Agenda 22


2021eko uztailaren 20an

Malenkonia

Zoriontsu ez izatearen zoriona eta zoriontsu izatearen zorion eza gurutzatzen diren espazio horri deitzen omen zaio malenkonia. Udazkena du gustuko urtaro, orbelaren kolorea du, kristalari itsatsitako euri-ttantta da ukimenarentzat, eta dilinda du maite, esaterako, emazte alargunaren soinekoarena... Niri, Urepelera hurbiltzen naizen aldi oro egiten dit bisita. Urriaren azken igandearekin izan gara aurten, Xalbadorren heriotzak hogeita hamar urte gertuan eta Joxe Mari Aranalderenak hilabete doia. Eta beti bezala malenkoniak jo nau haranzkoan. Inguru hartako naturaren kolore askotarikoak izango dira arrazoi. Edo garai hartan Xalbadorrek egin behar izaten zituen ibileren handia kalkulatzen hasteak narama urrutiko sasoietara. Edo bestela, Xalbadorren heriotza bera izan zen malenkoniarako amu, omenaldi egun batean agur esaten ez baitu edonork asmatzen. Urosa ez izatearen asebeteak eta uros izatearen poz ase hutsak bat egin zuten ilunabarrean.


Pipertuta


Azken urtean inon eta inoiz ez bezala, segidako bi egunetan, igande eta astelehen, trafiko-ilara luzeen morroi suertatu naiz. Urepelera bidean igandez, Gernikarantz urriko azken astelehenean, autoekin batera amorrazioa pilatzen den une horretara iritsi gara. Futbolaz hitz egiten da gaizki. Uholde, tropel, masa... futbolak mugitzen omen ditu modu ulergaitzean. Ez dakit ba, futbola bakarrik den. Etxetik ateratzen gaituena, nagusiki, jan-edana da. Halabeharra izango zen, baina bolantean pipertuta eduki ninduen arrazoia, igande nahiz astelehen, piperra zen. Ezpeletakoa edo Gernikakoa. Baina piperra. Piperra beti piper...


Kasatxof


Denborak beti uzten du arrastoa batean ez bada bestean. Urtero izaten gara Aramaiotik gora, oso gora, dagoen mendi-borda batean bertsotan. Anboto peko txoko hartan lagun onak egin ditugu urteen joanean. Parajea zoragarria da, eta txabolaren izena gutxi-jota harrigarri. Kasatxof, Santa Krutz apaiza ezkutaturik egon omen zen koba-zuloaren ahotik gertu eraiki zuten duela hogeita hamabosten bat urte. Kasualitate hutsa, jakina! Ez zuten apaiz gerrilariarekin Lourdesko edo Arantzazuko Ama Birjinekin erabilitako logika -non azaldu, handik hurbil tenplua egin- erabili. Gainera, Kasatxofera inor ez da joaten urarengatik... Beste sasoi batzuk ziren: herrietan soka-tira talde indartsuak osatzen zituzten, Un millón para el mejor telebista programak arrakasta itzela zuen, Zarautz Marbellartzen hasi zen eta Aramaio telebista espainiarrean urdin eta hori jantzita, herria herriaren aurkako lehian agertzen diren herri horietakoa izan zitekeen. Zorionez, gauzak aldatu egin ziren. Guri orbaina geratu zaigu "Euromar"rekin, izenaz gain han geratu baita eraikin erraldoia zutik. "Kasatxof"ek, bere txikian eta goxoan, izenagatik bada ere, nondik gatozen adierazten digu. Eta Santa Krutz apaiza akaso han egongo da oraindik zelatan goraxeagotik...


Basurdearena


Olaztin ginen Maialen Lujanbio eta biok, Nafarroa Oinez-en. Azken ekitaldian bertsotan egin behar genuen, jendea agurtze aldera. Gure aurretik kantariak ziren oholtza berean, eta Niko Etxart, bere aita eta koinatuak ekitaldia burutu zutelarik igo ginen gu, bertsotara ustez. Baina gurutzatzean, diosalarekin, "aio eta agur", Niko tematu zen bostok batera zerbait abestu behar genuela. Jendaurrean geundelarik ez genuen ihes egiten asmatu. Bostok ekin genion abesti erraz bati, haiek a txapela gu a capela, haiek basurde gu granjako txerri, haiek aske gu uzkur. Maialen eta biok ez dugu sekula hain ongi kantatu. Egun hartan ze bertso bota genituen ahaztuko zaigu, baina norekin eta nola aritu ginen kantuan, nekez. Bidenabar, estatistikarekin adiskidetu nintzen: batez beste oso belarri eta ahots onak genituela epaituko zuen entzule orok.


52, 44, 31, 26...


egun falta dira Bertsolari Txapelketa Nagusiaren finalerako. Bertsozale Elkartetik abian jarri dugun web orriak gogorarazten digu egunean-egunean, lehen orrira iritsi orduko. Deskontzentratu egiten nau bizimodua egutegizatu behar honek. Nik banituen, beti izan ditut, alarma pizteko nire moduak. Hozkailuko yogurrak esaterako. Urruti sumatu arren, konpromiso handiko dataren bat hozkailuko yogurren tapako iraungitze-datak gainditzen zuelarik, urduritzen hasteko garaia zela erabakitzen nuen. Ez da web orriarena bezain sistema zehatza eta teknikoa, baina niri balio zidan. Horiek horrela, Durangoren zama sentitzen hasi garela aipatu beharko dugu. Ez dela Barakaldo soilik. Batean eta bestean sumatu ditut lagun eta gertukoak lanak bukatu beharrean, itota, presaka... Durangorako. Durango, herri baino data da gure kulturan. Iritsiko da eguna eskolatik umea idazlanen bat egin behar duela esanaz itzuli, gurasoek "noizko?" galdetu, eta umeak, "Durangorako" erantzungo duena.


Antiojoak eta altabozak


Urrutikoak gertu ikusteko egindakoak izaten dira gehienetan antiojoak. Altabozak berriz, gertukoa urrutira zabaltzeko asmatu ziren. Mungian biek eman zidaten zer pentsatua. Jon Lopategi eta biok ginen, domeka arratsaldez, Lauaxetaren oroimenez egindako saio batean, lehengo ohitura zaharrean kantuan, balkoitik balkoira, janzkera ere halako. Alanbre-haririk gabeko mikrofono biz ari ginen. Nirea mututu zen arte. Konponbidea urrun sumatzen nuen, eta ahots soilez ekin nion bertsoari. Ohitura zaharrean. Kalea bete jende isildu egin zen, adi jarri. Eta nirea ahots ozena eta indartsua ez den arren, ongi entzuten omen zen esandakoa. Behin Sarasuak esan zuen modura, ahotsa da garrantzitsua, eta ez altaboza. Zer esanik duenak asmatuko du adi-erazten. Eta aldiz, ahotsik ez duen makina bati eskaintzen zaio altaboza, ahotsik ezaren salatari...

Antiojoei buruz berriz, Unai Iturriagari entzun nion behin egia potoloa bezain mingarria Lauaxetari buruz aritu zedin gaia jarri ziotenean. Ahotsa salatari, "zure antiojo borobilak gogoan ditugu baina poemak ez hainbeste" bota zuen. Guk ere antiojoak behar ditugun seinale, urrutikoak gertuago ikusten hasteko.


Azkenak
Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Eguneraketa berriak daude