Makina bat kontu


Dinosauruen hegaldi eta igeriketak

Microraptor gui deituriko dinosauruak hegan egiten zuen eta bere itxura eta Wright anaiek erabilitako abioiarena berdintsuak ziren, Joe Templin ingeniari aeronautikoak dioenez.

Dinosauru hau Txinan aurkitu zuten eta lumak ditu atzeko zein aurreko hanken inguruan. Horrela, hegan egiteko eta lurreratzeko aukera zuen.

Geologiako Elkarte Amerikarrak beste aurkikuntza batzuen berri ere eman du, Salt Lake City-n egiten ari den bileran: Wyomingen igeri egiteko gai zen bihankako baten arrastoak topatu omen dituzte. Ostruken neurrikoa den dinosauru hau barne-itsaso batean bizi izan zen orain 165 milioi urte. Beraz, ibiltzea, hegan egitea eta igeri egitea ez dira gaurko jarduerak.


Hubble ilargiaren bila

Hubble teleskopioaren bidez unibertsoaren sorrerari buruzko datuak biltzen ari dira aspaldidanik. Azken aldi honetan Hubblek ilargira jo du, batez ere oxigenoz aberatsak diren mineralak topatzeko.

HSTren (Hubble Space Telescope) ikusmena izpi ultramoreen alorrean gertatzen da eta horri esker ilargiko zati ezkutuen gorabeherak askoz hobeto ezagutzeko aukera izan da; horrela hainbat mineral topatu da, beraietatik oxigenoa ateratzeko aukera izan dezaketenak. Lan hauek NASAko plangintzetan Goddard Space Flight Center-eko James Garvin-ek burutu ditu eta Ilargian gizakia bizi ahal izateko egoitza antolatzearekin zerikusia du.

Hubblek Apollo 15 eta 17ak lurrartutako lekuak aztertu ditu eta bertan ilmenita, hots titanio eta burdinazko oxidoa, topatu da. Ondoren Hubble-ek Aristarque deituriko zonaldea arakatu du, bertan jarduera bolkaniko handia baitago eta han ere ilmenita ugari topatu du.

Beraz, gizakiak ilargian beharko lukeen oxigenoa lortzeko bideetako bat aurkituta dago jada.


Hegaztien gripeari buruz bi hitz

Lasai egon! Esaten digute, baina ondoren gobernuak txertaketa masiboak prestatzen ari dira. Ez dugu inon informazio argigarria topatu eta ez dugu topatuko, gure iritzian. Gaitzarekin batera interes ekonomikoak nahastu dira eta bakoitzak nahi duena kontatzen du eta kontatzen segituko du.

Gure partetik aholku bat: gutxi kontsumitu arrautzak eta hegaztiak eta ahal dela ingurukoak baino ez kontsumitu. Urte-bukaera baino lehen informazio sakonagoa ematea espero dugu.


Azkenak
Sare sozialak
X utzita, nora joko dugu orain?

“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]


Ertzaintzaren euskarazko arreta bermatzeko eskatu dio Arartekoak Jaurlaritzari

Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.


2024-12-18 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Loa

Loti ederra eta errauskinaren irudia izan du hizpide aurtengo Feministaldian Irene Coulon-en hitzaldiak. Loaren ideia kulturalak zartatu ditu, loaldia ere maskulinizatua dugula argituta. Loaren irakaspen (kultural) asko barneratuak ditugu, eta gorputz feminizatuan edertasunaren... [+]


Teknologia
Oinak lurrean

Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]


Materialismo histerikoa
Zuentzat

Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]


Kilometro zero

Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]


Hitzen poetika

Ekintzailetza modan dago. Kontzeptuak indarra hartu du eta hiztegi ekonomikotik askoz harago zabaldu da. Just do it: egizu, besterik gabe. Baina ez dezagun ahaztu: propagandaren mundutik dator leloa. Erosle-ekintzaile aktiboak izatea ote da hitzaren mozorroa? Egungo enpresariek... [+]


Jendetasun zolatik, Kittof gogoan

Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]


2024-12-18 | Jesús Rodríguez
Borroka aro berria Herrialde Katalanetan

2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]


Izar Mendiguren. Saltsa berrietan beti
“Ni euskaraz bizitzeak ez du esan nahi beste hizkuntzei eta kulturei ateak ixtea”

Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]


Bortxaketaren kultura epaitzeko plaza bihurtu dute Mazango auzia

Hiru hilabetez iraun du Mazango auziak, Gisèle Pelicotek irekitakoa, zeineten ikertu duten urte luzez senarrak somniferoz drogatu eta berak zein beste dozenaka gizonek 200 bat aldiz bortxatu izana. 51 gizon epaitu dituzte, eta senar ohi Dominique Pelicotentzat 20 urteko... [+]


Eguneraketa berriak daude