Ihesi: Ea, zubiek jositako herria


2021eko uztailaren 27an

Busturialdea eta Lea-Artibai eskualdeen mugan dago Ea herria. Ispaster, Ibarrangelu eta Ereño artean. Itsasoak eta mendiak bat egiten duten lekuan bertan eta Urdaibai Biosfera Erreserbaren mugan. Hiru gune nagusik osatzen dute herri berezi hau: Natxitua, Bedaroa eta Eak. Hiru gune dira, baina Ean dago udaletxea eta berau da herrigunea.

Udara begira dagoen herria dela ere esango du norbaitek. Izan ere aurpegi bi ditu Eak: negukoa bata eta bestea udakoa. Udan jendez gainezka egoten da. Gehiegi askoren gusturako. Asko dira asteburutarako edota uda pasatzeko Ea aukeratzen duten kanpotarrak. Berez, 800 bat lagun bizi dira bertan urte osoan.


Erreka, herriaren ate

Gaur egun ahateen bizileku da ur gutxiko Ea ibaia historia handikoa da. Ea herria ibaiaren alde bietan banatzen da. Alde bata Bedaroako elizatekoa zen XVI. mendera arte eta bestea berriz, Natxitukoa. Horregatik daude eliza bi Ean, ibaiaren alde banatara.

XVI. mendean sortu zuten herria Bedaroa, Ereño eta Natxituako elizateetako arrantzaleek. 1883an elkartu ziren Natxitua eta Bedaroako herriak Ea ibaian eraikitako zubiei esker.

Portua Ea herrigunean dago, ibaiko bokaleko eskumaldean. Itsas goran bakarrik erabili daiteke portu txiki hau, ur eskasia dela eta. Ea ibaia itsasoratzen da bertan, itsasadar estua sortuz. Hondartza bera ere estua da eta beste aldean, bokaleko ezkerraldean dago. Areazko hondartza da berau. Natxituan ere badago beste hondartza bat, baina basatiagoa, harkaitzez osatutakoa da: Lapatza.


Letanien ibilbidea

Gaur egingo dugun ibilbidea PR-BI 168 da. 3,2 kilometrokoa da eta ordubete eta 50 minutu beharko ditugu, gutxi gorabehera. Beraz, denbora izango dugu herria ezagutu, bueltatxo bat egin eta inguruko jatetxeren batean otordu ona egiteko. Ibilbidearen izenak berak adierazten duenez, garai batean eliza eta ermita inguruetan egiten ziren letaniek zein prozesioek Ean izan zuten garrantzia gogorarazi gura du ibilbide honek. Ibilbide osoa »edo ia osoa» ondo markatuta dago margo zuri horiekin zein seinaleekin. Erraz egiten den bidea da, baina zer ikusi asko duena. Baseliza zein baserriez gain, itsasoaren kresala ere badakar letanien bideak.

Eako Jesusen Andramari elizaren ondotik hasten da ibilbidea. Elizaren aurrez aurre jarri, eta ezkerrean dagoen bidea hartu behar dugu. Bide hau, aldapa gora, Bedaroara doan errepideraino heltzen da. Guk errepide nagusia zeharkatu eta goazen bidetik jarraitu behar dugu.


San Bartolome baseliza

San Bartolome baseliza dagoen landaraino helduko gara. Hau Bedaroako lurretan dago. Baseliza izen bereko baserriari lotuta dago, siamesen antzean. Zuri-zuri dago, bidexkaren amaieran.

Inguruan atsedenleku bat ere bada. Mahaiak, sua egiteko lekua, iturria... Ondo prestatuta dago hamaiketako egiteko edota bazkaltzeko. Hemendik Bedaroara doan burdin bidea hartu behar dugu, Olabe baserria eskumara utziz. Honek ere sinpletasunaren enkantua dauka.


Eukalipto eta pinu artean

Bedaroara doan errepide nagusiarekin topo egiten dugunean ezkerrera dagoen Portu baserri ondotik telefonia mugikorreko antenatarantz jo behar dugu. Portu baserriaren eskumatik hasten da errepidea, hesi txiki bat pasatuta. Hau antzina Eatik Bedaroara igotzen zen bidea da, gaur eguneko errepidearekin paraleloa.

Antenarantz bidean Eara edota Bix baserrirako bidea markatzen duten seinaleak aurkituko ditugu. 1,4 kilometro falta dira. Parean usoak ehizatzeko beren beregi jarritako postua dirudien aldamioa dugu. Atentzioa deitzen du, hain handi ikusita. Eukalipto eta pinu artean egingo dugu bidea. Zoritxarrez, Busturialdean bertoko zuhaitzen lekua hartu dute bi zuhaitz horiek.


Itsasoari begira

Berriro ere errepide nagusiarekin egingo dugu topo. Autobus geltokia dagoen lekutik hurbil dagoen Bix baserrira doan bidea hartu behar dugu. Baserrira heldu orduko eskumara dago Earako bidea. Hemendik dena aldapa behera da. Momentu batzuetan malda nahiko bizia da gainera. Batez ere basatza edo lokatza dagoen egunetan. Itsasoari begira egingo dugu hemendik aurrerako bidea. Bizkaiko golkoari begira.


Talako Ama baseliza

Konturatu orduko Talako Ama baselizara heldu gara. Leku aproposa da aulkian jesarri eta itsasoari begira lasai lasai egoteko. Neguan behintzat. Udan seguruenez jendez lepo egongo baita. Diotenez arrantzale batzuk aurkitu zuten amabirjina olatu artean eta euren ontzian hartu. Ermita eraiki zuten gero bere omenez. Arrantzaleek portura sartzean edo portutik irtetean bozina jotzen dute (edo zuten) eta salbea ere eskaintzen diote (zioten) babes ditzan. Hori dio kondairak.

Baselizatik Eako portura ondo egokitutako bide txiki bat dago, kurutzebidea izenekoa. 350 metroko bidea da eta batez ere asteburuetan eta udan jende asko ibiltzen da paseatzen bertatik. Ibilbidea Beletxe etxe ezagunean amaituko da. Belaontzien belak bertan gordetzen zirelako hartu du izen hau etxeak.
Eako portuan gaude. Eako itsasadarra ere politagoa da neguan. Lasaitasuna dakar berarekin. Koloretako txalupa hutsak. Hondartza parean dagoen eraikin erraldoiagatik ez balitz... Udara begira egindako erakinean pertsiana itxiak dira nagusi.

Non jan
Bedarona. Herriko taberna: 946275129
Ea. Aritza taberna: 946275029
Natxitua. Ermintxo: 946277700


Azkenak
Omenaldia egin diote Txillardegiri, haren heriotzaren hamahirugarren urteurrenean

Hamahiru urte beteko dira asteartean, hilaren 14an, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi hil zela, eta hura gogoan, ekitaldi jendetsua egin dute Antiguako Gaskonia plazan. Urteroko legez, Txillardegiren senideak, lagunak eta euskaltzaleak elkartu dira bertan, Eta non du... [+]


2025-01-13 | Garazi Zabaleta
Urteaga-Urkulegi baserria
Barazki, fruitu eta haragi, dibertsifikazioa ekoizpenaren oinarri

Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]


2025-01-13 | Jakoba Errekondo
Ezin usainik hartu

Sudurrak egia dio. Zaila da sudurra engainatzea. Usaimena saihestea ezinezkoa da. Sudurretik garunerako lotura bidearen ikerketa zirraragarria, liluragarria, zoragarria da makina bat ikerlarirentzat. Usainaren eta memoriaren arteko zubia azkarrena ez bada, bizkorrenetakoa bai... [+]


Bagera, gu ere bai, gu beti pozez... angulak ez hainbeste

Duela 180 milioi urte Pangea kontinentea zatitu zenerako ikasia zuen aingirak Thetis itsasoa zeharkatzen. Ordudanik kontinenteak mugituz joan dira, eta aingira espezieak ezberdinduz. Jatorrizko arbaso beretik bereizi diren 20 aingira espezieen artean, gurea da, ibai-aingira edo... [+]


Mundu berri onak

Gaizki erabilitako zorionak eta buklean errepikatutako urte berri on guztiak atzean utzita, berriz ere hasi da gurpila martxan –inoiz gelditu al da?– eta gu arnasa hartzen –edo horrelako zer edo zer–. Honetan ere artzaina izatea abantaila da, ardi-lanetan... [+]


2025-01-13 | Sustatu
Applek albiste-laburpenak asmatzen ditu inolako axolarik gabe

Adimen Artifizialarekin egindako disparateen biltegia handitzen ari da. Erabiltzaile arruntok sortutakoak txorakeriak izan daitezke neurri handi batean, baina Interneteko erraldoiak berak ari dira halakoak errepikatzen eta horrek larriagoa dirudi, eragin globala izan... [+]


2025-01-13 | Behe Banda
Barra warroak |
Goizegi al da nostalgiaz hitz egiteko?

Negua beti gertatu izan zait malenkoniatsu. Leihotik begira eta oroitzeko garaia, besterik ez. Udazkenaren eta udaberriaren tarteko burokrazia saihestezina, paramentu bertikal batean zuriz margotzea ostera gainean nahi dena islatzeko. Ez da nire kontua bakarrik, elurra bustia... [+]


Herritar uholdea preso, iheslari eta deportatuentzako behin betiko konponbidearen alde

Urte hasiera honetan ere Bilboko kaleak bete ditu Sare Herritarrak larunbatean Bilbon antolatutako manifestazioa. Presoei ezartzen zaizkien salbuespeneko lege eta tratamenduekin amaitzea eskatu dute amaierako ekitaldian, eta memoria “kolektibo” bat eraikitzea... [+]


PAIren biktima guztiak

PAIk sortutako biktimak ez dira bakarrik PAIren Legeak eragindako egonkortze prozesuari esker funtzionarizatutako irakasleak, baizik askoz gehiago. Batzuei nolabaiteko ikusgarritasun mediatikoa eman zaie Steilasek jarritako errekurtsoaren ondorioz; gehienak, alabaina, ikusezinak... [+]


Erriberarako kalitatezko trenbide zerbitzu publikoaren alde

Azken asteotan Castejón-Soria trenbidea berreskuratzeko eta Tuterako tren-geltokia gaur egun dagoen tokian mantentzeko edo, Nafarroako Erriberako hiriburuan Abiadura Handiko Trenaren ustezko geralekuak aitzakiatzat hartuta, hirigunetik kanpo beste bat egiteko... [+]


Ez goaz gerrara. Gerrarik ez, ez gure izenean!

Gerra Urte, Gezur Urte!

Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.

Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]


Laga hondartza leheneratzea

Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.

Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]


135 preso politiko daude eta 66 ateratzen dira kalera baimenen batekin

Larunbat honetan egingo da Bilbon euskal preso politikoen aldeko urteroko manifestazioa. Gero eta preso gutxiago dago, baina 2011n ETAk bere jarduera armatua eten zuenean inork gutxik irudikatuko zuen handik hamabost urtera oraindik gatazka haren ondorioz espetxeratutako... [+]


Lortu da. Lortu duzue! Lortu dugu. Zorionak eta eskerrik asko

Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]


Eguneraketa berriak daude