- Marcooo!!! Marcooo!!! Marcooo!!!

Alferrik. Marcok ez zuen joan nahi. Marcok nahi zuena banana frijitua jatea zen, la loko, gose zen.

-Marcooo!!! Marcooo!!! Ez izan tontoa! Etorri hona, zuri bat agertu da, eta jokalari onenak berekin eramaten ditu!

Baina Marcok ez zuen joan nahi. Gose zen.

Azkenean indarrez eraman zuen anaia handiak, arrastaka auzoko zelairaino. Han bazekien airean ibiltzen Marco txikiak. Baina gose zen. Banana frijitua jan nahi zuen. Eta anaiak ezetz: "Ez, ez, jolastu egin behar duzu Marco, jolastu, ziur hartuko zaituela!".

Gizon zuri bat ari zen mutikoak jokarazten. Gizon zuri bat ile zuriekin, eta Marco harrituta gelditu zen. Ez zegoen ohitua horrelako zuriak ikusten, horrelako ile zuriak batez ere. Eta berak ez zuen jolastu nahi, gose zen, eta gainera lotsa ematen zion.

Baina alferrik. Jende dena kantuan hasia zen: "Mar-co! Mar-co! Mar - co!" Ezaguna zen Marco auzoan. Auzoko begi denek eta auzoko baloi denek bazekiten Marcok futbolean nola jolasten zuen. "Mar-co! Mar-co!" ari ziren denak. "Nor da Marco?", galdetu zuen orduan gizon zuriak bere ile zuri eta guzti. "Hori da! Hori da!", behatz guztiak gainera. Eta anaiak zelaira bultza zuen, "ale, jolastu!".

Inork ez daki orduan zer gertatu zen. Ez zuen baloia bi aldiz hanketan erabili, ez zuen buruarekin behin ere jo, baina zuriak jokoa gelditu zuen. Ez zegoen ohitua horrelako beltzak ikusten, horrelako distira beltzak batez ere. Hiru hitz besterik ez zizkion esan: "Marco, zatoz nirekin".

Bazen behin Boli Kostako hiriburuan, Abidjan handian, Sol Beni izeneko leku berde bat. Leku berde bat, eguzkia egunero esnatzen zena. Eta eguzkiarekin batera izarrak. Izar txiki batzuk agertzen ziren goizero eguzkipean, eta beti berdina egiten zuten: futbolean jolastu.

Izar bakoitzak bere izena zuen, eta izarrak leku hartara bildu zituenak ere bai: Jean Marc Guillou. Jean Marcek, futbola utzi zuenetik, amets bat zerabilen buruan: eliteko futbol akademia sortzea Afrikan. 1994an Boli Kosta osoa pasa zuen baloia besapean hartuta. Besapean baloi bat, eta bekain azpitan begi bi. Begi haien aurrera azaltzen zen edozein mutil koxkorri baloia botatzen zion hanketara, "ale, jolastu!". Boli Kostan ez dago baloi bat bezalakorik hamar segundoan ehun ume elkartzeko. Eta ehun haietan beti izango da norbait "gure auzoan bada bat ona!" esango duena. "Ekarri ezazu!": Orduan ehun eta bat. Ehun eta bi, ehun eta hiru... Hiru hilabetean baloi hark milaka zango ikusi zituen. Baina talentua oso portzentaia txiki baten pribilegioa da. Afrika beltzean, zorionez, pribilegio hori zabalduagoa dago. Sekretua? Goizetan futbolean jolastea, eta arratsaldetan ere bai. Hirurogei bat izen gelditu ziren Jean Marcen paper zikinetan. Berak dozena bat behar zituen. Onen artean onenak, onenen artean hoberenak. Baina arazo bat zuen. Hamar-hamabi urte bitarteko mutikoak nahi zituen, eta izar batek zenbat urte dituen ez da beti erraza jakiten, bereziki Afrikan. Beraz, inork tranparik ez egiteko, mende batzuk lehenago kakaoaren bila joaten zirenek erabiltzen zuten tramankulu bera atera zuen: pisua. 30 kilotik gorakoak kanpora, 30 kilotik beherakoak barrura.

30 kilo. 30 kilo eskas ziren aukeratutako mutikoak. Baina 30 kilo talentu. Eta talentua, izan Boli Kostan, izan Brasilen, edo izan Txinan, eragiketa matematiko sinple baten emaitza da. Talentua = koordinazioa + inteligentzia + energia. Koordinazioa, "tik, tak", baloiarekin ongi sentitzea da, baloia ongi sentitzea zurekin, teknika ona. Eta inteligentzia, teknika hori ongi erabiltzen jakitea, ongi neurtzea denbora eta espazioa. Eta energia. Energia da bizitasuna, bizi nahia eta bizi izatea. Boli Kostako haurren urre gorria. Haur horiek auzo pobreetan haziak baitziren, haziak baino gehiago heziak, eta bazekiten ez zirela inoiz abokatu edo mediku izango. Ez argiak ez zirelako, baizik eta ez zirelako ministroen seme. Orduan, ume-umetatik lapurretan ikasi zuten, bazekiten noiz eskua erantsi, eta noiz hanka egin. Baloiarekin berdin egiten zuten: aurkariari lapurtu, korrika alde egin, eta inork ikusi aurretik lagunari eman, "tak". Energia hori da. Eta akademian horixe egin nahi zuen Jean Marcek. Haur horien energia futbolera kanalizatu. Gaizkile onak izan zitezkeenak, futbolari hobe bihurtu. Esperantza horrekin esnatzen ziren egunero akademiako izar txikiak.

Autobusa pasatzen zitzaien etxepetik. Auzo apartatuenetan bizi zirenak goizeko seietarako pronto arraio egoten ziren, lokarriak ondo estututa, espaloian eserita, zain. Autobusak banan-banan jasotzen zituen. Eta autobusetik banan-banan jaisten ziren Sol Benira iristean: Yapi Yapo, Zokora, Arouna... Tartean, txikietan txikiena, Marco. Bertan balego bezala oroitzen ditu oraindik egun haiek: "Lehenik gosaria ematen ziguten, eta gero bi taldetan banatzen ginen: erdiak futbol zelaira Jean Marcekin, eta beste erdiak eskolara. Irakasle bat izaten genuen guretzat. Irakurtzen, idazten eta kalkuluak egiten erakusten zigun. Ni nahiko ona nintzen, matematikak gustatzen zitzaizkidan. Baina baziren zenbakiekin oso onak ez zirenak...". Hamaikatik aurrera nahastu egingo ziren agian. Nahastu, denak nahasten ziren, arratsaldea iristean. Goizean futbolean jolastu zutenak eskolara, eta goizean eskolan izan zirenak zelaira. Zelaira futbolean jolastera, ez zelai inguruan korrika ibiltzera. Hiru orduko entrenamenduan dena zen jokoa, lehia, sormena. Baloia beti ibiltzen zen hara eta hona, eta hala ere bera nekatzen ez zen bakarra. "Orain atseden pixka bat hartuko dugu", agintzen zuen Jean Marcek, eta gorputzek atseden hartzen zuten artean, atsegin zuen, mutikoei burua nekaraztea. "Edozein gai proposatzen zigun »oroit da Marco» eta debateak egiten genituen, diskurtsoa lantzen genuen, kontra egiten ikasi. Gure espiritu logikoa eta kritikoa garatzen saiatzen zen. Pixkanaka konturatu ginen ikastea plazera dela, eta mundu honetan dena ez dela futbola. Hizkuntzak, filosofia, kultura, horiek ere inportanteak direla. Bestela ergela bihurtzen zara. Guri inork begiak zabaldu ez balizkigu, txita txikia arrautza barruan bezala biziko ginen". Hori zen akademiaren helburuetako bat: futbolariak baino lehen pertsonak formatzea, pertsona askeak, eta aske izateko bitartekoak eman behar zitzaizkien. Espiritu kritikotik hasi eta maitasuneraino. Konfiantza, errespetua, ondradu izatea... "Pertsona ona dena, futbolari hobea izango da". Esaldi hura gogoan hartuta sartzen ziren iluntzean izar txikiak etxerako autobusean. Lo joaten ziren askotan, nekearen loa. Zortziak jota iristen ziren etxera, ilunpetan, eta ia etxean baino lehen sartzen ziren ohean. Normala, hurrengo goizeko seiak laurden gutxitan esnatu behar zuten. "Baina lauetan esnatu behar izan bagenu ere esnatuko ginen". Ez du gezurrik esaten Marcok. Lehen hiru urtetan inork ez zuen inoiz autobusa galdu.


Afrikarrek badute berezko bertute bat: eskutan dutenak egiten ditu zoriontsu. Ez dira denboran urrunera begira bizi, momentuak sortzen die irribarrea. Etorkizunari hortzak erakusteko modu bat izan daiteke. Edo gozamen hutsa, gozamen betea. Akademiakoak zoriontsu ziren eskutan eta hanketan zutenarekin, irria jantzita zeramaten. Boli Kostako jendeak ere barre egiten zuen.: "Zuri hau seko jota dago! Zer ari da ume moko horiekin? Zergatik ez ditu hartzen hamabost urterekin? Zuriak ez daude burutik ondo!". Barre egiten zuten egunero. Baina barreak ez zien luze iraun. Pare bat urte pasatzerako kontua bolo-bolo zebilen Abidjan handian, nola portuan hala merkatuan: "Ikusi al dituzu akademiakoak? Beraiek baino bost urte zaharragoen aurka jokatu dute eta hamar gol sartu dizkiete! Erotu egin dituzte! Brasildarrak dirudite!" Inork ez zuen inoiz halakorik ikusi, hain joko garbirik, bizirik, begiek nahiko lan izaten zuten baloiari segitzen. Belarriek ere gozatzen zuten: "Tik-tak-pim-pam-tak-tik-pum-gol". Zazpi eta huts, hamar eta huts, hamabi... Eta beti bost, sei, zazpi urte zaharragoen kontra. Laster hasi zen Jean Marc bat gutxiagorekin jokatzen, bi gutxiagorekin, azkenean atezainik gabe. Alferrik. Bost urtean partidu bat edo bi bakarrik galdu zituzten Boli Kostako brasildarrek. Eta horrek jendea kezkatu egiten zuen, deseroso jarri, ez zuten ulertzen. Proiektu berri bati, ona bada, horixe gertatzen zaio beti: lehenik burla egiten diote, gero kezka sortzen du, eta azkenik, txoraturik, jende denak bat egiten du berekin.

1999ko abuztuaren 21eko arratsalde hartan ere Boli Kosta osoak bat egin zuen. Afrikako Kopako finala jokatzen zen Abidjanen, Afrikako Champions League nahi bada: Esperance Tunis Vs ASEC Abidjan. Esperance Afrikako talderik onena zen, lagunarteko batean Milanen aurka bat eta huts galtzetik zetozen. Baina begi guztiak ASECi begira zeuden. "Zuri hori erotuta dago! Nola atera lezake lehen mailan inoiz jokatu gabeko belaunaldi oso bat? Noiz eta final handiaren egunean? Zeinen eta Afrikako talderik onenaren kontra?". Jean Marcek hil ala biziko erabaki bat hartu zuen aste hartan. ASECeko presidente bezala, lehen talde osoa zelaitik kendu, eta akademiako mutikoekin jokatuko zuen final handia. Nolaaaa? "Hamasei hamazazpi urte besterik ez genituen, hirurogei kilo eskas, eta beldurra galanta. Galduz gero Jean Marc gurutziltzatu egingo zuten. Akabo ordura arteko gure lan guztia". Marcori oraindik dar-dar egiten diote behatzek momentu hura gogoratzean. "Baina partidua hasi zen, hartu genuen baloia gurekin, eta tak-tak-tak-tak... hamar pase eman genituen dozena bat hunkitutan. Umearoko joko alai hura azaldu zen, eta orduan ulertu genuen irabazi genezakeela". Akademiakoak ohituak zeuden, izan ere, zaharragoen kontra jolasean ibiltzen. Ordu eta erdi beranduago Abidjan osoa dantzan ari zen. Markagailuan, 3 eta 1. Urteak ziren hain emaitza esturik ez zutela izan. Baina bat, bi, hiru, edo lau gol izan, mutikoei bost. Hamasei hamazazpi urterekin Afrikako Champions League irabazi zuten. Adin horrekin, beste talde batean, infantiletan jokatzen ariko ziren.


Izarrak Sol Benitik mundura zabaldu ziren orduan. Eta mundua afrikarrentzat Europa da. Maestro izan zen lehena, Maestro Zokora. Frantziako Saint Etiennek fitxatu zuen. Kolo joan zen gero, Kolo Toure, Arsenalera. Akademiako mutiko haiek onegiak ziren Afrikan segitzeko, beren talentuak beste lehiaketa bat eskatzen zuen, beste talde batzuk, beste maila bat. Abidjanen ez zegoen haientzat lanik. Aterabide bat behar zuten. Adibidez, Beveren.

Krisi ekonomiko larrian zegoen, desagertzekotan. Beveren talde flandriarrak lehen mailako egunak kontatuak zituen. Kontaktuak ere bazituen ordea: Jean Marc Guillou, futbolari ohi frantziarra. Guillou Abidjanetik Beverenera hegaldi batean joan zen, esku batean sosa, eta bestean proiektua. Proiektua: Belgikako lege malguak baliatuz, urtero Boli Kostatik hiruzpalau jokalari eramatea Beverenera, bertan ezagun egin, eta talde handietara zabal zitezen. Hartara, Beveren zulotik aterako zen, sailkapen zulotik, eta zorren zulotik. Hala etorri ziren Yapi Yapo, Boka, Manu Eboue, Romaric... Baita Marco ere. Baina zulo berriak ez du zaharra estaltzen. Flandriarrei kosta egin zitzaien taldearen kolore urdin horiak beltzarekin nahasten. Marcok bere larruan bizi izan zuen hori: "Arrazismoa leku guztietan dago". Batez ere etorkinak bertakoei lana kentzen dien lantegietan. Tornuan, hargintzan, edo futbol zelaian. Eta Jean Marcek esan zuenean laster hamaikako osoa beltza izango zela, Beverenen jendeak barre egin zuen: "Denak beltzak hemen? Hau ez dago burutik ondo!". Barre egin zuten denek. Seinale ona da hori.

Marxek zioen alderdi politikoak erremintak direla, ez objektiboak. Objektiboa iraultza da, eta iraultzeko lanabesak, alderdiak. Europako talde handi batzuetan hanka beltz zenbait dabiltza futbol zelaietako lurra goldetzen. Kalounho Feyenoorden, Manu Eboue Arsenalen, Yapi Yapo Naoneden... Marco oraindik Beverenen dago. Eta badaki ez duela titulurik irabaziko Beverenen, Beverenek ez duela bitrinan koparik izango. Baina Beverenen argazki bat egongo da hamaikako zahar batekoa, eta han agertuko dira, agian, 2006an Munduko Kopan ariko diren sei-zazpi mutiko. Han ageriko dira, ziur, baloiari irribarre eragiteraino futbolari beste grazia bat eman dioten hamaika mutil koskor. Hori bada nahiko titulu talde batentzat. Futbol taldeak erremintak baitira, ez objektiboak. Objektiboa futbola iraultzea da. Eta Boli Kostak futbola irauliko duenean, agintariak ohartuko dira, futbola bera ere erreminta bat zela. Erreminta bat Lurra iraultzeko.