Makina bat kontu


Dinosauruen hegaldi eta igeriketak

Microraptor gui deituriko dinosauruak hegan egiten zuen eta bere itxura eta Wright anaiek erabilitako abioiarena berdintsuak ziren, Joe Templin ingeniari aeronautikoak dioenez.

Dinosauru hau Txinan aurkitu zuten eta lumak ditu atzeko zein aurreko hanken inguruan. Horrela, hegan egiteko eta lurreratzeko aukera zuen.

Geologiako Elkarte Amerikarrak beste aurkikuntza batzuen berri ere eman du, Salt Lake City-n egiten ari den bileran: Wyomingen igeri egiteko gai zen bihankako baten arrastoak topatu omen dituzte. Ostruken neurrikoa den dinosauru hau barne-itsaso batean bizi izan zen orain 165 milioi urte. Beraz, ibiltzea, hegan egitea eta igeri egitea ez dira gaurko jarduerak.


Hubble ilargiaren bila

Hubble teleskopioaren bidez unibertsoaren sorrerari buruzko datuak biltzen ari dira aspaldidanik. Azken aldi honetan Hubblek ilargira jo du, batez ere oxigenoz aberatsak diren mineralak topatzeko.

HSTren (Hubble Space Telescope) ikusmena izpi ultramoreen alorrean gertatzen da eta horri esker ilargiko zati ezkutuen gorabeherak askoz hobeto ezagutzeko aukera izan da; horrela hainbat mineral topatu da, beraietatik oxigenoa ateratzeko aukera izan dezaketenak. Lan hauek NASAko plangintzetan Goddard Space Flight Center-eko James Garvin-ek burutu ditu eta Ilargian gizakia bizi ahal izateko egoitza antolatzearekin zerikusia du.

Hubblek Apollo 15 eta 17ak lurrartutako lekuak aztertu ditu eta bertan ilmenita, hots titanio eta burdinazko oxidoa, topatu da. Ondoren Hubble-ek Aristarque deituriko zonaldea arakatu du, bertan jarduera bolkaniko handia baitago eta han ere ilmenita ugari topatu du.

Beraz, gizakiak ilargian beharko lukeen oxigenoa lortzeko bideetako bat aurkituta dago jada.


Hegaztien gripeari buruz bi hitz

Lasai egon! Esaten digute, baina ondoren gobernuak txertaketa masiboak prestatzen ari dira. Ez dugu inon informazio argigarria topatu eta ez dugu topatuko, gure iritzian. Gaitzarekin batera interes ekonomikoak nahastu dira eta bakoitzak nahi duena kontatzen du eta kontatzen segituko du.

Gure partetik aholku bat: gutxi kontsumitu arrautzak eta hegaztiak eta ahal dela ingurukoak baino ez kontsumitu. Urte-bukaera baino lehen informazio sakonagoa ematea espero dugu.


Azkenak
Gorputz hotsak
“Niretzat klabea izan da familiak eta inguruak ez tratatzea gaixo moduan”

Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Orduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]


2.361

Garai kuriosoak bizi ditugu eta bizi gaituzte, zinez. Hezkuntza krisian dela dioten garaiak dira eta, gutxien-gutxienean, aliritzira, ba aizue, 2.361 urte ditu gaurgero boladatxoak.

Ez zen ba debalde joan Aristoteles bere maisu maite Platonen akademiatik lizeo bat muntatzeko... [+]


2025-04-09 | Garazi Zabaleta
Pilotako esparatrapu hondakinetatik papera

Lehengai anitzekin papera egitea dute urteroko erronka Tolosako Lanbide Heziketako Paper Eskolako ikasleek: platano azalekin, orburuekin, lastoarekin, iratzearekin nahiz bakero zaharrekin egin dituzte probak azken urteotan. Aurtengoan, pilota eskoletan kiloka pilatzen den... [+]


2025-04-09 | June Fernández
Meloi saltzailea
Antifa

Ikaslez lepo zegoen Leioako Hezkuntza Fakultatea pasa den asteazkenean, Samantha Hudson zetorrelako. 1999an jaiotako Mallorcako artista, abeslari eta influencer transgeneroa da. Kantatzen Duen Herria topaketetako izarrak ilara amaigabea zuen selfie eta autografoak emateko, eta... [+]


Saturazioa

Bekatu bat aitortu behar dut hemen. Duela lau urte, ohitura berri bat sarrarazi nuen nire bizian: igande gauetan, kaka kanoi baten antzera "informazio" jarraikia hedatzen duen CNews telebista kate ultraeskuindarra begiratzen hasi nintzen. Hasieran ordu erdi bat astero... [+]


Itziar

Kointzidentzia harrigarriak daude bizitzan. Izan ere, zenbat ikusle elkartu litezke Arriaga antzokian? Zenbat komun ote daude solairu bakoitzean? Zein probabilitate dago Gipuzkoako emakume bik sartu-irtenean leku eta istant berean kointziditzeko, 35 urtean elkar ikusi barik egon... [+]


2025-04-09 | Hiruki Larroxa
Zer dugu bisexualitatearekin?

Transfeminismoak argia eta konplexutasuna ekarri ditu gorputz, genero eta desirei buruzko eztabaidetara. Hala ere, itzalak ere sortu ditu. Ustezko koherentzia politiko erradikal baten izenean –askotan hegemonia oso zehatz bati lotua–, diskurtso transfeminista batzuek... [+]


Ukrainako gerraren beste irakurketa bat

Ukrainako gerrar hasierako zergatiak ez dira azaldu zizkigutenak bakarrik, beste arrazoi batzuk ere badaudelako. Errusiak zioen Ukrainako errusiar hiztunen defentsarako urrats bat eman behar zuela; Ukrainako Gobernuak, aldiz, Errusiaren armadari aurre egin behar zitzaiola,... [+]


Hasier Larretxea. Arraioz, homosexualitatea, Madril
“Beharrik gauzak garbi nituela, eta ttiki-ttikitatik garbi jakin nuela zer nahi nuen, zerk erakartzen ninduen”

Larretxeatarren oinordea da, aizkolari, harri-jasotzaile, txinga-eramale eta, oro har, herri-kirolari handien ondokoa. Patxi du aita; Donato, berriz, osaba. Hasier Larretxea, aldiz, da gizarte langile, da idazle, da homosexual. Harro beharko genuke denok.

 


Errusiarekiko gerra hauspotzen

Ukrainaren ondoren Polonia?
Europar Batasunak Ukrainako gerra hauspotu du Kiev armaz hornituta, eta menia oraindik airean delarik, gerraren zikloan murgilduta dago bete-betean. Hori bai, bere diskurtsoa modulatzen ari da, eta gero eta gehiago hitz egiten du balizko su-etenaz... [+]


Ukrainako gerra bukatzear
“Europarrok, gerrarako prest!”

Orain Errusiak inbaditu behar ei du Europa eta horren aurrean berrarmatze basatia bultzatu behar dute Europar Batasuneko herrialdeek. Lehen Sobietar Batasunak egin behar zion eraso, eta Gerra Hotzak ia mundua irentsi zuen. Gezurra zen ordukoa, eta gezurra da gaur egungoa, baina... [+]


Eguneraketa berriak daude