
Ibilera horri etekina ateratzea bururatu zaio ikerlari talde bati. Balantzakako mugimenduak aztertuz ezin al geniezaieke gure adinekoei lagundu? Gure adinekoak, hezur hautsiak edota desgasteak direla eta, balantzaka ibiltzen dira eta gehienetan erortzeko arriskuarekin. Posible izan daiteke adinekoei hainbat mugimenduren estrategiak erakustea, fisonomiari etekin onena ateratzeko.
Beste erabilera bat roboten munduari dagokio; bi hankako roboten mugimenduak oso orekatua behar du izan ez erortzeko eta hanka baten gaineko mugimendua edo alde batekoa egin behar bada oso ordenadore sofistikatuak behar dira eroriko ez badira. Ostera, pinguinoen mugimenduen mekanika ulertuz gero, posible izango da robotek ere beste mugimendu batzuk errazago egitea edo ordenadoreen lana erraztea.
Donald Trumpek asteleheneko 18:00etan (12:00ak Washingtonen) egingo dio zin AEBetako presidente izateari. Europako eta beste hainbat herrialdetako eskuin muturreko estatu buruak gonbidatu ditu inbestidura ekitaldira. Egun bakar bat lehenago emandako mitinean aurreratu duenez,... [+]
.jpg)
Igandetik indarrean da Hamasek eta Israelek nazioarteko bitartekaritzarekin adostutako su-etena. Lehen egunean 69 emakume eta 21 nerabe askatu ditu Israelek, horietako bederatzi adingabeak, eta Hamasek hiru israeldar. Gazara laguntza humanitarioko 630 kamioi ere sartu dira.
Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]
Bi asteburu direla atera dira lehen kaskarotak: Beskoitzekoak. Eta martxora arte larunbatez eta igandez astero ibiliko dira herriko auzoetan etxez etxe dantzan eta festan. Goiztiarrenak eta irteera gehiena egiten dituztenak dira Beskoitzeko kaskarotak, baina ez bakarrak... [+]
Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]
Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]
Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]
Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]