argia.eus
INPRIMATU
Makina bat kontu
Joxerra Aizpurua Sarasola 2007ko otsailaren 21a

Metanoak uste baino eragin handiagoa du eguraldi-aldaketan

Azken urteotan eguraldi-aldaketa dela eta ez dela, ikerlari asko dabil gizakiak isuritako gasen eraginen peskizan. Ikerketa-lan ugari ari dira argitara ematen aldizkari espezializatuetan eta interesgarrien deritzogunen berri emango dugu.
NASAren Goddard Institutuko klimatologoa den Drew Shindell-ek metano-isuriak aztertu ditu eta oso gutxitan entzun dugun datua eman du, alegia gasak atmosferan beharrean lurrazalean aztertzea komeni dela. Gas-molekulak oso erraz nahasten dira beste batzuekin eta ondorioz beren propietate eta ezaugarriak aldatu egiten dira; hau dela eta, gasak lurrazalean aztertu dituzte eta ez atmosferan.
Atmosferara isurtzen diren gasen artean ozonoa eta metanoa dira erreaktiboenak, hau da, aipatu gasek joera handia dute airean topatzen duten gasekin erreakzionatzeko. Berotegi-gasen artean garrantzitsuenak karbono dioxidoa, oxido nitrosoa, metanoa eta halokarburuak dira.
Egoera horretan egindako ikerketen arabera, metanoaren eragina berotegi-efektuan berotegi osoaren herena dela kalkulatu da, orain arte uste zenaren bikoitza. Datu honi metanoa atmosferan beste substantzia batekin nahastean sortzen diren konposatuen eragina gehitu beharko litzaioke, baina hori beste ikerketa batzuetatik neurtu beharko da.


Espora jaurtitzen azkarrena den onddoa

Michigan unibertsitateko Frances Trail eta Iffa Gaffoor eta Duke unibertsitateko Steven Vogel-ek elkarrekin egindako azterketa baten arabera Gibberella zeae onddoak bere esporak askatzean grabitate-indarra baino 870.000 aldiz azelerazio handiagoarekin ateratzen dira.
Datu honek ez ditu nekazariak larritu behar, zeren eta esporek egiten duten ibilbidea bost milimetrokoa baino ez da.
Orain arteko errekorra Pilobolus deituriko onddoak zuen, baina 100 aldiz azelerazio txikiagoa zuen eta bitxikeria gisa aipa dezakegu eskopeta batek bala tiro egitean dagoen azelerazioa Gibberella zeae-rena baino hamar aldiz txikiagoa dela.
Ikerlarien helburua ez zen aipatu errekorra lortzea, onddoen jaurtiketa edo desarra sistema ulertzea baizik, kontutan hartu behar baita gorputz bat zenbat eta txikiagoa izan aireak sortzen duen frikzio-indarra gero eta handiagoa dela; hortaz, gorputz bat zenbat eta txikiagoa izan gero eta azelerazio handiagoa behar du esporen dispertsio "duin" bat lortu ahal izateko.
Ikerketak egiteko esporentzako "tiro-galeria" antolatu zuten eta bertan ikusi zuten esporak dauden edukinontzietan sabiak sortzen duela behar adina presioa gerora desarra egin ahal izateko. Desarra-sistema hau ulertzeak etorkizunean aplikazio espazialak eta medikoak sortzeko aukerak emango ditu.