Hungariar dantzak Bilboko plazan
Bilbo. Aste barruko edozein egun, arratsaldeko zazpi eta erdietan. Bizkai euskal folklore elkartearen egoitzan, ohi denez, hamarren bat lagun dantza-urrats batzuk ikasten ari dira. Baina gaurko eskolak badu zerbait berezia: irakasleek ingelesez egiten diete. Zoltán Szalay eta Rozália Antal senar-emazteak dira, eta Errumaniatik etorri dira hungariar folklore ikastaroa emateko. Bai, ondo irakurri duzue. Izan ere, Szalay eta Antal Errumaniako hungariar gutxiengo batekoak dira. Baina hobe dugu dantza irakasleok Euskal Herriraino ekarri dituen bidearen hasierara itzultzea.
Bizkai 1964an sortu zen Bilbon, "tradiziozko kultura ikertu, gorde, sustatu eta zabaltzeko asmoz", elkarteko arduradunen berbetan. Zer esanik ez, euskal kulturan dihardute gehienbat, eta horren barruan dantza eta musikan. 1976an jende aurreko emanaldiak egiteari utzi eta Euskal Dantza Folklorikoen Eskola sortu zuten. 1979an eman zuten lehenengo ikastaroa, eta harrezkero ez dira gelditu.
2003an atzerriko dantza ikastaroak eskaintzen hasi ziren. Ana Gallo elkarteko presidenteordeak dioenez, "Bilboko jendeari erakutsi nahi diogu badaudela beste kultura batzuk". `Erakutsi' hitza ez du alferrik erabili Gallok, ikastarootan ikasitakoa ez baita Bizkairen egoitzako lau horma artean geratzen. Hilean behin, Bilbo Dantzan izeneko erromeria antolatzen dute Areatza plazan, eta hor, noizbehinka, ikasitako dantza atzerritarrak ere antzezten dituzte.
Orain arte bina ikastaro antolatu dute urtero, eta beraz, hungariar dantzei buruz egin berri dutena seigarrena da. Aurretik, Norvegia, Okzitania, Ingalaterra, Bretainia eta Esloveniaren txanda izan da. Batez beste hamar ikasle izaten da ikastaro bakoitzean. Irakasleei dagokienez, Bizkai elkartekoek herrialde horietako ospetsuenetakoak ekartzea lortu dute orain arte, kosta ahala kosta.
Hungariar folklore ikastaroak 36 orduko iraupena dauka. Hori nahikoa omen da Szalayk eta Antalek irakatsi nahi duten guztia ikasteko. Lehenbizikoak dioskunez, "gurean hogeita bost orduko ikastaroak antolatu ohi ditugu, eta ikasi egiten dute". Arbela txiki batean idatzi dituzte irakatsi beharreko dantzen izenak. Zerrenda oparoa da, euskal mingainentzat eginda ez dauden hitzez betea: Csárdás, Öreg zsidós, Kezes, Gölyás, Kerekes... Irakasleen herritik gertu dauden eskualde bitan daukate jatorria: Felcsík eta Gyimes, biak Errumania erdi-erdian, Transilvania eskualdearen hego-ekialdean eta Hungariako mugatik urrun samar. Gutxiengoa izateak arazoak sortzen omen zizkien 1989a arte, baina urte hartako aldaketa politikoez geroztik gauzak bareago daude. Gaur egun, euren ohiturak gordetzeko ahaleginean dabiltza. "Kanpotar bat, beharbada, ez litzateke konturatuko Errumaniako dantzen eta gureen arteko aldeaz, baina guk hori azpimarratu nahi dugu, hain zuzen".
Seguruenik bigarren multzoari dagokio ikasleak orain egiten ari direna. Csárdásen aldaera geldoa da -badago azkar bat ere-, eta oso ekialdera garamatzan doinuaz dantzatzen da. Horretan ere igartzen da hungariarren jatorria zein den. Csárdásek ez dauka antzik Euskal Herriko inongo dantzarekin. Ez da batere bortitza, eta ez du zailegia ematen, irakasleei begiratuta batez ere. Ikasleak baldarrago ari dira, noski, baina hala eta guzti nabari da dagoeneko ordu batzuk eman dituztela. Inoiz zerbait bitxi dantzatzen ari den jende talde bat topatzen baduzu Bilboko Areatzan, galde egiezu ea dantza hori Felcsíkekoa edo Gyimesekoa den.
Egitasmo hori, baina, ez zen 2000ra arte gauzatu. Bilboko Udalak urte hartan onartu zuen Bizkairen proiektua, eta hala sortu zen Bilbo Dantzan. Bizkai elkartearen euskal erromeria. Urtero egin da harrezkero, 2001ean izan ezik. Bilboko Areatzan egiten den hiruzpalau orduko erromeria da -"1700 eta 1800 artean egiten zen bezala"-, eta aurten maiatzetik abendura arte egiten ari dira, hileroko lehengo larunbatean. Zer esanik ez, erromeria aukera ederra da elkartearen euskal dantza ikastaroetan parte hartzen dutenek ikasitakoa praktikatzeko. Ikastarook azarotik maiatza arte irauten dute, eta 35 lagun inguru ibili ohi dira horietan.
"Ez daukagu asmorik Bilbo Dantzan ikuskizuna izan dadin -diote Bizkaiko kideek-, herriak parte hartzeko erromeria baizik. Guztiontzat dago zabalik. Inork ez du pentsatu behar txarto dantzatzen duenik, Euskal Herriko jendeak beti dantzatu duen eran baizik". Ildo horri jarraituz, Bizkaik Bilbo Dantzanen izaera aldarrikatu nahi du: "Dantza tradizionalean ematen ari diren hainbeste aldaketaren aurrean, Bilbo Dantzan aire freskoa arnasteko leiho irekia da". Izan ere, "benetako euskal dantza eta musika tradizionalen alde" lan egingo duen mugimendua sortu nahian dabiltza. Euren iritziz, talde askok ikuskizun berriak egitea beste kezkarik ez daukate -"nahiko kalitate eskasekoak, bide batez esateko"-, eta horren ondorioz ohiko euskal dantza krisialdi larrian murgilduta dago.
Datorren astelehenean egingo dute espedientearen kontsulta epeko bigarren bilera.
Sustatun agertutako salaketa, LaLiga futbol erakunde espainiarraren eta Movistar/Telefonicaren arteko tratuek euskarazko zerbitzuak kaltetzen dituztela Interneten (kasu hartan Egunean Behin jokoan irudiak desagertzea zen kontua), hedatu egin da. Tokikom-eko euskarazko tokiko... [+]
Batez beste, adinez gero eta nagusiago bilakatzen gara ama eta aita, hala diote datuek. Biologiari aurre hartu diote ugalketa teknikek, baina guraso zahar ugariko gizartea izatearen inguruan gogoetatzea falta dela iritzi dionik bada.
Ursula Von der Leyen Europako Batzordeko presidenteak Europa berrarmatu plana aurkeztu du, kontinentea "erresilientea eta segurua" bihurtzea xede duena. Bost zati ditu planak, eta estatu kideek 150.000 milioi euro jasoko dituzte mailegutan. Arau fiskalak moldatuko... [+]
2021etik 2025era isuriak %15ean murriztu behar zituen industriak. Ursula Von Der Leyenek automobilgintzaren sektorearen eskutik ekintza plan bat aurkeztuko du martxoaren 5ean. Oraindik erabakia hartua ez badago ere, Europar Batasunak sektorearen eskaerak onartuko dituela diote... [+]
Frantziako Poliziak 2002an atxilotu zuen zumarragarra, eta 30 urteko zigorra betetzen ari da. Sare Herritarrak mobilizazioa deitu du datorren ostiralerako, Urretxuko Potros Plazan.
Bizilagunek "egia eta politika" merezi dutela adierazi dute, oraindik konponbiderik bilatu ez zaizkien arazo ugari edukitzen jarraitzen baitute. Ikasketei eta osasun arretari loturiko arazoak nabarmendu dituzte.
Betsaide enpresan gertatu da, 08:00ak aldera. Urtea hasi denetik gutxienez bederatzi behargin hil dira.
Euskal Herrian Euskarazen arabera, Tolosako tren geltokiko segurtasun agente batek eraso egin zion militante bati, agenteari euskaraz hitz egiteko eskatu ziolako. Tolosako alkateak "kezka" adierazi du eta azalpenak eskatuko dituela jakinarazi.
Seme-alabek eskolan dituzten ratioekin kezkatuta, Arartekoari kexa helarazi zion guraso talde batek, eta orain zuzenean Parlamentuari egin diote eskaera, “legez berma dadin gure seme-alaben hezkuntzaren kalitatean oinarrizkoa den neurria, unean uneko aurrekontuez edo... [+]
Trump/Vance eta Zelenskyren arteko sesio gogoangarriak, Europan behintzat, erabat isilarazi badu ere, bada beste mundu-parte batean bederen dezenteko harrabotsa harrotu duen burutazioa. Afganistango Bagrameko aire-basea berreskuratu nahiko luke Trumpek, bere lehen... [+]
Etxe Zurian edukitako liskarraren ostean, eskainitako laguntza "konponbide batera bideratuta" dagoela ziurtatu nahi du Trumpek. Zelenskiren arabera, Kievek bizirauteko aukera gutxi izango lituzke AEBen laguntza militarrik gabe.
49 urte eta gero Espainiako Poliziak Gasteizko Maria Sortzez Garbiaren katedralean eraildako bost langileak oroitu dituzte beste behin astelehen arratsaldean. Milaka pertsona batu dira Zaramagatik abiatutako eta katedralean amaitutako manifestazioan. Manifestari guztiek ez dute... [+]
Groenlandiar jatorriko 411 haur daude tutoretzapean Danimarkan, Gizarte Gaietako, Etxebizitzako eta Adineko Pertsonen Ministerioaren txosten baten arabera. Aitatasun eta amatasun froga psikologikoetan puntuazio baxuak lortzeko arriskua dute guraso groenlandiarrek, frogak ez... [+]