Euskararen inguruko albiste laburrak


2021eko uztailaren 19an


Euklidesen Elementuak matematika liburua euskaraz

Euklidesen Elementuak liburu klasikoa euskaraz irakur daiteke Elhuyar Fundazioak argitaratu eta Patxi Angulok itzuli duen bertsioari esker. Euklidesek duela 22 mende inguru idatzi zuen liburua eta orduz geroztik zientzia liburuen artean gehien argitaratutakoa eta itzulitakoa izan da. Geometria, zenbakien teoria, zenbaki irrazionalak, espazioko geometria eta beste hainbat gai jorratzen ditu liburuak. Elementuak liburua zientziaren alorrean oso garrantzitsua izan da eta Angulo itzultzaileak adierazi duenez, «liburu hau agertu zenean beste guztiak desagertu ziren eta erromatarren garaitik XIX. mendea arte erabili da eskoletan matematika erakusteko». Patxi Angulok Elementuak lanaren itzulpenaz gain, hainbat atal gehitu dizkio bere liburuari.


Gaelikoa Europako hizkuntza ofizial izatea ospatzeko arrazoirik ez?

Gaelikoa Europar Batasuneko hizkuntza ofiziala bihurtuko da 2007an. The Irish Independent egunkarian idatzi duen Eilis O’Hanlon kazetariak ez du neurri hori ospatzeko arrazoirik aurkitu. O'Hanlonen ustez, «(...) herritarrik konprometituenez osatutako taldetxo batek Europako Batasunak irlandera onartu zezan burrunda eragiten badu ere, inori ez dio axola. Axola balitzaigu bezala egiten dugu, hori delako Irlandako jende ikasi eta aurreratuak defendatu behar duen aldarrikapen bat (...)». Ofizialtasuna eskatzea baino neurri hoberik badu O’Hanlonek: «Irlandera hainbeste maite badugu, errekazionatu beharra daukagu. Adibidez: irlanderaz hitz eginda. Horren ordez, zenbait keinu alferrikakorekin konformatzen gara, hala nola, kaleen izenak gaelikoz ipintzearekin. (...) Nola edo hala moldatu gara Europako aurrekontuetatik 3,5 milioi euro lortzeko urtero, EBren agiriak gaelikora itzultzea ordaintzeko, bitartean herrialde honetako jende guztiak ingelesez irakurri ditzakeen arren. Europaz ondo baliatu gara».


Behatokia nazioartean

Hizkuntz Eskubideen behatokiak hiru bidaia egin berri ditu Kurdistanera, Italiako Trieste-ra eta Londresera. Hiru helburu bete nahi ditu atzerrian Behatokiak: Euskal Herrian hizkuntza eskubideak zertan diren azaltzea, Behatokia nazioartean erreferente bihurtzea eta nazioarteko aditu eta erakundeekin hizkuntza komunitate gutxituen sarea edo kontseilua sortzea.


Azkenak
Lekeitioko Udalak etxebizitza turistikoen lizentziak geldiarazi ditu

HAPOn etxebizitza turistikoak arautu eta mugatzeko aldaketa puntual bat egin arte eten egingo da herrian gisa horretako etxe gehiago irekitzeko aukera. Alokabiderekin hitzarmen bat egin duela ere iragarri du udalak, etxe hutsak alokairuan jartzeko.


Israelek eginiko beste sarraski bat atera da argitara: Rafahn hamabost osasun langile hil eta ondoren hobi komun batera bota zituen

Palestinako Ilargi Gorria larrialdi zerbitzuak baieztatu du gorpuei eginiko autopsiak erakusten duela soldadu israeldarrek tiro egin zietela medikuei. Hil aurretik osasun langileetako batek soldaduek eraso egin zien unea grabatu zuen mugikorrarekin, eta bideoan ikus daiteke... [+]


50.000 plakako zentral fotovoltaiko bat jartzeko proiektua aurkeztu dute Agurainen

Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkariaren bidez ezagutarazi da Cañaveras Solar enpresak egingo duela zentrala. Cañaveras Solar enpresaren zuzendaria Rafael Benjumea da, oligarkiako Benjumea familiako kidea. 15 milioi eurotik gorako kostua izango du proiektuak... [+]


Eskola publikoarentzako lehenengo plan estrategikoa aurkeztu du Pedrosak

“Etapa berri baten hasiera” eta “historikoa” moduko hitzekin aurkeztu du Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak Euskal Eskola Publikoa Eraldatzeko I. Plan Estrategikoa, Eusko Legebiltzarrean. Edukiak oraindik ontzeko eta zehazteko daudela, plana hamar... [+]


2025-04-08 | ARGIA
Grebara joko dute Donostiako gizarte zerbitzuetako langileek

Bost greba egun deitu dituzte apirilerako, "lanez gainezka" daudela eta giza baliabide eta material "oso murritzak" dituztela argudiatuta. ELA sindikatuaren esanetan, udalak "ez du mugimendurik egin nahi".


2025-04-08 | Bertsozale.eus
Gasteizko Pinto pintto taldea garaitu da Kuadrillartekoan
Urtarrilaren 18an hasitako 2025ko Arabako bertso Kuadrilla artekoa amaitu da, 14 bertso egun eta 4 finalerdiren ostean helmugara heldu da larunbatean ospatutako finalarekin. Bat bateko 14 talde izan dira eta talde bakoitza hamaika lagunez osatua egon da.

2025-04-08 | ELA sindikatua
Medikuen artean euskararen eskakizuna gaztelaniarena baino 47 puntu txikiagoa da Osakidetzan

Osakidetzan egun, ez dago bermatuta euskarazko zerbitzua. Zerbitzu gehienetan ez dago hizkuntza irizpiderik eta herritar euskaldunek bere burua nabarmendu beharra daukate, egoera oso zaurgarrian, euskarazko zerbitzua jaso ahal izateko.


Gaixo dagoen Gotzon Telleria euskal presoa etxeratzeko eskatu dute sindikatuek

ELA, LAB, ESK, STEILAS, CGT-LKN, CNT, HIRU, EHNE eta ETXALDE sindikatuak, Sarek abiatutako Gotzon SOS kanpainara batu dira. 2019an antzeman zioten gaixotasun genetiko sendaezina 68 urteko preso politiko bilbotarrari. Sindikatuek gaixotasun larriak dituzten presoak kartzelatik... [+]


Hiru eguneko greba zikloari ekin diote Bridgestoneko Basauriko langileek, eta arratsaldean mobilizazioa egingo dute

Astearteko greba egunak %100eko jarraipena izan du, sindikatuen arabera. Hilaren 11rako eta 15erako deituta daude beste bi lanuzteak. 335 langile kaleratu nahi ditu Japoniako pneumatikoen multinazionalak Basauriko (Bizkaia) plantatik.


2025-04-08 | Euskal Irratiak
Manex Fuchs
“Aberri Egunak euskaldun guztiak biltzeko ospakizuna izan beharko luke”

Aberri Eguna elkarrekin ospatzeko xedez sortu zen Euskal Herria Batera plataforma. Aurten, ikusgarri bat eskainiko dute apirilaren 11n, Manex Fuchs antzerkilariaren, Lorea Agirre idazlearen eta Martxel Rodriguez dantzariaren eskutik.


2025-04-08 | Enbata
Batera, Birsortze Biltzar Nagusirantz

Apirilaren 4an, ostiralarekin, Ipar Euskal Herriak Lurralde Kolektibitate baterantz bilakaera instituzional bat behar duela egiaztatuz, Batera plataformak herritarren mobilizazio dinamika baten abiatzea aurkeztu du. Hitzordua emana da maiatzaren 10ean, larunbatez, Ezpeletan,... [+]


2025-04-08 | Gedar
Greba mugagabera joko dute asteazkenean Trapagarango MFSko langileek

Fabrika itxi eta 106 beharginak kaleratzeko asmoa dauka enpresako zuzendaritzak, eta zabalik dago lan-erregulazioari buruzko kontsulta-aldia.


Eneko Goia, auzo elkarteez: “Haiengatik balitz ez legoke ez Behobiarik, ez Klasikoarik, ez Donosti Cupik, ez Zinemaldiarik”

Abenduan ezagutarazi ziren Espainia, Maroko eta Portugalen jokatuko den Munduko Futbol Txapelketako egoitzak. Donostia eta Bilbo zerrendan ageri ziren. Donostiako sei auzo elkartek, gutun bidez, FIFAri eskatu diote atzera botatzeko hiriaren egoitza izendapena; FIFA bera ere... [+]


Eguneraketa berriak daude