Bakegintza eta normalizazio politikorako legealdia», honela bataiatu zuen lehendakariak estreinatu berri dugun legealdia. Ametsak eta itxaropenak betetzeko legealdi baten aurrean gaudela adierazi zuen, bakegintza eta normalizazio politikoaren ametsez eta itxaropenez ari gara, noski. Eta herritar gehiengoaren desioak ere bide beretik dabiltza, ezbairik gabe.

Baina gauza bat da nahi izatea, desiratzea eta hala izan dadin zain egotea eta beste bat, ahaleginak egitea, norberaren baitan dagoena bultzatzea, ekimena izatea eta, norberari tokatzen zaion arlotik, bakoitzak ahal duena egitea, gauzak berez konponduko direla uste izan gabe. Izan ere, oso jarrera epela bezain antzua litzateke, besoak tolestu eta gauzak berez bere onera etorriko direla uste izatea. Bakegintzak eta normalizazio politikoaren bideek jarrera aktibo eta eraginkor bat eskatzen dute. Bakoitzari bere ardura mailan, noski.

Eta lehendakariak ez zion muzin egin ardura horri bere inbestidura-ekitaldian. Aitzitik, hirukoaren gobernu buru bezala bete-betean heldu zion gai honi eta zehatz-mehatz aipatu zituen hartzen zituen bere konpromisoak, Jaurlaritza berriaren egitasmoak banan-banan aletu zituenean. Eta Eusko Jaurlaritzak bakearen eta normalizazioaren eragile aktibo izan behar zuela aitortu zuen hasiera-hasieratik.

Bere konpromisoa oso zehatza eta garbia izan zen. Iritzi eta ikuspuntu guztiak osatzen duten mahaia bultzatzeko ardura hartu zuen. Inor baztertu gabe, alderdi guztiak esertzeko mahai bat eratu. Zertarako? Elkarrizketarako. Normalizazio politikoaren bideak irekitzeko.

Mahaira deitzea bere esku dago, baina han alderdi guztiak esertzea, hori ez dago bere esku. Gure politikari batek esaten zuen bezala, zuk astoa iturrira eraman dezakegu, ura edan dezan, baina nahi ez badu ez du edango. Eta alderdi batzuek hasi dira baldintzak ipintzen, eseri aurretik. Edonork daki beharrezkoa izanen dela indarkeriaren desagerpena bermatzea eta sentsibilitate politiko guztiak parte hartzeko aukera egotea mahaiak aurrera egingo badu.

Lehendakariak jakin badaki alderdi guztien mahaia osatzea ez dela erraza izango eta lan asko egin beharko dela helburu hori lortzeko, eta horregatik beste ekimen zehatz bat ere aipatzen du. Irailetik aurrera lan talde bat abian jartzea proposatzen du, indar politiko guztiek izendatutako ordezkariez osatua, urtea amaitu aurretik, adostutako proposamen bat egin dezaten Elkarrizketa Politikorako Mahaiaren funtzionamenduaz, hala nola, metodologia, helburuak, printzipioak, konposaketa eta prozedura, besteak beste. Baita ere, mahai horri, geroaren geroz luza ez dadin, epe bat ipiniko zaio normalizazio politikoaren ituna lortzeko. Beraz, urtearen azkeneko hiru hilabetekoan egin asmo dira ariketa horiek denak.

Gainera, beste erreminta bat ere eskaintzen du lehendakariak eginahal honetan: normalizaziorako kontseilu politikoa, hau da, berak eta beste bi sailburuk osatuko dutena. Hain zuzen ere Jaurlaritzaren eragile lanak bultzatzeko eta indartzeko, betiere normalizazio politikoa, bakegintza eta adiskidetzea helburutzat izanik.

Hasi berri dugun legealdia, itxaropenez eta aukeraz betea dator. Denon eskuetan dago, denon ardura da aukera horiek ez zapuztea. Baina, batez ere, bertako alderdi politikoen baitan dago normalizazio politikoa, aspalditik datorren euskal auzi politikoa konponbidean jartzea. Horretarako ez da aski izanen aukera eta iritzi politiko guztiak aldarrikatu ahal izatea, ezinbestekoa izango da aukera eta ideia politiko guztiak garatzeko eta gauzatzeko eskubide berdina izatea. Euskal Herrian auzi politikoaren konponbideak eta bake politikoaren lorpenak gehiago eskatzen dute: herri eskubide guztiak, ideia politiko guztiak garapen aukera berdina izatea. Labur esateko: erabakimena. Mahaiak adosten duena, proposatzen duena, herri kontsultara eramana izango da, gehiengoaren babesa edo ezetza jaso dezan.

Gidoia idatzita dago. Orain aktoreen eta alderdien ordua da eta hauei tokatzen zaie beren rola jokatzea, ausart izatea, bakoitzak eskaini eta eman dezakeena ematea eta besteari ere eman dezakeena baino gehiago ez eskatzea.

Elkarrizketan aritzeko bi gauza behar dira, gutxienez. Batetik elkarrizketarako edukiak eta proposamenak -bestela ez dago elkarrizketarako gairik- eta bigarrenik zerbait uzteko, zerbaitetan besteari arrazoia emateko prest egotea.

Lehendakariak bere diskurtsoan oso ondo markatu zituen elkarrizketaren baldintza biak: berak abenduaren 30ean Legebiltzarrak onartutako proposamena dakar mahaira eta babes gehiago lortzen duen proposamena onartzeko prest dago.