Lapurtutakoaren eske


2021eko uztailaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Gizakiak betidanik lapurtu dio lurrari bere izerdia, batzuetan lore, belar, hosto… bidez, eta bestetzuetan lurra bera eraldatuz, urperatuz edo urpetik atereaz. Ludiak, ordea, berea dena berak lehenago zeukan moduan berreskuratu nahi izaten du, berea denez, berari gogoak ematen diona egiteko.

Aurrerapen teknologikoei esker, hainbat autobide eta eraikuntza egin dugu itsasoan, horretarako beharrezko dikeak eta hormatzarrak eginez, baina, hark lehenago edo geroago berea dena eskatzen du, hondamendiak eraginez. Geuk egiten edo egingo genukeen bezalaxe, ezta?

Azkenak, Rita deituak, egundoko hautsak harrotu dituen arren, ez omen du uste adinako txikiziorik eragin herritarren eta hauen ondasunetan. Petrolio ustiaketa orubeetan egin duenaren zenbaterainokoa, ez dakigu zehaztasunez.

Azken aurrekoa New Orleansen gertatu da. Aurrez zekiten, iragarritako hilketa izan dela diote. Nola liteke munduko lurralderik aurreratuenean, AEBetan, hau gertatzea? Nola liteke populazio hori lekualdatzeko beharrezko neurriak ez hartzea? Nola liteke, bitarteko askoz gutxiago duen Kubak, duela gutxi, bi milioi pertsona inguru mugitzea eta hildakorik ez gertatzea? Nola liteke munduko petrolio erreserba handienak dituen estatuak horrelako hondamendiaren aurrean behar beste manta ez izatea? Edo janaria falta izatea? Prebisio falta? Prepotentzia, harrokeria?

Populazioa jakinaren gainean omen eta ez ziren mugitu; ez zeukaten nola, nora eta zerekin. Ikusten da zer jatorritakoak ziren: garai batean Espainiak menperatutako lurraldekoak gero Frantziak eta, azkenik, honek AEBei saldutakoa. Esklabuen jatorriko jendez eta Haitiko etorkinez jantzitako lurraldea. Aski zuten ehun kilometro lur barrura urruntzea, baina hori ere ez zuten lortu. Izan ere, joan zaitezte inora bizitzan eskuratu duzuen dena bertan utzita! Nola bizi? Zergatik eta zertarako? Gainera, joatea erabaki eta lortu dutenak, biziko badira, hoteletan dagokiona ordainduz ari dira eta denek ez zuten hainbeste dolar aurrezturik, agian, zorretan bai.

Medizina gabeziak ere harritu nau, mundu osoa hornitzen duten medizinak asmatzen dituen estatuak bere biztanleak babesteko lain ez edukitzea ere, ez da normala. Kolerak jota, berehala, hildakoak ugaltzen hastea ez nuen aurreikusiko halako estatu batean, agian, koleratuta jende gehiago hiltzea, bai.

Konponbidea ejertzitoak ekarriko omen du. Tiroka ari direnak tiroka isilduz; etxeak uztea bizitza galtzea dela deritzotenak, bizilekuetako ateak txikitu eta indarrez atereaz; hildakoak dauden lekuak gurutze gorriz seinaleztatuz eta "arriskurik" gabekoak gurutze beltzez. AEBetan dena ejertzitoaren bidez konpontzeko joera erabat errotzen ari da. Bestelako aukerak garestiago dira presupostuaren hiru laurdenak ejertzitoa eta armen inguruan xahutzen dituenarentzat. Semea falta duen amak bakarrik aurre egin dio, benetan, aginteari.

Gure arteko batzuk, hala ere, eta hori ere zur eta lur utzi nauena da, poztu egiten dira gertatu den lekuan gertatu delako triskantza: «Amerikano harroputz horiek zer uste zuten bada?» Hori baino gehiago ez bereizteko bezain itsu al gaude? Nola sar ditzakegu agintari ankerrenak eta herritar txiroak zaku berean? Gorrotoak hainbeste galdu arazi al digu burua ala lehendik galdua genuen? Injustiziaren eragilea eta pairatzen duena berdin hartzen ari gara, jatorrizko izen bera dutelako. Guk ere izan ditugu hangoen eskutik ibili direnak eta antzeko agintariak, duela gutxi arte gainera. Ala oraindik ere bai? Noiz konturatuko ote gara, han eta hemen, horrelakoak jasan beharko ditugunak berdinak garela.

Guk ere eragin ditugu hango behartsuak. Behin hurbildu zitzaigun oso azal beltzarana zeukan gazte bat eta bere bi abizenak euskaldun puruak zeuzkala konturatuta, galdegin genion: «zer, zure aitona amonak euskaldunak ala?» «Ez, baina beren jabeak bai», erantzunda utzi gintuen. O, gutarrak!

Adio, puska baterako, jazza eta gospelaren lurraldeari. Adio armonia eta goxotasunaren doinuzko maindirez gogoa biltzen zuten gau hezeei, txiroen oinazeak miazkatzen zituzten dorremifasolazko haize bafada kizkurrei. Jo ezak berriro Sam!


Azkenak
Zergatik Durangora joan abenduaren 7an?

Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]


Iruñerriko hondakinak bilduko dituen Imarkoaineko gunea %33 garestitu da

Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.


Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin

Estirpe Imperial da talde neonazia, besteak beste ezagun egin dena erabiltzen dituen letra faxista eta arrazistengatik.


2024-11-29 | Axier Lopez
EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako

Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]


Boikota Israelgo datilei (eta datil horiek saltzen dituzten supermerkatuei)

Israelek gosea erabiltzen du palestinarren aurkako gerra-arma gisa, eta nekazaritza-produktuak mundu osoan merkaturatzen ditu.<


2024-11-29 | Gedar
Etxebizitzarako eskubide unibertsala aldarrikatu dute Iruñean

Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Harituk antolatuta, manifestazio bat izan zen ostegun arratsaldean Iruñeko Alde Zaharrean. "Etxebizitzaren negozioaren aurrean, eta hura sustatzen duten politikarien aurrean, etxebizitza eskubide unibertsalaren benetako defentsa... [+]


2024-11-29 | Estitxu Eizagirre
EH Bizirik sarearen manifestazioa martxoaren 22an Gasteizen
“Indarrak batuta soilik lortuko dugu makroproiektuen oldarraldi hau gelditzea”

EH Bizirik sarea makroproiektuen aurkako plataformen elkargunea da eta martxoaren 22an manifestazio nazionala deitu du Gasteizen: "Lekuko borrokez gain, esparru zabalagoan lan egitea ezinbestekoa dela jakitun, manifestazio honek sare osoari eragiten dien puntuak izango ditu... [+]


Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera

Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]


2024-11-29 | Euskal Irratiak
Eguberriko merkatu solidario, etiko eta euskaltzale bat Baionan

Lau egunez idekia izanen den merkatu bat antolatzen du Plazara kooperatibak euskararen aldeko beste hamar bat eragilerekin –horien artean ARGIA–.


Komunikazio libreago baterantz

Azaroaren 21ean Errenteriako Torrekuan eta Badalaben egon nintzen "Komunikazio libreago baterantz trantsizioan" izeneko jardunaldian.


Eguneraketa berriak daude