Kulturen artea. Ipuinak kulturen arteko zubi


2021eko uztailaren 20an

Irazki elkarteak antolatuta eta Tolosa 750. urteurrena fundazioak bultzatuta, Ipuinartean I erakusketa ikusgai da Tolosako Aranburu jauregian egunotan; azaroaren 4a arte egongo da zabalik. Ipuinak eta artea uztartzen dira bertan, kulturartekotasuna aldarri.

Bost kontinenteetako 36 artistek parte hartu dute. Fabrizio Cajas ekuadortarrak, Antonio Di Bellonio italiarrak, Felix Edu Alo ginearrak, Hiromi Inomata japoniarrak, Sukrü Karakus turkiarrak, Darcy Kiefel estatubatuarrak Tanya Tagaq kanadiarrak edo Jose Luis Zumeta eta Juan Gorriti euskaldunek, besteak beste. Kultura ezberdinetako elezahar, kondaira eta mitologiak -Paraguay, Egipto, India, Txina, Eskandinavia edo Euskal Herrikoak- margolan eta eskultura ederretan islatu dituzte. Artelanak egin dituzten artistei bospasei ipuin eman zitzaizkien aukeran, horren arabera lanak osa zitzaten, baldintza bakarrarekin: norberak aukeraturiko ipuina ezin zen izan bere kultura edo kontinentekoa. Artista bakoitzak ipuina aukeratu ondoren, ipuin horrek sentiarazten ziona margotu edo zizelkatu zuen eta, horrela, gauza bitxiak ikusteko parada daukagu erakusketa honetan. Esaterako, Greziako Poseidon ipuin ezagunari kubatar batek egindako lana edo Euskal Herriko Ligiko zubiko kondairak Japoniako artista batengan izandako sentipenak islatzen dira. Modu horretan, artisten artean ere kultura aniztasunaren eztabaida piztu nahi izan dute, beste kultura bateko lanak gertutik ezagutzeko aukera ematen duelako eta egilea ere, ezagutu dezaketelako hainbatetan.

Ipuinak hiru hizkuntzatan irakur daitezke erakusketan, euskaraz, gaztelaniaz eta jatorrizko hizkuntzan.Gainera, guztiak liburu batean bildu dituzte, Alberdania argitaletxearen eskutik, eta bertan ipuinez gain, margo lanen argazkiak ere ikus ditzakegu.

Hector Luna Ipuinartean Ieko koordinatzaileak adierazi duenez, erakusketa ibiltari hau bi urtean behin egiteko asmoa dute eta ekitaldi bakoitzean herrialde jakin bat gonbidatuko dute. Oraingoan Ekuatore Ginea gonbidatu dute eta herrialde hartako Kultura Ministerioak, Felix Edu Alo eta Ricardo Madana artista entzutetsuen partaidetza finantzatu du. Urriaren 29an, Ekuatore Gineako kultura ezagutzeko ekitaldi erraldoia egingo da Tolosan; egunean zehar hitzaldiak eta herrialde hartako janari dastaketa izango da. Iluntzean, berriz, dantzak izango dira. Horretarako Gineako dantzari eta abeslariak etorriko dira.

Kultur trukea

Ipuinartean I egitasmoa gauzatzeko ideia Alberto Letamendi ordiziarrak eta Hector Luna margolari ekuadortarrak izan zuten iazko irailean, literatura eta artea uztartuz erakusketa egiteko aukera ikusi zutenean. Sukrü Karakus, Jeannine Obono eta Ana Sanz elkarteko kideek begi onez ikusi zuten egitasmoa eta bosten artean koordinatu dute. Helburua zera da: beste herrialde batetik etorritako jendeak kultura bat baduela ikustaraztea eta bertako kulturari kalte egin gabe, kanpotik etor daitekeen kultura hori erakustea. Kultura ezberdinak uztartuz ekimen interesgarriak egin daitezkeela eta kultur aniztasuna guztiontzat aberasgarria dela erakutsi nahi izan dute hala. Urtebeteko erronka izan da, baina azkenean gauzatu egin da, guztien lan gogorrari esker eta Arteleku, Gipuzkoako Foru Aldundia, Eusko Jaurlaritza eta Kutxaren babesarekin.

Erakusketa baino gehiago

Irazki elkarteko lehendakari Rita Calderónek adierazi digunez, Ipuinartean I ez da erakusketa bat bakarrik, egitasmo horrek dituen zutabeetako bat besterik ez da. Erakusketaz gain, kulturartekotasunari buruzko jardunaldiak egiten ari dira ostiralero eta horretarako era guztietako ekitaldiak antolatu dituzte: mahai inguruak, filmak, hitzaldiak eta ipuin kontaketak, besteak beste. Irailaren 23an eman zitzaien jardunaldi hauei hasiera Go filma japoniarraren proiekzioarekin eta Gineako tradizioei buruzko dokumental baten proiekzioarekin itxiko dituzte urriaren 29an. Tolosa eta Ibarrako ikastetxeekin ere lan egin dute. "Garrantzitsua da gazteek ere kultur aniztasunaren ikuspegia garatzea, eta horretarako ezberdina dena ezagutu egin behar da, ezezagunari izaten zaion beldurra alde batera utzi eta topikoekin amaitu egin behar da, behin betiko", esan digu Calderónek.

Ipuinartean I egitasmoa bilduko duen bideoa ere abian da jadanik. Aurelio Vicente ari da lan horretan. Bertan, erakusketa, parte hartu duten artisten balorazioak eta Ipuinartean I egitasmoaren garapena ikusi ahal izango da, erakusketak ateak ireki zituenetik datorren urteko abenduan Leioan itxiko dituen arte.

Erakusketa ibiltaria izango da; izan ere, une honetan eta azaroaren 4a arte Tolosan badago ere, bi hilero mugituz joango da eta Andoain, Eibar, Basauri, Iruñea, Zarautz, Donostia eta Leioan izango da, hurrenez hurren. 2006ko abenduan emango zaio amaiera.

Beraz, badago zer ikusi eta ikasia. Mundua behatzeko beste ikuspegi bat eskaintzen du Ipuinartean I erakusketa ibiltariak. Bide batez, goi mailako arteaz gozatzeko eta ipuin ederrak irakurtzeko aukera baliatu dezakegu, bidaiatu edota poltsikotik dirua atera gabe.

Irazki elkartea
Ehundegian elkarren paraleloan ezartzen diren harien multzoa da irazkia. Kolore guztietako hariak bildu eta elkarrekin nahasten dira kultur aniztasunaren aldeko elkarte honetan. Irazkik Tolosa du kokagune eta etorkinei lagundu eta integrazioa errazteko dagoen beharrari erantzuteko sortu zen. Hasieran etorkinak etxeetan elkartzen ziren eta antolakuntza gabezia nabaria zen. 2001. urtean hasi ziren biltzen; horretarako, kalean hazpegi ezberdina zuen jendearengana jotzen zuten eta apurka zerbait sortzeko asmo eta gogoa zuen jende multzoa elkartu zen. Gogoak eraginda eta hainbat diru laguntza eskuratu ondoren, aurrera egitea lortu dute; gaur arte.

Tolosako Udalak utzitako lokal batean edo Santa Maria elizan biltzen dira, ez baitute gune fisikorik oraindik. Hala ere, jadanik hainbat ekintza burutu dute. Euskal Herrian Murgilduz egitasmoaren barnean, euskara ikastaroak eta Euskal Herria ezagutzeko hainbat txango eta irteera antolatu dituzte, etorkinei integratzen laguntzeko. Magrebtarren jardunaldiak egin izan dituzte, etorkinaren arreta batzordea osatu dute... Azkena egunotan Tolosan bisitatu daitekeen Ipuinartean I egitasmoa dugu.

Etorkinak eta Euskara

Euskal Herrian Murgilduz egitasmoaren barruan, euskara eskolak eskaintzen dituzte larunbatetan, Tolosako kultur etxean. Harrera oso ona izan du ikastaroak, Rita Calderón Irazkiko lehendakariaren esanetan. Heldu eta umeen artean 38 ikasle inguru daude une honetan, etorkinak guztiak ere. Ikastaro hauen helburua euskara ezagutzea da, euskararen mundura hurbiltzea, Ritaren hitzetan, "oso garrantzitsua delako, bizi diren herrian dauden hizkuntzak ezagutzea".


Azkenak
Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Eguneraketa berriak daude