Durangotik Azkoitira
Bertzeen ile artean zorriak dantzan dabiltzan bitartean, zertaz arduratu gure bartzez? Inork ez du bere burua zigortzen. Inork ez du ispiluak itzultzen dion irudiari itsusi iritzi nahi. Salbuespena izatea maite dugu, baina horretan ere ez gara salbuespen.
Lehengo abenduan, euskal kulturak pairatu duen zentsura aztergai izan zen Durangoko Liburu eta Disko Azokan. Egokiera polita, adar minduari lotzeko. Ez zen halakorik izan. Frankismoaren oroi-minetan ito zitzaigun ahalegina, inoiz ahaleginik egin bazen. Zentsura solaspide, bai, bertzeek guri ezarria den neurrian. Ez, inola ere, geure buruari egin izan dioguna.
Ez zen noski mintzagai eskasean izan. Bilatzen hasita, zentsore zerrenda polita aurki daiteke XX. mendeko euskaltzaleen urrezko liburuan. Gure historia ez hain urrunean, bat baino gehiago dira, ikuspegi erlijioso edo moral jakin batek behartuta, bazterrean gelditu edo zilipurdikatuak ailegatu zaizkigun literatur lanak. Baina ez dugu Miranderenganaino jo behar gurean ere zentsuraren arrastoari usaina hartzeko. Durangon berean, gure kulturak gerla zibilaren ondoan jasan zapalkuntzaz ari ziren bitartean, metro gutxi batzuetara, idazle ezagun batek, azken hamarkadan lan arrakastatsu eta irakurri samarrak plazaratu dituenak, ohiko argitaletxearen babesetik kanpo aurkeztu zuen bere azken nobela. Kausaren traidorea izateak dakartzan bidesariak.
Itxuraz, hemen inoiz ez da izan nazka-nazka eginda plazei adio erran dien bertsolaririk. Ezta bere ideia politikoen kariaz agertokiaren gainean irainak eta botilakadak bildu dituen musikaririk. Denak gaude prest Imanol Lartzabalen omenaldietan malkoren bat isurtzeko. Haatik, premia handienean zebilenean inor gutiren babesa jaso zuen kantari antiguotarrak gure kultur mundu kontzientziatutik. Izan da, bertzalde, ideologiagatik ez, baina bai gure argitalpengintzaren enpresa printzipala egurtzen zuelako editorerik kausitu gabe mahaiz mahai ibili den literatur lanik. Otsoak ez baitu otsokirik jaten. Izan dira, bai, tokian tokiko aginteari deseroso gertatzeagatik saririk gabe gelditu diren liburuak, non kantatu aurkitu ez duten kantariak. Horiek guztiak zentsura ez badira, nik ez dakit zentsura zer den. Erran gabe doa, horietarik, bakarrik ere ez zela Durangon aipatu.
Nolako gozoa den gure mina. Nola goitiarazten dizkigun kolesterol tasak. Noraino laketuak garen gure oinazean, ez baitigu ikustera uzten bertzeena. Ezta bertze horiek gure artekoak direnean ere. Toki guztietan zakurrak oinutsik dabiltza, bistan dena, baina ni ez naiz toki guztietakoa.
Durangokoa gogoan nuela ikusi ditut telebistan Azkoitiko batzar aretoko irudiak. Zertaz harritu? Gure erraten dugun mundutxoan kidekoen mina hain nekez egin badugu geure, zenbateraino ez ote dugun arroztu gu ez omen direnen oinazea.
Bake haizea dabil bazterretan. Ongi etorri, ikuskizunaren luzeak ikusleak nardatzen ez dituen heinean. Baikor ikusten ditut politikari abertzaleak, biolentzia ezak ekarriko dituen aukera berriez. Azkoitiko preso ohien eta beraiek hildakoaren alargunaren kontura piztu den zalapartak, ordea, zirrikitu tikia uzten dio baikortasunari. Delako bakeak ez gaitu "zero mailara" ekarriko. Pistolak isiltzean dena posible izanen dela errepikatzen dutenek ez diote tamaina hartu gure indiferentziak zulatutako arrailaren sakonari. Eztanda bakarrak etxaferuenak direlarik ere ez dugu lan makala izanen gauza gutxi batzuk posible izan daitezen.
Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.
Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.
Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.
Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.
Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]
Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]
Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]
Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]