Julian Peña: "Gaur egungo gazteek ez dute ikasi nahi"


2021eko uztailaren 27an
Egiaz da panorama hain beldurgarria, ala nobela zirraragarriagoa izatearren exageratu egin duzu?
Nire ustez, kontatzen dudana nahiko errealista da. Hor agertzen diren gauza asko gertatzen ari dira orain. Izan ere, gure gizartean gauza asko amaieraraino iritsi dira jada, eta une honetan aldatzear daude. Liburuan agertzen den giroak parodiatik du asko, baina pasadizo asko neroni gertatu zaizkit edo nik ikusiak dira, alegia ez ditudala asmatu. Egia da gaur egun ikasle jendeak ez duela ikasten, eta hori lan-merkatuarekin dago lotua. Gizarte pobre asko daude munduan. Guri egokitu zaigu gizarte aberatsean bizitzea, leku txiki batean, eta zorionezkoak ei gara leku txiki aberats horretan bizitzeagatik. Baina gure gizartean jende asko dago langabezian, edo lan baldintza oso txarrak ditu, eta jende horrek ezin du esan ondo bizi denik, bere bizitza oso gogorra delako. Eta jende asko bizi da egoera horretan. Beraz, nik ez nuke esango mundu zoriontsu batean bizi garenik. Eta bai, ikastetxeetako eta unibertsitateko panorama nahiko beltza da.

Egia da, hortaz, ikasleek ez dutela inongo interesik ikasteko?
Bai. Baina hori beti gertatu da, ez da gaurko gauza bat. Gazte garenean ez dugu lan egin nahi. Gaur egungo gazteek ez dute ikasi nahi, jakin badakitelako ez dela beharrezkoa gero bizitzan arrakasta lortzeko. Haien eredua telebistako saioetan ikusten dena da, bat-bateko arrakasta. Batere kulturarik gabeko jendeak hartzen du parte telebistako lehiaketa horietan, eta gainera kultura izatea ere oztopo da parte hartzeko. Horregatik ez dute ikasi nahi gazteek, konturatzen direlako kultura ez dela beharrezkoa, eta gainera oztopo ere izan daitekeela bizitzan modako gizakia izateko.Eta beren burua bizi diren gizartera egokitzen dute.

Dena den, Apologian agertzen denez, badago ezberdintasunik familia pobreko eta familia aberatseko ikasleen artean...
Hori Markos Zapiainek egin duen hitzaurrean agertzen da, nobelan ez dakit hain garbi adierazten den. Baina bai, egia da heziketa txarra jasotzen duten ikasleek aukera gutxiago izango dutela bizitzan aurrera egiteko, eta gainera askoz ere aukera txikiagoa izango dute bere egoeraren arrazoia ulertzeko; hau da, ahalmen gutxiago izango dute bizitzaren bidegabekeria ulertzeko. Ze, kultura falta jendea menderatzeko bide bat da, eta horregatik uste dut heziketa sistema txarra izatea oso bidegabea dela, ez delako bakarrik kultura problema, bidegabekeria baizik, arazo politikoa.

Horregatik iradokitzen al da nobelan Erromako esklaboen matxinadaren pareko zerbait?
Beno, aldaketa asko sortzen ari dira gure begien aurrean, eta oso azkar, baina joera nagusia garbi dago: handinahiek gero eta botere handiagoa dute, pobreek gero eta gutxiago, eta bien arteko leizea egunero zabalagoa da. Film hori ikusia dugu, eta badakigu nola bukatzen den.

Ikasleek ez al lukete interes gehiago jarriko irakasleek motibatuko balituzkete? Apologiako irakasle gehienek ez dute horrelakorik egiten, beren artean kafe gozoa hartzen eta gero ikasleei aprobatuak oparitzen dabiltza...
Kontua da nobelako protagonista irakasle bat dela eta dena ikusten dugula haren ikuspegitik. Beste irakasleak ez dira asko agertzen. Protagonistak nortasun nahiko ezkorra du, horregatik ez da jendearekin oso ondo moldatzen, baina horrek ez du esan nahi beste irakasleak alferrak direnik. Ze irakasleek, orokorrean, motibazio gutxi dute, baina ez dira alferrak. Egia da nolabait behartzen gaituztela ikasleei gainditua ematera, eta gure lana oso kontrolatua dagoela burokraziaren bidez »beno, benetan ez dago kontrolatua, baina sortu behar izaten dugu burokrazia pilo bat, paper eta txosten piloa, nahiz eta gero paper eta txosten horiek inork ez irakurri». Nolanahi ere, irakasleak nahiko langile serioak dira nire ustez, irakasleen alde nago ni. Izango da alferren bat edo beste, hobeak eta okerragoak, baina, beno, nik ez dut irakasleriari buruzko nobela bat idatzi, heziketa sistema orokorrean hartuta baizik.

Hori al da zuk kritikatu nahi duzuna?
Bai. Liburuan askoz gehiago kritikatzen dira irakasleak ez direnak, irakasleen gainetik daudenak, nik uste. Hau da, hezkuntzako politikariak, heziketa sistema antolatzen dutenak, baina benetan interesatzen zaiena inoiz eskandalurik ez sortzea da. Haiei bai egiten diela liburuak kritika, eta egur gehiago emango nieke ahal banu. Irakasleak, berriz, ni bezalakoak dira, eta oso gremiala naiz ni: irakurtzen dudanean ikastetxeren batean arazorik egon dela, arazoaz ezer jakin gabe ere beti irakasleen alde jartzen naiz.

Ez ote duzu hori esango liburuak izan dezakeen erantzunaren beldur...?
Ez!!

Zer nolako harrera izan du Apologiak?
Nire lankide batzuk liburua irakurtzen hasiak dira, baina oraindik ez didate ezer esan. Badut halako interesa jakiteko beste irakasleetatik zenbat dauden nirekin ados eta zenbat ez. Hau da, nortzuk uste duten esandakoa ondo esan dudala, edo gehiago esan behar nuela, eta nortzuk dioten oso ezkorra naizela eta egoera ez dela horrelakoa.

Eta ikasleek, irakurri al dute?
Momentuz ez. Nire ikasleetako batek erosi zituen nire aurreko bi liburu, eta gustuko izan omen zituen; baina hau ez dakit irakurri duen oraindik.

Zenbat urte dauzkate zure ikasleek?
Urtero aldatzen da egoera, baina printzipioz, hamasei-hamazazpi.

Behartuko al dituzu zure liburua irakurtzera?
Nik ez. Latin metodo bat egina dut eta hura bai inposatzen diedala, klasean erabiltzeko egin nuelako; baina gainerakoan ez ditut behartzen, literaturan beraiek aukeratzen dute irakurri nahi dutena.

Nola osatu zenuen Apologia?
Institutuko giroa agertzen zuen nobela bat egin nahi nuen, pertsonaia eta istorio askorekin. Orduan, atera zitzaizkidan hiru istorio motz, banatuta daudenak baina beraien artean lotura dutenak. Protagonista guztiak oso erreta daude. Lehenengoa, adibidez, automobilgintzaren aurka ari den terrorista bat da »hirugarrenean ere kotxeak apurtzen dituen jendea agertzen da, baina bestelakoa da beraien jarrera, kirola egiteagatik egiten baitute». Bigarren istorioko protagonista, berriz, oso baketsua da, ez du ezer egiten, baina hala ere duen ideologia oso ezkorra eta apurtzailea da, gorroto du sistema, oso txarra dela uste duelako, eta berari gustatuko litzaioke dena bukatzen dela ikustea.

Zure alter egoa al da?
Bai. Beno, terrorista ere nire alter egoa da, zentzu batean, zeren uste dut denok dugula barruan Atila txiki bat, edo anarkista txiki bat. Ez gaude ados egokitu zaigunarekin eta gehiago nahi dugu, nahiz eta beti kontrolatu sentimendu hori, bestela bizitza ezinezko litzakeelako. Eta irakaslea ere nire alter egoa da. Are gehiago, berarentzat sortu nuen giroa niri gertatu zitzaidalako benetan gero: hori idatzi eta denbora batera guztiekin gaizki moldatzen nintzen herri txiki batean lan egitea egokitu zitzaidan-eta.

Beste lanak
Julian Peña Bilbon jaio zen, 1964an, baina donostiartzat du bere burua, bere lanbidea dela-eta beste makina bat lekutan bizi izan den arren. Filologia klasikoa ikasi zuen eta latin irakaslea da. Sokratesen defentsaren itzultzailea eta Relatinator izenburuko latina ikasteko euskarazko metodoaren egilea, orain arte Julen Garikanopeña ezizenaz argitaratu izan ditu bere sortze lanak, Elkar argitaletxearen bidez kaleratu zuen Sosak, Koplak eta Rock and Rolla eta Hiria argitaletxean argia ikusi zuen Zura eta Harrak.


Azkenak
2024-10-10 | Leire Ibar
BIDEOA | Tuterako Osborne zezena bota du Ernaik, Euskal Herrian geratzen den azkena

"Espainolismoa goratzen duen sinbolorik" ez dutela nahi adierazi dute antolakundeko kideek. Euskal Herri antifaxista aldarrikatzeko ekintza izan da Nafarroan gelditzen zen azkenengo zezena botatzea, ekintza zuzenaren bideoa zabaltzearekin batera.  


2024-10-10 | Leire Ibar
Justizia Administrazioan ea hizkuntza eskubideak errespetatzen diren aztertzeko EH Bilduk eginiko proposamena atzera bota dute

Ostegun honetan, Gasteizko Parlamentuan, “Justiziaren euskalduntzean aurrera egitea” eskatzen duen zuzenketa onartu dute EAJ eta PSEk, baina ez dute neurri zehatzik proposatu EH Bilduk salatu duenez.


Proiektu eraldatzaileen bilgune izango da Oiartzun hiru egunez, burujabetzak eta trantsizio ekosoziala ardatz

Urriaren 17tik 19ra Burujabetzak izeneko jardunaldiak antolatu dituzte Oiartzun Burujabek eta Udalbiltzak. Tokiko esperientzia eraldatzaileak ezagutzeaz gain, Gironako alkate Lluc Salellasek eta CUPeko parlamentari-ohi Mireia Vehík ere parte hartuko dute hitzaldi banatan.


2024-10-10 | Julene Flamarique
Kayle Villarren hilketa salatzeko elkarretaratzeak deitu ditu Mugimendu Feministak

Gizonak asteazkeneko goizaldean erail zuen Kayle Villar Pons arma zuri batekin. Bularrean hainbat labankada eman ostean Kayle ospitalean hil zen. Mugimendu feministak elkarretaratzea deitu eta aurten Euskal Herrian indarkeria matxistak bost emakume erail dituela gogorarazi du.


2024-10-10 | Julene Flamarique
Arrasateko Eroskitik eta Alcampotik produktu israeldarrak kentzea lortu dute, orain Lidl eta BM-n gauza bera nahi dute

Herriko supermerkatuetan salgai dituzten produktu eta saltokiei eskatu diete Israelen ekoitzitako produktuak saltzeari uztea: Arrasateko Eroskik eta Alcampok eskaria onartu dute; Lidl eta BMk ez. Elkarretaratzea egingo dute ostiral honetan Lidl supermerkatu aurrean.


Europako legea bete eta degradatutako natur guneak leheneratzea eskatu diote Jaurlaritzari

Europar Batasunak abuztuan onartutako araudi baten arabera, 2030erako degradaturiko eremuen %20 lehengo egoerara itzularazi behar da. Hori dela-eta, hainbat eragilek Jaurlaritza, natura leheneratu orain dokumentua sortu dute, eta asteazken honetan aurkeztu dute publikoki... [+]


2024-10-10 | iametza
Datuen kudeaketa lokalari buruz gehiago jakiteko aukera eskainiko du Euskarabildua jardunaldiak

Maider Likona informatikariak gidatutako solasaldi baten bidez, Alexis Guirlé Izarralde taldeko zuzendariak eta Xabier Garmendia Abaila kooperatibako kideak datu zentro lokalak eskaintzen dituzten euren proiektuei buruz hitz egingo dute. Era berean, datuen kudeaketa... [+]


Nafarroako Parlamentuak Espainiako Gobernuari exijituko dio Barajasko errefuxiatu sahararren deportazioak eteteko

Bizikidetasunaren eta Nazioarteko Elkartasunaren batzordeak Munduko Medikuak erakundearen eskaera onetsi du, PSNk aurka bozkatu duen arren. Irailean zehar 40 bat lagunek Mendebaldeko Saharatik Madrilera bidaiatu zuten nazioarteko babes eske eta dagoeneko haietatik hamasei... [+]


2024-10-10 | Gedar
Guardia Zibilak bizkarretik tiro eginda hil zuen pertsona bat Madrilen, agerraldi psikotiko bat jasatean

Gutxienez hamabi poliziak inguratu zuten gaztea. Erail zuen agenteak esan du gainera joan zitzaiola agerraldia izan zuen gaztea, baina bertsio hori gezurtatu du lekuko batek. 2020an izan zen hilketa, eta orain ari dira epaiketa egiten.


Eneko Tuduri Zubillaga, doktorea Artearen Historian
“Donostiako ondarearen suntsiketa sistematikoa da”

Irakaskuntzan eta ikerketa historikoan dihardu Eneko Tuduri Zubillagak (Erdialdea, 1990). Doktorea da Artearen Historian, eta Nafarroako eliza zahar batzuen horma margoetan oinarrituriko tesia idatzi zuen. Ancora elkartean ibili zen denbora batez, eta gertutik erreparatu dio... [+]


Gasteizko Auzolana pilotaleku okupatuaren “Inaugurazioa 2.0” ospatuko dute urtebeteko itxialdiaren ostean

Urtebetez egon da Gasteizko Alde Zaharreko frontoi okupatua itxita, 2023an kazkabar ekaitz batek teilatua apurtu ostean. Pozik daude pilotalekua kudeatzen duen Txapa Ahotsa asanbladako kideak, konponketa prozesuak erakutsi dielako pilotalekua “espazio garrantzitsua”... [+]


Libano “Gaza bezala suntsitzeko" mehatxua zabaldu du Netanyahuk

Ingelesez zabalduriko bideo baten bidez eman die abisua Israelgo Lehen ministroak: Israelgo armadarekin kolaboratu ezean, libanoarrei ere bideratuko die palestinarrek pairaturiko "sufrikarioa".


2024-10-09 | Leire Ibar
EAEko ordu estren %53 eta Nafarroakoen %27 ez dira ordaintzen

CCOOk egindako azterketa batek agerian utzi du hezkuntzan, industrian, ostalaritzan eta merkataritzan ordu estren kopurua nabarmen altua dela, eta enpresek urteko 3.254 milioi euro bereganatzen dituztela ordaindu gabeko ordu gehigarriengatik.

 


Bakardadearen arazoari erantzun kolektiboak eman nahian dabilen mendiartea

Urepele, Aldude eta Banka herriak batzen dituen Aldudeko ibarra bizirik eta airoski bizirik atxikitzeko asmoz dabil lanean AIBA Aldudeko Ibarra Beti Aitzina elkartea. Solastatzeko dorpea izan daitekeen gai bat mahai gaineratu du aldi honetan, urriko bigarren asteburuan eginen... [+]


2024-10-09 | Nicolas Goñi
Klima aldaketaren areagotzeak ezbaian jartzen du arrisku guztiak aseguratzeko aukera

Karibea eta Ipar Amerika jo dituen Helene urakanak erakutsi bezala, klima aldaketak indarturiko muturreko eguraldien kostua kolosala da. Hainbertze, non eta aseguruak horren arabera garestituko diren, arrisku berriei aurre egiteko asmoz. Klimaren bilakaera hori gelditu ezean,... [+]


Eguneraketa berriak daude