Makina bat kontu


Legerik zaharrenetakoa

«Zenbat eta handiagoa izan espazio edo eremu bat, gero eta handiagoa da bertan bizi den espezie-kopurua" biologiaren legerik zaharrenetakoa da. Lege hau landare eta animaliekin frogatu izan da orain arte, baina ez mikroorganismoekin. Are gehiago, ikerlariek mikroorganismoen kasuan aipatu legea ez zela betetzen uste zuten. Oxford-eko (Ingalaterra) Ekologia eta Hidrologia Zentroko bi ikerlarik bakterioen portaera arakatu dute oso bitarteko arrotzean: Oxforden kokatutako lantegi tekniko handi baten makinetako olio zikina jasotzeko ontziak aztertu dituzte. Ontziak tamaina desberdinetakoak ziren eta ateratako ondorioak biologiaren lege zaharrena berresten du, bakterio bizien dibertsitatea handitu egiten baita ontzien tamainarekin batera.

Bakterioek eragin handia dute Lurreko ekologian. Batetik landareen hazkundeari lagun diezaiokete eta poluzioaren aurkako borrokan eragingarriak izan daitezke; baina bestetik, patogenoak direnez, hainbat gaixotasun eragin ditzakete landare eta ugaztunengan.

Orain agerian jarri den bakterio-garapenerako ereduak garrantzi handia izango du medikuntzan, nekazaritzan eta biologian, zeren eta, besteak beste, erabilitako urak tratatzeko teknikak hobetzerik izango da, edo ingurumenaren aldaketa baten aurrean bakterioek izango duten portaera aurreikusterik izango da.


Saturnoko eraztunen atmosfera

Saturnoko eraztunek bere atmosfera dute eta planetarenarekiko desberdina da; datu hauek Cassini zundak igorri berri ditu eta oro har esan daiteke Jupiterren sateliteak diren Europa eta Ganimederen atmosferaren antzekoa dela.

Eraztunen osagaiak nagusiki ur izoztua, hautsa eta hondakinak dira eta kilometro eta erdiko zabalera eta 250.000 kilometroko diametroa dute. Eraztunak inguratzen dituen atmosfera osatzeko eguzki izpi ultramoreek eraztunetako ur-molekulak deskonposatzen dituzte. Horrela, hidrogeno-atomoek ihes egiten dute espazioan zehar eta oxigenokoek, aldiz, bildu eta atmosfera osatzen dute, Europako espazio-agentziako Andrew Coates-ek dioenez.

Londreseko College Unibertsitateko kide den Coates CAPS (Cassini Plasma Spectrometer) tresnaren taldekoa da; tresna hau da eraztunak aztertzeko erabilitako bietatik bat. Bestea INMS (Ion and Neutral Mass Spectrometer) deiturikoa da eta talde germaniar-amerikar batek kudeatzen du.

Saturnoko eraztunen jatorria ez da ezagutzen, nahiz eta jakin sistema ezegonkorra dela eta etengabe birsortzen doala materia-galera konpentsatu ahal izateko.

Cassini zunda AEBen eta Europaren arteko elkarlanaren ondorioa da eta 2004ko uztailaren 1az geroztik Saturnoko eraztunak aztertzen ari da.


Azkenak
Trunpen eta fiskal demokraten borrokak migratzaileen deportazioa oztopa dezake

AEBko John C. Coughenoiur epaileak onartu du Washington, Arizona, Illinoiz eta Oregon estatuek elkarrekin aurkeztutako helegitea, eta horren arabera atzera bota du Donal Trumpek AEBetan jaiotako etorkin ez legezkoen seme-alabak kanporatzeko dekretua.


“Nazionalismo feminista da aukera bakarra”

Màtria o barbàrie (Angle Editorial) liburua aurkeztera etorri da Júlia Ojeda irakasle eta literatur kritikaria, Donostiako Emakumeen Etxera. Liburuan parte hartu duten 30 emakume katalanek matria eraikitzea proposatzen dute feminismo nazionalista ardatz... [+]


June Egino (GKS)
"Gerren ondorioz ezarritako austeritate politikek gogor kolpatzen dituzte langileak”

‘Gerraren eta faxismoaren aurka’ lelopean manifestazioa antolatu du Gazte Koordinadora Sozialistak larunbatean Iruñean eta Bilbon.


2025-01-24 | Sustatu
TeknoTrump albisteak: Oligarkekin bat, Stargate AA ekimena, eta TikTok luzapena

Donald Trumpen agintaldia hasi da politika atzerakoiak ezartzen woke edo DEI izan daitekeen guztiaren kontra, eta baita neurri teknologikoak iragarriz. Lehen unetik, karguaren zina egin zuenetik, teknologiako erraldoien buruak lehen lerroan egotea deigarria izan zen: bereziki... [+]


2025-01-24 | Gedar
Europako gastu militarra, eztabaidaren erdigunean Davosen

 Mark Rutte NATOko idazkari nagusiak arrazoia eman dio Trumpi eta esan du "Europak inbertsio militarra handitu" behar duela.


Gehiegizko hizkuntz eskakizunak ditu Donostiako HAPOa idazteko kontratazio espedienteak, arkitektoen elkargoaren ustez

Arkitektoen elkargoaren helegitea dela eta, Donostiako Udalak atzera bota du kontratazio espedientea.


Lapurtarren Biltzarra ez dute ospatuko aurten

Antolatzaileek Biltzar Nagusian harturiko erabakia da: aurten ez dute Lapurtarren Biltzarrik antolatuko Uztaritzen. Motibazio eskasa da erabakiaren oinarrian dagoen arrazoia.


2025-01-24 | Euskal Irratiak
ELB sindikatuaren zerrendaburu Julen Perez
“Laborarientzako proiektu azkar bat dugu, Euskal Herriari itzulia dena”

Datorren astean Departamenduko Laborantza Ganbarako hauteskundeak ospatuko dira Ipar Euskal Herrian. Frantzia mailako FDSEA eta CR sindikatuez gain, ELB Euskal Herriko Laborarien Batasuna aurkezten da, "euskal laborarien defentsa" bermatzeko.


Ordoñezen hilketa, “Oldartzen” eta “Alternatiba demokratikoa”-ren testuinguruan

Ostegun honetan 30 urte bete dira ETAk Gregorio Ordoñez PPko Donostiako zinegotzia hil zuela. Hainbat arrazoirengatik euskal gizartean zirrara berezia sortu zuen atentatua izan zen. PPko eta PSOEko zinegotzien aurkako atentatuen atea ireki zuen.


Lanartearen gomendioak erakunde publikoei, beka eta sari sistema duina eta etikoa helburu

Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.


Jaurlaritzaren Parisko egoitzaren historia: Gestaporen atzaparretatik berriz EAJren eskuetara

Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]


2025-01-23 | Leire Ibar
Joseba eta Eñaut Alvarez
“Demokrazia eta adierazpen askatasuna daude, baldin eta dirua badaukazu”

Joseba Alvarez eta Eñaut Alvarez aita-semeei bi urte eta erdiko, eta urte eta erdiko kartzela zigorrak eskatzen dizkiete 2023ko San Sebastian bezperan, Plaza Berrian, Etxera jartzen zuen pankarta bat zintzilikatzen saiatzeagatik. Bi urte geroago, urtarrilaren 29an... [+]


Eguneraketa berriak daude