Curriculuma eta LOE aurrez aurre udaberrian
"Euskal" hitzaren esanahia bide horretatik bilatu zuten curriculum egileek. Ordurako, Sortzen-Ikasbatuaz eta Udalbiltza egitasmo barruan zeuden. Beraiek ere ekarpen batzuk egin zizkioten ikastolek burutu zuten marko teorikoari, eskola publikoei egokitzeko besteak beste. Hurrengo urratsa curriculumaren nolakotasuna definitzea izan zen. "Galdera bat hartu genuen ardatz: zer da Euskal Herrian bizi den pertsona kulturadun batek Euskal Herriaz eta munduaz ezagutu behar duena eta egiten jakin behar duena, eta zer nolako baloreak eduki behar ditu?".
Horri erantzuteko, giza-ezagutza 50 arlotan banatu eta beste hainbeste aditu edo aditu-talderi eskatu zitzaion laguntza. Emaitza 2004ko ekainean aurkeztutako lan mardula izan zen: Euskal curriculuma: kultur ibilbidea. Adituen ekarpena. Liburuaren aurkezpenean, lehenbiziko aldiz, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Saila curriculum egitasmoaren zuzendaritza-taldearekin batera agertu zen.
‘Liburu laranjak’ derrigorrezko eskolaldirako euskal curriculumaren planteamendu osoa agertu zuen; ez, ordea, arloz arlokoa. Izan ere, oraintsu hasi dira hori zehazten, Iñaki Etxezarreta Ikastolen Konfederazioko zuzendariak dioskunez: "Orain eskolek dute hitza. Txosten bat egin dugu, bi zati dituena. Batean etorkizuneko curriculumaz hitz egiten da; zer gaitasun landu beharko dituzten ikasleek XXI. mendean. Eskolek eman behar diote txostenaren lehen zati horri erantzuna".
Bigarren zatia irakasleentzako eginda dago batik bat, eta ikas-arlo bakoitzean landu beharreko edukiez, jarrerez, baloreez... mintzo da. "Irakasleek esango digute, ikastetxe guztietara bidaliko den inkestaren bidez, derrigorrezko hezkuntza bukatzen duen ikasle batek zer nolako gaitasun, trebetasun, jakintza... eduki beharko lituzkeen gutxienez". Erantzunak apirilean jaso nahi dituzte, eta horien arabera proposamen berria idatzi. Behin-betiko txostena, curriculum egileen asmoak betez gero, udazkenean aurkeztuko da.
"Orduan jakingo da -jarraitu du Etxezarretak- zein den ikastolek daukaten euskal curriculuma, eta aldi berean zer den curriculum horren barruan kristau eskolekin eta eskola publikoekin partekatzen dutena; beste horrenbeste esan dezakegu gainerako zentroez". Hau da, ikastetxe guztien curriculumetan gutxieneko eduki batzuk jasoko dira, denentzat berdinak, eta horrez gain ikastetxe-talde bakoitzak berea osatuko du.
UGT eta CCOO sindikatuek antzeko erreakzioa izan zuten, euskal curriculum egitasmoa bertan behera gera zedin eskatuz. Ildo beretik jo zuen PPk, prozesu guztia sekretupean egin izana salatuz gainera. Salaketa harrigarria inondik ere, euskal curriculumaren bidea agerpen publikoz josita egon baita. Tamalez, ez dugu ‘popularren’ iritzia jasotzerik izan, ez baitiete gure deiei erantzun.
"Ez dugu curriculumaren edukia ezagutzen", dio PSEk, "aurreko sailburuak azaldu zituen ildo orokor batzuez landa. Orduan esan zuenez, euskal curriculumak arreta handia emango zion euskal kulturari. Nortasunarenganako obsesioa sumatzen diogu honi guztiari. Euskal nazionalismoaren ikurrekin zerikusia daukan nortasuna, bestalde".
Galdera ezinbestekoa da: Egitasmoa aspalditik ezaguna bada, zergatik orain erreakzioa? PSEkoek esan digutenez, "guk aurreko legegintzaldi amaieran izan genuen honen berri lehenengoz. Gure erreakzioa, berriz, Ikastolen Konfederazioa eta beste talde batzuk gai hauei buruzko eztabaida egiten ari zirela jakitean etorri da. Curriculuma nahi dugu, baina Euskadiko irakaskuntza-sistema osoa ordezkatzen duena, eta ez gure ustez gutxiengoa den batzuen onerakoa".
Baina gauzak ez dira beti diruditen bezalakoak. Euskal curriculuma osatzeko prozesuan parte hartu duten zenbait aditurekin solastu gara -Euskal curriculuma: kultur ibilbidea. Adituen ekarpena lanean parte hartutakoekin gehienbat-, eta zientziaren unibertsaltasun ustez trinkoan pitzadura franko badela adierazi digute. Ezin da ukatu Newtonen legeak berdinak direla hemen eta Txinan, baina legeok irakasteko modua asko alda daiteke leku batetik bestera. Joxe Ramon Etxebarria fisikariaren ustez, "ikasleei ematen zaizkien azalpenek testuinguru bat edukitzen dute, eta lurralde jakin batean kokatzen dira. Testuak, beraz, kutsatuta daude alde horretatik".
Etxebarriak fisikari buruzko hainbat testu-liburu idatzi ditu euskaraz. Baita gaztelaniazkoak euskaratu ere, espainiar argitaletxeen eskariz. "Lan horietan, erreferentziak Euskal Herrikoak izan zitezen ahalegindu naiz, eta gaztelaniatik itzuli ditudanetan aldaketak egin ditut, Teruel edo Huescako batez besteko tenperaturen ordez Iruñea edo Baionakoak aipatuz esaterako".
Azkenik, herrialde bakoitzean zientziak historia desberdina daukala gogorarazi digu Joxe Ramon Etxebarriak. Hortaz, garrantzitsua dateke Euskal Herriko ikasleek Elhuyar anaien berri izatea, Galileorena ez ezik. Hori ere euskal kultura baita, izan.
Euskal curriculuma garatzen ari diren taldeek derrigorrezko eskolaldirako proposamena osatzen dabiltza batez ere. Hau da, hamasei urte artekoa. Hortik aurrerakoa, berriz, oraindik gehiegi landu gabeko eremua da. "Hamazortzi urtera arte luzatzeko eskatu zitzaigun -diosku Xabier Garagorrik-, baina konturatu ginen hori oso zaila dela, hezkuntzaren eginbeharra oso desberdina delako hamasei urte arte eta hamasei urtetik aurrera. Derrigorrezko hezkuntza bizitzarako oinarrizko prestakuntza da, eta horren ostean bide profesionala hasten da".
Zerbait egin da, edonola ere. Konpetentzia orokorrak adin-taldeka sailkatu dira, derrigorrezko irakaskuntzatik harago: "Baditugu zehaztuta hamabi, hamasei eta hamazortzi urte arte. Izan ere, orain beste egiteko bat daukagu hor: hamasei urte arteko curriculuma proposatu dugu, baina orain urtez urteko proposamena gauzatu behar da alde batetik, eta hamazortzi urte arte luzatzen saiatu bestetik".
Gerra Urte, Gezur Urte!
Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.
Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]
Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.
Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]
Larunbat honetan egingo da Bilbon euskal preso politikoen aldeko urteroko manifestazioa. Gero eta preso gutxiago dago, baina 2011n ETAk bere jarduera armatua eten zuenean inork gutxik irudikatuko zuen handik hamabost urtera oraindik gatazka haren ondorioz espetxeratutako... [+]
Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]
Donostiako La Cumbre Jauregian bizi ziren orduan Juan Mari Jauregi senarra eta bera, lehena Gipuzkoako Gobernadore Zibila zen garaian, 1990eko hamarkadaren erdialdean. Jauregi 2000. urtean hil zuen ETAk Tolosan.
Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.
Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]
Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]
PSNk, EH Bilduk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak bat egin dute Borboiak Nafarroako kultura sari nagusitik at gera daitezen. Espainiako erregeak 2015etik, Uxue Barkos lehendakari zenetik, ez daude ekitaldi handi honetara gonbidaturik.
Hodeiak murrizten ari dira eta horrek eragin nabarmena du klima-aldaketan, NASAko ikertzaile-talde batek ondorioztatu duenez. Terra satelitearen datuak aztertuta, ikusi dute azken 20 urteetan, pixkanaka, baina etengabe, murriztu dela hodeien estaldura. Amerikako Batasun... [+]
Iazko martxoaren 14an, polizia operazio handi bat izan zen Martuteneko Agustindarren eraikin okupatuan, Udaltzaingoaren, Ertzaintzaren eta Espainiako Poliziaren eskutik: 56 lagun atera zituzten eraikinetik eta 29 Espainiako Poliziaren komisariara eraman zituzten,... [+]
Adimen Artifizialarekin egindako disparateen biltegia handitzen ari da. Erabiltzaile arruntok sortutakoak txorakeriak izan daitezke neurri handi batean, baina Interneteko erraldoiak berak ari dira halakoak errepikatzen eta horrek larriagoa dirudi, eragin globala izan... [+]
Vithas San José klinikak fitxatu du Jaurlaritzako Osasun sailburu ohia, kargu publikoa utzi eta urte eta erdira.
Abenduaren 24an erori zen gobernua, Kaledonia Elkarrekin alderdi loialistako ordezkariek dimititu zutelako. Hori horrela, loialistek berreskuratu egin dute independentistek 2021ean lehen aldikoz lorturiko presidente kargua. Maiatzaz geroztik krisi politiko, sozial eta ekonomiko... [+]
18 urterako plan estrategikoa garatzeko Europako diru-laguntzak jaso ditu Euskal Sagardoaren Jatorri Deiturako proiektuak. Iparraldea batu da jada, eta Nafarroa zein Trebiñu sartzeko urratsak ematen hasiak dira.