Euskararen inguruko albiste laburrak


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Euskararen Erakunde Publikoa hasi da irakaskuntzaren diagnosia egiten

Ipar Euskal Herriko irakaskuntzan euskararen egoera aztertu nahi du Euskararen Erakunde Publikoak eta diagnosiaren zati bat aurkeztu berri du. Euskaraz aritzeko gero eta irakasle gehiago eta gero eta ikasle gehiago ari dira euskaraz edo euskara ikasten. Dena dela, datuak xehetzen hasiz gero badira ahulgune handiak. Esate baterako, Lapurdiko kostaldean euskarazko irakaskuntza pattal dabil. Ipar Euskal Herrian D ereduan ikasleen %4,3k ikasten du; Angelun %1,1ak eta Baionan %2,5ak. Bigarren ahulgunea kolegio eta lizeoetan dagoela dio diagnosiak. Ama eskolako ikasle kopuruekin alderatuz, kolegio eta lizeoko kopuruak oso murritzak dira. Diagnosia bukatu eta abiapuntu hartuta, 2006ko ikasturterako neurriak jarri nahi dituzte abian. Lehentasuna kolegio eta lizeoetan eta kostaldean euskarazko irakaskuntza bultzatzea izango dira.


Bertendonako itxialdia bertan behera

Otsailaren 22an hasi zuten itxialdia Bilboko Bertendona ikastetxean euskara eskakizuna ez lortzeagatik egonkortasuna galdu zuten 157 irakaslek. Lehengo Hezkuntza sailburuarekin, Anjeles Iztuetarekin, ez zuten inolako akordiorik lortu eta orain, legegintzaldi berriko Hezkuntza sailburu berriarekin, Tontxu Camposekin, hitz egin dute. Sailburuari elkarrizketarako jarrera ona nabari diote itxialdiko irakasleek eta beraz, gaiari buruzko hausnarketa lasai egin dezan itxialdia bertan behera utzi dute. Tontxu Campos uztailaren amaierarako arazoaren inguruko erantzuna ematekoa da.


Bost euskaltzale atxilotze agindupean

Gernikako epaitegiko epaileak uztailaren 12ko data duen jakinarazpena bidali die bost euskaltzaleei. Bost lagun hauek eta beste hamar euskaltzalek otsailaren 2an, Gernikako epaitegian, epaiketa batean Euskal Herrian Euskaraz kantua abestu zuten hizkuntz eskubideak ez zirela errespetatu aldarrikatzeko. Ekintza horregatik hamabost lagun zigortu zituzten eta orain horietako bosti atxilotze agindua iritsi zaie.


Plataforma per la llengua-k Estatutu berrirako proiektua kritikatu du

Kataluniako Parlamentuan Estatutu berrirako proiektua eztabaidatzen ari dira eta katalanaren alorreko hainbat zehaztapen egin dituztenean, Plataforma per la llenguak, Kataluniako hizkuntz eskubideen aldeko elkarte garrantzitsuak, kritikatu egin du. Estatutu berrian katalanen hizkuntz eskubideak bermatzeko beharrezkoak diren alor klabeetan aurrera baino atzera egingo dela adierazi du Plataformak. Adibide moduan, merkatuan aurki daitezkeen produktuen etiketetan agertu beharreko hizkuntzena hartu dute. Orain arteko legeen arabera, Kataluniako bertako enpresak zein kanpokoak Katalunian saltzeko katalanez etiketatzera derrigortuta zeuden. Oraingo proposamenaren arabera, Katalunian fabrikatzen dutenak baino ez dira aipatzen. Gainera, botere publikoek etiketa katalanez jartzea «sustatu» behar dutela dio proposamenak, eta ez derrigortu.


Nahasi datoz normalizazioaren urak

Kontraesanez josita datoz normalizazio politikoaren urak eta ez da erraz antzematen labirintoan aurrera egiten denik. EHAKren aurkako ekinbide judizialak datoz alderdi honek Euskal Legebiltzarrerako hauteskundeetan erakutsi zuen arrakasta eta hiru hilabete geroago. ETAk Boroan jarri ditu lehergailuak, bere azken jardun lerroari jarraiki. Batasunak Elkarriren ekimenetan ez duela parte hartuko iragarri du, erakunde honi danbateko publikoa emanez, eta Jose Luis Rodriguez Zapatero gobernuburuak bere garaian erakutsitako ekimena gero eta inguratuago dute PPk eta PSOEko zenbait sektorek. Edo hala dirudi behintzat. Poztekoa Javier Balza Herrizaingo sailburuarena izan da, harritzekoa ez bada izan ere, adierazgarria bai. El Correo-ri eskainitako elkarrizketan gatazka bortitza elkarrizketa prozesu batez amaitu behar dela onartzen du orain bi urte ETArekin ez zegoela ezer hitz egiterik tinko agertzen zuenean. Bake prozesua ETAren su-etenik gabe hasiko dela iritzi dio Balzak eta su-etena prozesuaren ondorio izango dela azpimarratu du.


Azkenak
Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Eguneraketa berriak daude