Errekor ankerra: mende laurdena preso

1980an, Zornotzan, 15-16 bat herritar erori ziren Guardia Zibilaren sarekadatan. Uztailaren 8ko sarekadan Joxean Etxebarri eta Enrike Agirre ziren Jose Mari Sagarduirekin batera eta azarokoan erori ziren Juan Jose Larrinaga, Fernando Irakulis eta Ernesto Alberdi. 20 urtetik gorako kartzelaldiak bete ondoren, kalean diren bost zornotzar hauen bidez izan dugu Jose Mari Sagardui Gatzaren berri, beraiek ere ederki asko ezagutu duten bizimoduaren berri. Santos Sagarduirengana, presoaren aitarengana ere jo dugu .

Bost zornotzar preso ohi horiek bezala, kartzelatik kartzelarako bidaia hasi zuen Sagarduik 1980an. Carabanchel lehenengo, ondoren Soria, El Puerto de Santa Maria eta Herrera de la Mancha... 25 urtean hamabi kartzela. Joxean Etxebarrik bi garai bereizi ditu segituan, sakabanaketa hasi aurrekoa eta ondorengoa: «1983tik 1987ra Herrera de la Manchan 200 bat preso geunden, ia kolektibo osoa. Han, norberak kartzelari aurre nola egiten zion ikusi zuten, gure nortasuna, portaera, jokabideak ikertu zituzten. 1987tik aurrera sakabanatu gintuzten eta ordutik aurrera bakoitzak bere indarrarekin egin behar zion aurre kartzelari». Sagarduiri ere egoera horri aurre egitea egokitu zitzaion, baina baita Sagardui aitari eta familia osoari ere. Sakabanatu aurretik beste presoen familiekin batera joaten ziren Sagarduitarrak Gatza bisitatzera, autobusean. Sakabanaketa medio norberak berea antolatu behar.


Zergatik hainbeste urte?

1980ko bi sarekadatakoei 30 urteko zigorra jarri zieten. Erredentzioei esker »espetxe onurak» 30 urteak 20 ingurura jaistea lortu zuten. Sagarduik ez, Granadako espetxean zegoela ihes egiten saiatu zelako. Beraz, orain ez du inolako erredentziorik eta 30 urteko kartzelaldia osorik betetzea da kasik segurua. Joxean Etxebarriren ustez; «Estatuak egin duena da lehen zeuden zirrikitu guztiak, espetxe onurak lortzeko aukera ematen zizuten horiek, Auzitegi Nazionalean epaile bakar baten bidez batu eta kontrolatu. Madrilen botere judiziala botere politikoaren menpe dago. Gaur egun ia-ia ezinezkoa dauka Gatzak lehenago ateratzea».

Fernando Irakulisek espetxealdiko urte kopuruaren bilakaeran erreparatzeko eskatu digu: «Lehen ezinezkoa zen kartzelan 15 urte baino gehiago egotea, baina gainditu zen; gero 20 urtekoa zen muga, baina hura ere gainditu zen. Orain 20-22 urterekin ere ez da onartzen kanpoan egotea. Datorren urtean beste bik egingo dituzte 25 urte, eta atzetik gehiago datoz. Galdu dugun borroka da: jendeak normaltzat hartu du kartzelan 20 urte egitea».


Sagarduiren egunerokoa

Joxean Etxebarri da gure solaskideen artean Jaengo kartzelatik azkena atera zena, han dago Sagardui orain. Sagarduiren egun bat nolakoa izan daitekeen azaltzeko eskatu diogu eta hango bizimodua nolakoa den esatea «oso erraza» dela erantzun digu. Gatza isolamenduan dago eta horrek esan nahi du 24tik 22 ordu zeldan igaro behar dituela. Gainerako bi orduak ditu dutxatzeko, patiora ateratzeko -35 metro luze eta 5 metro zabal-, erosketaren bat egiteko... Ez du eskolan, kiroldegian edo eskulanetan aritzeko eskubiderik. 22 orduan zeldan egon behar du irakurtzen, idazten, ariketak egiten... edo Ernesto Alberdik egiten zuen moduan: «Paretako zuloak kontatu eta izenak jartzen gaur, bihar eta beste egunean». Alberdik berak aipatu digunez, 22 orduz bakean utziz gero gaitzerdi litzateke, baina funtzionarioen jarrera kontuan hartu behar da: «Etortzen bada egun txarragaz... izorrai!». Isolamenduan dagoenak egun osoko tentsioa bizi duela nabarmendu digu Etxebarrik. Bada, egoera horretan azken hamar urteak egin ditu Sagarduik, azken hiruak baino gehiago Jaenen eta aurreko sei inguru Puerton.


16 orduko bidaia 40 minutuko bisitarako

Astero-astero ditu bisitak Sagarduik, baina gehien-gehien neskalaguna ikusten du, hilean bitan, batean bakarrik joaten zaio eta bestean haurrarekin, bost urteko Goiztirirekin. Gainerakoan, lagunak eta beste senideak tartekatzen dira. Errepidean 16 ordu egiten dituzte, zortzi Jaenera joateko eta beste hainbeste itzultzeko, bisita 40 minutukoa.

Aitari galdetu diogu ea semea zer moduz dabilen animoz: «Oso animoso eta gogor dago, ate nagusia egunen batean zabaldu arte. Ate nagusia irekitzen dutenean joango gara Zornotzatik autobus bat edo bi, edo gehiago eta etorriko gara juergan-juergan etxerantz. Atea ireki arte denok gaude lasai». Joxean Etxebarrik esan digu Sagarduiren neskalagunaren bidez dakiela barneratuta duela urte gehien egingo dituen presoa dela, hogeita hamar izango badira hogeita hamar izango direla, eta tinko dagoela. Fernando Irakulisek gaineratu duenez, «berak 30 urte egingo ditu, baina orain 40 urteko kartzelaldira hel daitezke presoak eta norbaiti tokatuko zaio». «Lehenago ez bada egoera aldatzen» -bota du Joxean Etxebarrik-. Dena dela, bai Etxebarrik eta baita Irakulisek ere argi dute gatazka politikoak ez direla gaurtik biharrera konpontzen eta Irakulisen ustez, «seguraski Gatzak 30 urteko zigorra konplitu beharko du».

Ekitaldiak
Uztailaren 8an, Jose Mari Sagarduik 25 urte kartzelan beteko dituen egunean, Zornotzako tabernari eta dendariei eskatuko zaie ordu erdiz ateak ixtea. Udaletxean egingo da elkarretaratzea. Uztailaren 9an ekitaldi nazionala egingo dute 18:30ean. Ondoren manifestazioa izango da.


Azkenak
Hezkuntza sailari

Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.

Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]


2025-01-29 | Leire Ibar
Urriaren 7ra atzeratu dute Korrikan migratzaileei muga zeharkatzen laguntzea egotzi zietenen epaiketa

Astearte honetan Baionan egitekoa zen zazpi herritarren aurkako epaiketa zortzi hilabetez atzeratu dute. Iazko Korrikan, Irun eta Hendaia arteko Santiago zubia zeharkatuz, 36 migratzaileri Ipar Euskal Herrian sartzen lagundu izana egotzi die Frantziako Justiziak. Defentsak... [+]


2025-01-29 | Aramaixo Bizirik
“Itsaraz” zentral eolikoaren kontrako ingurumen txostenaren balorazioa

Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]


Teknologia
Estetikoa

Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]


2025-01-29 | Kelo Arribas
Elikadura burujabetza eta erresistentzia genozidioaren aurrean
Laborarien borroka Palestinan

Gaur egun, Gazan su-etena dago, eta ez dakigu noiz arte iraungo duen; bitartean, sarraskiak, anexioek, kolonizazioak eta era guztietako giza eskubideen urraketek bere horretan diraute gainerako lurralde okupatuetan. Jarraian irakurriko dituzunak ez dira kasu isolatuak,... [+]


Nortasuna

Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]


Gurasotasun baimena

Zalantza asko izan ditut, meloia ireki ala ez. Ausartuko naiz, zer demontre! Aspaldian buruan dudan gogoeta jarri nahi dut mahai gainean: ez da justua erditu den emakumearen eta beste gurasoaren baimen-iraupena bera izatea. Hobeto esanda, baimen-denbora bera izanda ere, ez... [+]


2025-01-29 | Andrea Bartolo
Gerra inperialistari gerra

Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]


Industria politikak: noren erreminta?

Azken urteotan, industria politikaren kontzeptua hainbat mailatan indarrez berragertu da. Neoliberalismoaren mailua izandako erakundeak, Nazioarteko Diru Funtsak, gaur egun zera azpimarratzen du: merkatuek baliabideak modu eraginkorrean esleitzeko eta arazo horiek konpontzeko... [+]


Furoshiki, arte jasangarria

Japonia, VIII. mendea. Nara Aro betean furoshiki terminoa erabiltzen hasi ziren, baina Edo Arora arte (XVII-XIX. mendeak) ez zen hedatu. Furoshiki objektuak ohialetan biltzeko artea da, baina bere etimologiak garbi uzten du bere jatorria: furo hitzak bainua esan nahi du eta... [+]


Sarah Babiker. Gurpiletik atera
“Abiadura honetan ezin diegu eutsi berez funtsezkoak diren gauza batzuei”

Hirietako egunerokoa interesatzen zaio Sarah Babiker kazetariari; ez, ordea, postaletako irudia, baizik eta auzoetan, parkeetan, eskoletan, garatzen den bizitza; bertan dabilen jendea. Lurralde horretan kokatzen dira bere artikuluak, baita iaz argitaratu zituen bi lanak ere... [+]


Eguneraketa berriak daude