Jabier Muguruza: «Berandu heldu naiz toki gehienetara»


2021eko uztailaren 16an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Aurreko lanetan pianoa, bateria eta baxua zenituen lagun. Disko berrirako formazioz aldatu duzu. Haize berrien beharra sentitu al duzu?
Bai, aldatzeko eta gauzak oso modu soilean egiteko beharra sentitzen nuen. Istorio bat kontatzeko beharra gitarra akustiko batekin eta neskaren ahotsarekin. Ahotsaren kontua ere aspalditik nuen buruan. Baina ez denbora osoan abesten duen ahotsa, baizik eta momentu zehatz batzuetan beste kolore bat eransteko. Zergatik aldatzeko beharra? Barneko behar bat zen, ez dut oso arrazionalizatua. Aspalditik buruan nuen aldaketa da. Bestalde, beldurra ematen zidan aldaketa ere bada. Izan ere, aurreko formula oso finkatua zegoen, lau disko kalean, kritika onak... Bazegoen onarpen bat! Baina aldaketa egitera ausartu nintzen eta kontent nago.

Zeintzuk dira lan berriaren ezaugarri nagusiak?
Testuak garrantzia handia du. Egileen artean batzuk betiko kolaboratzaileak dira eta beste batzuk berriak. Ohikoak ziren batzuk, adibidez, ez daude lan berri honetan. Baina ez dago horretarako arrazoi berezirik. Horrela gertatu da eta kito. Testua berriro ere egunerokotasunaren esparru horretan kokatzen da. Orain kritiken artean entzuten ari naizena da aldaketa ez dela hainbesterainokoa. Eta horrek pozten nau. Hasieran niri aldaketa handia iruditzen zitzaidan, baina orain promozioan gaudela, kazetariekin berbetan-eta, konturatzen naiz praktikan diskoan Jabier Muguruzaren kontzeptua dagoela. Beraz, diskoan, nahiz eta kontraesanean ere badauden, bi klabe horiek daudela uste dut: alde batetik, lehengo lanen jarraipena da; eta bestetik, nire ustez aldaketa handia zena (formazioarena) ez dela izan hainbesterainokoa. Dagoeneko emanaldiekin dihardugu, eta zuzenago heltzen dela iruditzen zait. Instrumentu gutxi daudenez egunerokotasunaren istorio horiek publikoari zuzenago heltzen zaizkiola iruditzen zait.

Jorge Drexlerrek hartzen du parte lan berrian. Nola sortzen da zuen arteko harremana? Ez da oraingo kontua, ezta?
Hemen, Irunen ezagutu genuen elkar Jorge eta biok. Beno, bion familiak ezagutu ziren. Hemengo baserri batean zegoen egun batzuk pasatzen orain dela lauzpabost urte. Eta baserrikoak nire lagunak zirenez bertan ezagutu ginen. Elkarren berri bagenuen eta batak bestearen lana estimatzen zuela ere esan dezaket. Harrezkero harremanetan egon gara, telefonoz deitu izan gara bakoitzaren proiektuen berri jakiteko, familia nola dagoen jakiteko... Enegarren postala diskoan berak kolaboratzeko kanta baten bila ibili nintzen. Baina kantua da agintzen duena, eta ez nuen topatu berak abesteko kanta aproposik. Aldiz, disko honetan Bizitza bizitza da kanta Jorge eta biok abesteko egokia zela ikusi nuen. Gero Oscarra eman zioten eta batzuek horretaz aprobetxatu naizela esan didate broma artean, baina hori ez da horrela izan. Kiko Venenorekin ere antzeko zerbait gertatu zen. Iñaki Irazuren letra hura, senar-emazteen elkarrizketa surrealista, Kikorekin abesteko primerakoa zela iruditu zitzaidan. Eta horregatik egin nuen.

Hainbat testu egile dago diskoan. Zer da guztiak batzen dituena?
Urteekin bizitzari buruzko, poesiari buruzko eta musikari buruzko irizpide orokor bat jasotzen goazela uste dut. Eta horrek norberak egiten duen horretan isla zuzena du. Eta irizpide orokor horrek ikustarazten dit hor badagoela batzen gaituen zerbait. Nik, adibidez, testu bat oso dogmatikoa dela ikusten badut, ziurrenik ez dut aukeratuko. Egia esan ez da batere erraza azaltzen. Nire ustez urteetako esperientzia horrek galbahe funtzioa betetzen du eta idazle hauek guztiek zerbait partekatzen dutela esaten dit. Kontua da praktikan puntu hori zein den azaltzea zaila dela. Behin baino gehiagotan esan dut niri egunerokoa interesatzen zaidala. Non eta Euskal Herrian, epikotasunak hainbesteko garrantzia duen tokian. Niri hori ez zait interesatzen, niri egunerokoa interesatzen zait. Beraz, uste dut testu horietan eta olerkari horietan badagoela puntu hori.

Abenduak 29 data seinalatua da zuretzat ala besterik gabe aukeratutako titulua da?
Besterik gabe aukeratu nuen. Harkaitz Canoren poemak du Abenduak 29 izena. Testuak begiratzen hasi nintzen titulu bila eta horixe gustatu zitzaidan. Praktikan, ordea, ez da espero bezala joan kontua. Karteletan diskoaren titulua irakurtzean kontzertuko datarekin nahasten baitute. Abenduaren 29an Durangon izango dugu kontzertua, egun horretarako kartela perfektua izango da behintzat.

Euskal kantautorea izaki ez diozu gaztelerari muzin egiten zure kantetan.
Gaztelera nire ama hizkuntza da. Nik gaztelera ere maitatzen dudala esan ohi dut. Baina horrek ez du esan nahi ez naizenik kontziente gaztelerak gizartean duen indarraz, eta beraz, badakit diglosia egoera horretan euskara dela galtzaile ateratzen dena. Bestalde, nik uste dut praktikan eraginkorragoa dela euskarari eguneroko bizitzan lehentasuna ematea, nik ematen diodan bezala, nire diskoetan, nire literaturan, nire etxean, tabernetan, toki guztietan. Baina ez zait iruditzen ez komenigarria ezta inteligentea ere beste hizkuntza baten aurka jotzea, are gutxiago amaren hizkuntza denean. Gaztelera gure etsaia dela esaten duten pertsonengan puntu eskizofreniko bat ikusten dut. Gainera horiek dira kasu askotan mihian gaztelera besterik ez dutenak. Nik katalanez, frantsesez, gazteleraz, galegoz kantatu dut eta halere %90 euskaraz abestu dut. Hori da nire aukera. Badakit ez dela politikoki zuzena. Baina nirekin gustura sentitzen naiz, eta beraz, kontent nabil.

Garai batean pop eta rock taldeetan aritutakoa zara. Bakarka, berriz, kantautore gisa diharduzu aspaldidanik. Ez duzu soinu elektrikoetara itzultzeko asmorik?
Ez. Nik uste dut bila ibili naizela urte askoan. Berantiarra izan naiz beti eta berandu heldu naiz toki gehienetara. Garai batean ez nintzen kantatzera ausartzen, Les Mecaniciens taldean, adibidez, ez nuen nik kantatzen. Askotan erabakiak hartzea eta aurrera egitea kostatu egin zait. Baina 92an gauzak nire modura esatera eta kantatzera ausartu nintzenez geroztik, garbi ikusten dut orain egiten ari naizena egin nahi dudala. Orain, adibidez, umeentzako ekoizpenak kaleratuko dituen zigilu txiki bat sortu dut. Mara-mara izena du eta nire kapritxoak argitaratzeko zigilua izango da. Laster kaleratuko den lehen lanean nik musikatutako Juan Kruz Igerabide-ren testuak izango dira. Garai batean egin nahi nuenarekin zalantza gehiago nituen, pop estiloa... Joxe Ripiau-en ere soinua jo nuen, eta gustura gainera. Baina, orain ez daukat atzera bueltatzeko tentaziorik. Oso gustura nago egiten ari naizenarekin.

Duela urte batzuk SGAEk eta AIEk ematen dituen Musika Saria jaso zenuen urteko euskarazko kantarik onenaren atalean. Nola baloratzen duzu sari hori jaso izana?
Egia esan, momentu hartan balioa eman nion eta gainera ilusio handia egin zidan. Orain askoz gutxiago baloratzen ditut sari hori eta horrelako sariak. Niretzat saria iazkoa izan zen, Liverpoolekoa. Liverpooleko L.I.P.A.k (Liverpool Institute for Performing Arts) deitu zidan han egoteko irakasle gisa eta bertako ikasleekin nire errepertorioa euskaraz prestatzeko. Norvegiako, Ipar Ameriketako ikasleak zeuden tartean, kataluniar bat ere bai. Denborarekin asimilatuz, hura izan zen niretzat sari garrantzitsua. Orain, ordea, berriro musika saria jasoko banu, beste era batera hartuko nuke.

Nola sortzen ditu Jabier Muguruzak bere kantak, hitzetik ala musikatik abiatuz?
Garai batean musikatik abiatuz lan egin nuen, baina kantautore gisa hasi nintzenetik hitzetatik abiatuz dihardut. Testua bide ezberdinetatik ezagutzen dut. Ohiko kolaboratzaileak daude eta gero liburuak ere hor egoten dira. Kirmen Uriberen eta Harkaitz Canoren testuak horrela jaso ditut, adibidez. Testua hamaika aldiz irakurri eta barneratzen saiatzen naiz lehenik. Olerkiaren esanahia eta hitzen musikaltasuna barneratu ostean pianoarekin edota gitarrarekin musikatzen ditut.


Azkenak
Xabier Zabalo euskal presoa espetxera itzularazi du Auzitegi Nazionalaren Fiskaltzak

Frantziako Poliziak 2002an atxilotu zuen zumarragarra, eta 30 urteko zigorra betetzen ari da. Sare Herritarrak mobilizazioa deitu du datorren ostiralerako, Urretxuko Potros Plazan.


Trebiñu Araban sartzeko “aurrerapausorik” ez dela eman salatu dute enklabeko zinegotziek

Bizilagunek "egia eta politika" merezi dutela adierazi dute, oraindik konponbiderik bilatu ez zaizkien arazo ugari edukitzen jarraitzen baitute. Ikasketei eta osasun arretari loturiko arazoak nabarmendu dituzte.


2025-03-04 | ARGIA
Langile bat hil da Elorrion, makina batek harrapatuta

Betsaide enpresan gertatu da, 08:00ak aldera. Urtea hasi denetik gutxienez bederatzi behargin hil dira.


2025-03-04 | ARGIA
Euskaraz egiteko eskatzeagatik Tolosan EHEko kide bati eraso egin diotela salatu dute

Euskal Herrian Euskarazen arabera, Tolosako tren geltokiko segurtasun agente batek eraso egin zion militante bati, agenteari euskaraz hitz egiteko eskatu ziolako. Tolosako alkateak "kezka" adierazi du eta azalpenak eskatuko dituela jakinarazi.


Ikasgeletako ratioak etapa guztietan mugatzeko legea eskatu diote Nafarroako Parlamentuari

Seme-alabek eskolan dituzten ratioekin kezkatuta, Arartekoari kexa helarazi zion guraso talde batek, eta orain zuzenean Parlamentuari egin diote eskaera, “legez berma dadin gure seme-alaben hezkuntzaren kalitatean oinarrizkoa den neurria, unean uneko aurrekontuez edo... [+]


2025-03-04 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Bagram, guraria eta arrandia nahikoa ez direnean

Trump/Vance eta Zelenskyren arteko sesio gogoangarriak, Europan behintzat, erabat isilarazi badu ere, bada beste mundu-parte batean bederen dezenteko harrabotsa harrotu duen burutazioa. Afganistango Bagrameko aire-basea berreskuratu nahiko luke Trumpek, bere lehen... [+]


Ukrainarentzako laguntza militarra geldiarazi du Trumpek, Zelenskik bakea “xede” duela erakutsi arte

Etxe Zurian edukitako liskarraren ostean, eskainitako laguntza "konponbide batera bideratuta" dagoela ziurtatu nahi du Trumpek. Zelenskiren arabera, Kievek bizirauteko aukera gutxi izango lituzke AEBen laguntza militarrik gabe.


Manifestazio jendetsua Martxoak 3an Gasteizen Poliziak eraildako bost langileen oroimenez

49 urte eta gero Espainiako Poliziak Gasteizko Maria Sortzez Garbiaren katedralean eraildako bost langileak oroitu dituzte beste behin astelehen arratsaldean. Milaka pertsona batu dira Zaramagatik abiatutako eta katedralean amaitutako manifestazioan. Manifestari guztiek ez dute... [+]


Danimarkak ez dizkie gurasotasun froga psikologiko gehiago egingo groenlandiar jatorriko gurasoei

Groenlandiar jatorriko 411 haur daude tutoretzapean Danimarkan, Gizarte Gaietako, Etxebizitzako eta Adineko Pertsonen Ministerioaren txosten baten arabera. Aitatasun eta amatasun froga psikologikoetan puntuazio baxuak lortzeko arriskua dute guraso groenlandiarrek, frogak ez... [+]


2025-03-04 | Irutxuloko Hitza
Donostiako metroaren lanetako gainkostua argitzeko eskatuko du EH Bilduk

Satorralaia plataformak Donostiako Metroaren Mirakontxa-Easo zatiko lanek “%164ko gainkostua” izan dutela salatu zuen joan den astean, eta, horren harira, EH Bilduk gainkostu hori argitzeko eskatu du, Eusko Legebiltzarrean erregistratutako galdera sorta baten bidez.


Down sindromea eragiten duen kromosoma gehigarria ezabatzea lortu dute laborategiko zeluletan

Down sindromea eragiten duen 21. kromosomaren kopia gehigarria ezabatzea lortu dute ikertzaile japoniar batzuek laborategiko giza zeluletan. Erabilera klinikotik urrun dagoen arren, sindrome hori tratatzeko aukera berri bat ireki du esperimentu honek. PNAS Nexus aldizkarian eman... [+]


2025-03-04 | Gedar
Bilbon eta Iruñean, hiru ikastetxetara sartu da Polizia

Ikasleen lan politikoa jazartzeko asmoz, Iruñeko Iturraman eta Biurdanan nahiz Bilboko Unamunon izan dira polizia-indarrak, IAk salatu duenez.


5.000 ‘erlezain’ lortzeko kanpaina nazionala abiatu du Herri Urratsek

Otsailaren 28an Hendaian eman dio hasiera kanpainari Herri Urratsek. Euskararen transmisioa bermatzen duen Seaska babestea da helburua.


Eguneraketa berriak daude