Ume berriak


2007ko otsailaren 21ean
Azken hamar urteetako jaiotza tasarik altuena izan genuen 2004an Euskal Herrian. 28.000 haur jaio ziren zazpi lurraldeetan, eta horietatik %8k ama etorkina daukate.

Populazioaren igoerak arrazoi ezberdinak ditu, eta bat behintzat, begi-bistakoa da. Euskal Herrian, Europako beste leku askotan bezala, etorkinak dira hazkunde negatiboari buelta eman diotenak, hein handi batean behintzat. Izan ere, gurean, emakume etorkinek bataz beste bi aldiz ume gehiago dute hemengoek baino.

Errealitate berria dena guretzat, aspalditik bizi dute mendebaldeko beste herrialde batzuetan. Jakin nahi nuke zenbat ume jaiotzen diren Parisen, Bruselan edo Hanburgon zuriak ez direnak. Amerikako Estatu Batuetan (AEB) Europan baino are nabariagoa da oraindik fenomenoa. Texasen, esaterako, zuriak ez dira dagoeneko gehiengo. 22 milioi biztanleetatik, "minoriak" -hispanoak, beltzak, asiarrak...- dira gehiengo, ia 12 milioi.

Beste hiru estatutan, Kalifornian, Mexiko Berrian eta Hawaiin, lehenago gertatu zen hori, eta laster beste bost izango dira zerrendan: New York, Maryland, Mississippi, Georgia eta Arizona. Hispanoak dira gehien eta azkarren hazten direnak AEBetan. Gaur egun, ia 42 milioi dira. Oso urruti gaude gu portzentaje horietatik. Euskal Autonomia Erkidegoan %3 dira etorkin atzerritarrak, eta Nafarroan %6.

Zifra zabalagoetara joz, munduak urtean 80 milioi biztanle gehiago ditu, eta ume berri horien %95 garapen bidean dauden herrialdeetan jaiotzen dira, Afrikan eta Asian, batik bat. Arraza zuriaren gainbehera, zenbakietan behintzat.

Askotan tokatu zait etorkinen inguruko kronikak egitea telebistan. Makina bat elkarrizketa izan ditut, eta emakumeei dagokienez, badago datu adierazgarri bat: emakume etorkinek bertakoek baino ume gehiago dituzte, doblea, baina beraien jaioterrietako emakumeek baino askoz gutxiago. Arrazoi batek baino gehiagok esplikatzen dute hori, eta nik esango nuke inportanteena dela Europan bakarrik daudela, edo talde txikietan, familiaren laguntzarik gabe, eta hortaz askoz zailagoa dutela haurrak izatea. Hego Amerika eta Afrikako familietan umeak gurasoekin ez ezik senitartekoekin hazten dira.

Beraz, emakume etorkinen oraingo ugalkortasunak urte gutxi batzuk bakarrik iraungo du seguruenik, bigarren eta hirugarren belaunaldia bertakoekin berdinduko baita. Epe motzeko hazkundea izango da, halaxe gertatu zen AEBetan eta Frantzian, bi adibide ipintzearren, eta hemen ere hala gertatuko da.

Ikuspuntu funtzionaletik begiratuta, ezin ukatu inmigrazioaren ekarpena. Gizartearen zahartzea gelditu dute, eta inork nahi ez dituen lanbideetan dabiltza. Horrek lasaitu egiten gaitu nolabait, inmigrazioa ontzat hartzera behartu. Baina ikusi egin behar zer gertatuko den urte batzuk barru, lanbide "onak" hartzeko prestatuta daudenean, esaterako.

Guretzat eraginkorra den neurrian onartzen dugu inmigrazioa, hau da, etorkinak onak dira zer edo zer ematen diguten heinean. Normala da ikuspegi hori izatea, eta baliozkoa da, baina laster hankamotz geratuko zaigu.

Gain-gainean daukagu errealitate berria, eta alferrik beste leku batera begiratzea. Garaiz gaude gauzak ondo egiteko, gure aurretik Frantzian, AEBetan edo Kanadan egin dutenaz baliatzeko. Baina zoritxarrez, inmigrazioaren inguruko konpetentzia garrantzitsuenak, baimen kontuei dagozkienak batik bat, Estatuaren esku daude, eta horrek zeharo mugatzen du gure egitekoa.

Askotan entzun dugu lurralde gutxik daukatela munduan Euskal Autonomia Erkidegoaren edo Nafarroaren autonomia maila. Inmigrazio kontuetan behintzat, hori ez da horrela. Quebecek, Bavariak eta Flandesek, esaterako, konpetentzia gehiago dituzte. Hala ere, badago zer eginik hezkuntzaren edo integrazioaren arloan. Dudarik ez, etorkinek gurera ohitu beharra daukate, baina guri ere tokatzen zaigu mugitzea. Errealitate berri horrek argazkia aterako digu, nolakoak garen erakutsiko diguna.


Azkenak
Groenlandia erosi nahi dute

Groenlandia, X. mendearen amaiera. Lehen esploratzaile eta kolono eskandinaviarrak uhartera iritsi ziren. Baina XV. menderako kokaleku horiek abandonatuta zituzten eta jatorrizko inuitak geratu ziren. Baina 1721an, Hans Egede misiolariak espedizio bat antolatu zuen eta kolonoak... [+]


2025-01-22 | ARGIA
140.000 eurorekin zigortu du Jaurlaritzak Zarauzko ikastola, ezarritako matrikulazio muga gainditzeagatik

Salbatore Mitxelena ikastolak 140.000 euro ordaindu beharko ditu, Eusko Jaurlaritzak Haur Hezkuntzarako ezarri dion matrikulazio muga gainditzeagatik, baina zortzi ikasleak mantenduko ditu, negoziazioen ondorio. Hezkuntza Sailaren erabakiak eta jarrerak salatu ditu ikastolak.


2025-01-22 | Julene Flamarique
Martxan da Errobiko hezegunea “Natur Erreserba Nazional” gisa izendatzeko proiektua

Lapurdiko hezegunea funtsezkoa da biodibertsitatearen biziraupenerako. Proposamena eremuan zabaldu dute eta Errobi inguruko sistema hidrauliko osoa barnean izango luke; Baionako, Angeluko, Basusarriko, Milafrangako eta Uztaritzeko Aturri ibaiaren ibaiadarrak, esaterako. Bost... [+]


Benito, gure emozioen alkimista hori

Oholtzak betiko utziko dituela jakinarazi zigun Benito Lertxundik badira jada hainbat aste, eta geroztik asko gara maila batean ala bestean umezurtz sentitzen garenak, halako galera edo abandonu sentsazioarekin, triste. Iruindarroi, behintzat, bere zuzenekoen zirrara azken aldi... [+]


2025-01-22 | Karmelo Landa
Korapilo-morapilo mordoilo

Hiru korapilotan mordoilotzen digute euskaldunon elkarbizitza, eta urte luzez, pazientzia handiz eta erabakitasun irmoz ekin arren, loturok askatu ezinean gabiltza. Hiru bederen badira uneko korapiloak: presoak, euskara, etorkinak.

Urte berriarekin elkartu ohi gara milaka... [+]


2025-01-22
Armagintza moldatu gizartea eraldatzeko
Gerra hotsei aurre egin beharra

"Ez gaude prest lauzpabost urte barru datorkigunerako. Arriskua ziztu bizian dator guregana. Aurre egin behar diogu: Ukrainan gertatzen ari dena hemen ere gerta liteke” (...) “Errusia, Txina, baina baita Ipar Korea eta Iran ere, gogor ari dira lanean Ipar... [+]


“Noizbait ere gauzak bukatu egin behar dira, konplitu dugu ARGIA sariekin”

Behin batean, gazterik, gidoi nagusia betetzea egokitu zitzaion. Elbira Zipitriaren ikasle izanak, ikastolen mugimendu berriarekin bat egin zuen. Irakasle izan zen artisau baino lehen. Gero, eskulturgile. Egun, musika jotzen du, bere gogoz eta bere buruarentzat. Eta beti, eta 35... [+]


Ez ezazula memoria gal, zure auzoa ere Gamonal

Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]


Miren Amuriza Plaza
“Kanpokoak hain argi identifikatzen eta salatzen genituen bitartean, barkaberak izan gara etxekoekin”

DBH4 errepikatu zuen urtea gogoratzen du Jonek Pleibak (Susa, 2024) eleberrian. Adinkideak Durangoko institutura aldatu ziren, eta Polly auzokidearen ikasgelan geratu zen bera. Haurtzaroa Joneren baserria eta Pollyren txaleta lotzen zituen errepidean gora eta behera emana zuten... [+]


2025-01-22 | ARGIA
Armagintzarekin harremana duten Hego Euskal Herriko enpresa, ikerketa zentro eta erakundeen zerrenda

Zerrenda honetan,  2016az geroztik armagintza programaren batean parte hartu duten enpresak sartu ditu Gasteizkoak taldeak, edo militarrentzako produktu espezifikoak garatu dituztenak (ibilgailuak, pinturak, bateriak…). Hego Euskal Herrian sortuak, edo Hego Euskal... [+]


2025-01-22 | Sukar Horia
Semaforoa vs. herritarrak

Zirkulazioan lehentasunek garrantzi handia dute. Gidatzeko ikasten dugun lehen gauzatakoak dira: biribilguneak eta STOPak menperatu ezean nekez lortuko dugu gidabaimena.

Hala ere, lehentasunak ez dira kontu neutroak, eta historiak eta interes kontrajarriek aldatu izan... [+]


Mahai-ingurua | ELA · LAB · Steilas · ESK
Moldaketa, zail bezain ezinbesteko

Lehen aldia da Hego Euskal Herriko euskal gehiengo sindikalak armagintza industriaren moldaketaz taldean eta modu publikoan hitz egiten duena. Aurreko hilabeteotan mugimendu antimilitaristak bilera bana egin du lau sindikatuokin, produkzio militarra “sozialki... [+]


2025-01-22 | Itxaro Borda
Hutsa egin

Urte berria hastearekin batera, bizitza aldatuko diguten erabakiak hartzeko ohitura bada. Listak egiten ditugu hiru puntutan: bat, kirola gehiago praktika; bi, lagun zaharrak maizago ikusi; hiru, Islandiara itzuli, errealki eta metaforikoki. Xedeak beti xede geratzen direla... [+]


Eguneraketa berriak daude