Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko abenduaren 01ean
Marije Fullaondo:"Subjektu politikoa Euskal Herria da eta estrategia ere bat eta bakarra"
Politikara egoera berezian egin zenuen jauzi Herritarren Zerrendarekin, Europako Legebiltzarrerako hauteskundeetan. Zer utzi zizun esperientzia hark?
Hilabete falta da Bide Eginez prozesua amaitzeko. Zein da orain arteko ibilbideaz egiten duzuen balorazioa?
Bitxia da ilegalizazioan dagoen alderdi batek halako prozesu bat eramaten ari den moduan eraman ahal izatea. Tolerantzia maila bat ere badago.
Subjektu politikoari dagokionez, erabaki subjektua Euskal Herria dela, baina berau lortze bidean, egun diren errealitate administratiboak kontuan hartu behar direla esan duzue eta horrek eman du zeresanik. Zer esan nahi du egungo errealitate horiek kontuan hartzeak?
Egin dezagun ariketa bat: alderdien mahaia eratzen da eta erabaki subjektuaren gaia ateratzen da. Joko arauen finkatze horretan, onargarria litzateke planteatzea gaur egun Euskal Herria egon badagoela eta egun hiru erabaki gune dituela?
Baina HBk, eta Batasunak ere orain arte, historikoki defendatu izan duena da Euskal Herria erabaki subjektu bakarra dela eta herri moduan erabaki behar duela. Onargarria al da egun herri horrek hiru erabaki gune dituela?
Mahai horretan negoziazio bat emango litzateke eta Batasunak bere proposamena eramango luke, galdera honen mamia zen ea subjektuaren erabaki ahalmena gaur egun diren esparrutan zatitu daitekeen.
Egin dezagun ariketa berdina balizko kontsultarekin. Nolakoa izan daiteke kontsulta hori?
Baina Batasunaren ustez zer izan daiteke gaur egun onargarria?
Gaur egun nahiko onartua da oso zaila litzatekeela kontsulta bakarra eta aldi berean egitea Euskal Herri osoan.
Batasunak errealista ikusten du hori etorkizun hurbil batean egin ahal izatea?
Lizarra-Garaziko garaian ezker abertzalean kontsulta bakarraz hitz egiten zen, Euskal Herri osorako eratu beharreko legebiltzarraz... Pentsatu behar da halakoak beste garai bateko planteamenduak direla?
Gaur egungo marko politikoan Hegoaldean bi autonomia estatutu daude eta Iparraldean ez da bertako erakunderik. Marko berriari begira, epe ertainera nola irudikatzen duzue berau?
Nazio eraikuntzaren estrategia da beste ardatzetako bat eta diozue malgua eta egokitua izan behar duela. Horrek iradokitzen du aurretik ez dela horrela izan?
Nazio eraikuntza eta eraldaketa sozialarekin batera beste kontzeptu bat indarrez berreskuratzen da, negoziazioarena.
Udalbiltzari garrantzi handia ematen diozue. Adibidez: "Euskal Herriaren eraikuntzan jartzen diren aktibo politikoen mintzakide instituzionala izan behar du Udalbiltzak". Horren garrantzitsua izanik deigarria da ez aipatzea bizi duen zatiketa, berrosatzearen helburua...
Hori da bitxia, zeuk ematen diozu garrantzia Udalbiltzaren batasunari, baina txostenetan ez da halakorik aipatzen eta garatzen.
Txostenen arabera, ezkertiar eta abertzaleen batasuna Batasunaren inguruan egituratu behar da. Ez dirudi halako planteamenduekin Batasunan ez dauden sektore ezkertiar eta abertzaleak erakartzea samurra izango denik: AB, Aralar, Zutik, Batzarre, ELAko jendea...
Politika munduan inoiz ibili gabea nintzen eta sekulako jauzia zen HZn ekitea. Zaila egin zitzaidan, batez ere publikoaren aurrean egin beharreko agerraldiengatik. Aldi berean oso ibilbide polita izan zen, batez ere osatu genuen taldean oso kimika ona zegoelako. Jendearen erantzuna ere izugarria izan zen.
Hilabete falta da Bide Eginez prozesua amaitzeko. Zein da orain arteko ibilbideaz egiten duzuen balorazioa?
Oso positiboa, batez ere kontuan hartuta Batasuna ilegalizazio egoeran dagoela hegoaldean. Ehunka herri batzar egiten ari dira, milaka pertsona parte hartzen ari da guztiz publiko eta irekiak diren batzarretan eta ilegalizazioak porrot egin duela frogatu da.
Bitxia da ilegalizazioan dagoen alderdi batek halako prozesu bat eramaten ari den moduan eraman ahal izatea. Tolerantzia maila bat ere badago.
Hasieratik adierazi genuen prozesua normaltasunean eraman nahi genuela. Batasunak buelta eman dio ilegalizazioaren egoerari eta oraingoz normaltasun osoz ari gara prozesu honekin.
Subjektu politikoari dagokionez, erabaki subjektua Euskal Herria dela, baina berau lortze bidean, egun diren errealitate administratiboak kontuan hartu behar direla esan duzue eta horrek eman du zeresanik. Zer esan nahi du egungo errealitate horiek kontuan hartzeak?
Gure egoera errealaren azterketatik herri eraikuntzaren bidean aurrera egitea. Duela hamar urte pentsaezina zen egungo egoeran izatea. Ezker abertzaleak utzi du agerian egungo marko politiko honen agorpena, eta aldaketaren beharra sortu du euskal gizartean. Subjektu politikoa Euskal Herria da eta estrategia ere bat eta bakarra. Euskal Herriaren egungo errealitatea kontuan hartzen dugu, baina berau gainditzeko. Euskalduntzearekin bezala da, helburua Donostia eta Tafalla euskalduntzea da, baina biak euskalduntzeko ezin dugu leku beretik abiatu, hasteko Donostian euskara ofiziala da eta Tafallan ez. Zer esan nahi du horrek? Helburu bera izanik, berau lortzeko jokamolde desberdina erabili beharko dela leku bakoitzean.
Egin dezagun ariketa bat: alderdien mahaia eratzen da eta erabaki subjektuaren gaia ateratzen da. Joko arauen finkatze horretan, onargarria litzateke planteatzea gaur egun Euskal Herria egon badagoela eta egun hiru erabaki gune dituela?
Mahai horretan onartu beharrekoa da Euskal Herria izan badela eta euskal herritarrek nahi duten antolaketa mota erabakitzeko eskubidea dutela. Horixe besterik ez.
Baina HBk, eta Batasunak ere orain arte, historikoki defendatu izan duena da Euskal Herria erabaki subjektu bakarra dela eta herri moduan erabaki behar duela. Onargarria al da egun herri horrek hiru erabaki gune dituela?
Onargarria dena da herri honek gatazka bat pairatzen duela bi estatuekin eta gatazka bakar hori konponbidean jarriko duen mahaia antolatu behar dela, oinarri bat kontuan hartuz: guztiok euskal herritarren erabakia errespetatuko dugula. Hortik aurrera herri honek zer nolako ibilbidea egin behar duen, zer nolako barne antolaketa izango duen... hori guztia eragile guztien artean adostu beharrekoa da.
Mahai horretan negoziazio bat emango litzateke eta Batasunak bere proposamena eramango luke, galdera honen mamia zen ea subjektuaren erabaki ahalmena gaur egun diren esparrutan zatitu daitekeen.
Hori mahaia eratzen denean ikusi beharko da. Bertan dauden alderdien artean hitzarmen politikoa adostu beharko da eta horrek markatuko du zer motatako ibilbidea egingo den. Batasunaren postura argia da: erabaki ahalmena Euskal Herriak dauka.
Egin dezagun ariketa berdina balizko kontsultarekin. Nolakoa izan daiteke kontsulta hori?
Oso urrutira zoaz, oraindik ere ez baita onartu Euskal Herria badela eta erabakitzeko eskubidea duela. Duen eskubidea errespetatu eta bermatzen zaionean, orduan ikusiko da zer motako galderak egin behar diren.
Baina Batasunaren ustez zer izan daiteke gaur egun onargarria?
Euskal herritarrok erabakitzen duguna, horixe, besterik ez.
Gaur egun nahiko onartua da oso zaila litzatekeela kontsulta bakarra eta aldi berean egitea Euskal Herri osoan.
Onartuko balitz Euskal Herriak erabakitzeko eskubidea duela, zergatik ez? Hori lortzeko, estatuak egoera horretara eraman beharko ditugu herritarrok, ez baitut uste estatuek beren borondatez onartuko dutela euskal herritarron hitza eta erabakia.
Batasunak errealista ikusten du hori etorkizun hurbil batean egin ahal izatea?
Nahiko genuke. Orain, dena den, hori lortzeko oinarriak jartzen ari gara. Oraindik mahaiaren oinarria ere finkatuta ez dagoen honetan, halakoekin aurreratzea gehiegizkoa da.
Lizarra-Garaziko garaian ezker abertzalean kontsulta bakarraz hitz egiten zen, Euskal Herri osorako eratu beharreko legebiltzarraz... Pentsatu behar da halakoak beste garai bateko planteamenduak direla?
Ez, ez dira beste garai bateko kontuak. Guk ideia berberekin jarraitzen dugu, baina gauza bat da Batasunak Bide Eginezen zer proiektu proposatzen duen, eta beste bat euskal herritarrok zer erabakitzen dugun. Euskal Herriari erabakitzeko eskubidea aitortzen zaioenean beste marko berri batean izango gara, marko demokratikoan, eta orduan garatu ahal izango du Batasunak bere proiektua.
Gaur egungo marko politikoan Hegoaldean bi autonomia estatutu daude eta Iparraldean ez da bertako erakunderik. Marko berriari begira, epe ertainera nola irudikatzen duzue berau?
Bide Eginezen lau urterako proposamenak egiten ditugu eta gure proposamena da egungo egituraketa instituzionala Euskal Herriaren eraikuntzaren zerbitzura jartzea: Nafarroako eta Gasteizko legebiltzarrak, diputazioak... Iparraldean instituzionalizazio propioa lortzea proposatzen dugu, bertan gaur egun jadanik eskatzen ari den moduan. Marko berria aterako da ateratzen denean, bitartean, dauden eragin gune guztiak berau sortzera bideratu behar dira. Akats izugarria litzateke ziklo autonomikoa berritzea eta geunden bezala geratzea.
Nazio eraikuntzaren estrategia da beste ardatzetako bat eta diozue malgua eta egokitua izan behar duela. Horrek iradokitzen du aurretik ez dela horrela izan?
Ez. Orain arte nazio eraikuntzan eman ditugun urratsak handiak baina sakabanatuak izan dira, gauza asko egin dira, baina ez da estrategia bateratu bat izan. Une honetan eskubideen gainean eraikitzen ari gara estrategia hori. Lehentasunezko zazpi eremu definitu ditugu nazio eraikuntzan: naziotasuna, emakumea, gazteak, emigrazioa, hizkuntza, hezkuntza eta sozio-ekonomia. Datozen hilabeteetan, Bide Eginez medio, arlo hauek ikuspegi estrategikotik definituko ditugu. Eta estrategia hau malgua izango da, ez delako gauza bera hizkuntza politika Aian edo Oreretan. Eta irekia izango da, herri eraikuntzan ari diren guztien ekarpenak jaso eta bildu nahi ditugulako.
Nazio eraikuntza eta eraldaketa sozialarekin batera beste kontzeptu bat indarrez berreskuratzen da, negoziazioarena.
Aljerreko garaian Estatuarekin negoziazio saio bat izan zen, baina horrek eman zuena eman zuen, Estatuak ez zuelako negoziazio borondaterik. Estrategiaren moldaketa izan zen orduan ezker abertzalean, bi ikuspegitik: batetik, Estatuarekin negoziatu behar zuena ez zen ezker abertzalea, Euskal Herria baizik, eta herri gisa negoziatzeko lehenbizi herrian bertan eman behar da elkarrizketa eta adostasuna. Lizarra-Garazirena ahalegin berriaren lehen saioa izan zen. Horrek ere eman zuen eman zuena, baina bidea hori zela ikusi zen. Eta ondoren sortu zen, Batasunarentzat erreferentziala den Nazio Garapenerako Biltzarra.
Udalbiltzari garrantzi handia ematen diozue. Adibidez: "Euskal Herriaren eraikuntzan jartzen diren aktibo politikoen mintzakide instituzionala izan behar du Udalbiltzak". Horren garrantzitsua izanik deigarria da ez aipatzea bizi duen zatiketa, berrosatzearen helburua...
Guretzat Udalbiltza bakarra da. Egia da zatiketa bat izan zela, baina Nazio Garapenerako Biltzarretik bateratzea bideratzeko saioa egiten ari da. Euskal Herri mailako instituzio bakarra daukagu eta urratsak eman behar dira benetako batasun hori erdiesteko.
Hori da bitxia, zeuk ematen diozu garrantzia Udalbiltzaren batasunari, baina txostenetan ez da halakorik aipatzen eta garatzen.
Oso garrantzitsua da, bai eta bidea egiten ari da.
Txostenen arabera, ezkertiar eta abertzaleen batasuna Batasunaren inguruan egituratu behar da. Ez dirudi halako planteamenduekin Batasunan ez dauden sektore ezkertiar eta abertzaleak erakartzea samurra izango denik: AB, Aralar, Zutik, Batzarre, ELAko jendea...
Ezkertiar eta abertzaleen erreferente nagusia izan nahi du Batasunak eta horretarako ate guztiak zabalik ditu; norabide horretan sektore desberdinekin hitz egiten ari gara eta hitz egingo dugu. Ate guztiak zabalik daude, baina guk diogu datozen lau urteetan gure ahalegina gure egituratzearen inguruan egingo dugula eta gure proiektu politikoa ezkertiar eta abertzale guztientzat erakargarri egin eta guztion bilgune izateko ahaleginak egingo ditugula.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Xabier Letona Biteri
#3
#5
#6
Mikel Garcia Idiakez
Azkenak
2024-11-30
ARGIA
2025ean “larrialdi linguistikotik indarraldirako bideari ekiteko beharra” aldarrikatu du Kontseiluak
Euskalgintzaren Kontseiluak Larrialditik indarraldira adierazpena plazaratu du Euskararen Egunaren atarian. 2025a euskararen normalizazio eta biziberritze prozesua “noranzko egokian jartzeko urtea” izango dela adierazi du. Bide horretan, lehen eginkizuntzat jo dute... [+]
Zergatik Durangora joan abenduaren 7an?
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Iruñerriko hondakinak bilduko dituen Imarkoaineko gunea %33 garestitu da
Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin
Estirpe Imperial da talde neonazia, besteak beste ezagun egin dena erabiltzen dituen letra faxista eta arrazistengatik.
2024-11-29
Jon Torner Zabala
Zorroztasun historikoaren izenean: dragoiak bai, bikingo beltzaranak ez
2024-11-29
Axier Lopez
EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako
Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]
Boikota Israelgo datilei (eta datil horiek saltzen dituzten supermerkatuei)
Israelek gosea erabiltzen du palestinarren aurkako gerra-arma gisa, eta nekazaritza-produktuak mundu osoan merkaturatzen ditu.<
2024-11-29
Gedar
Etxebizitzarako eskubide unibertsala aldarrikatu dute Iruñean
Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Harituk antolatuta, manifestazio bat izan zen ostegun arratsaldean Iruñeko Alde Zaharrean. "Etxebizitzaren negozioaren aurrean, eta hura sustatzen duten politikarien aurrean, etxebizitza eskubide unibertsalaren benetako defentsa... [+]
2024-11-29
Estitxu Eizagirre
EH Bizirik sarearen manifestazioa martxoaren 22an Gasteizen
“Indarrak batuta soilik lortuko dugu makroproiektuen oldarraldi hau gelditzea”
EH Bizirik sarea makroproiektuen aurkako plataformen elkargunea da eta martxoaren 22an manifestazio nazionala deitu du Gasteizen: "Lekuko borrokez gain, esparru zabalagoan lan egitea ezinbestekoa dela jakitun, manifestazio honek sare osoari eragiten dien puntuak izango ditu... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera
Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]
Eguneraketa berriak daude