Landareak: Argiaren premia


2021eko uztailaren 16an

Fotosintesia medio landareek argiaren energia erabiliz bere elikaduraren mundu konplexu hori osatu eta borobiltzen dute. Animaliok, ordea, bizi eta aurrera egin nahi badugu beste bizidunak, landare edo animalia, akabatu eta jan beste erremediorik ez dugu. Urteko egun luzeenak eta gau motzenak ditugu oraingo hauek, udako solstizioa, alegia. Landareek udaberriko izerdi berriarekin pujak eta hostajea zabaldu dituzte, lurretik hartzen dituzten elikagaiak eraldatuz jaki bihurtzeko jo eta su lanean ari diren ikaragarrizko olak. Urteko sasoi beroenaren mugan, ur exkaxiak ekarriko duen geldialdi gogaikarria arintzeko azalpea ondo hornitu behar dute.
Gogaikarriari irrifarrez zeharbegiratuko diote batzuk, gereziondoak eta marrubiak adibidez. Gauean, fotosintesiaren olak atseden hartzen duenean ere pakerik ematen ez duen bero-lama harroa etortzen denerako urteko lan garrantzitsuenak burutuak dituzte: loretu ziren, fruituetan haziak ondu eta birigarro, zozo, eskiñoso, mika eta abarrek begiz jotzeko gorri-gorri pronto dituzte. Hegazti jende honek gu konturatzerako harrapatuko dituzte, heldu ahala onenetik onenera, gozoenak aukeratuz... Gero haziak inguruan hedatzeko, bakoitza bere zirin dosi egokiarekin, ernetu behar duenerako ongarrituta pronto. Hegaztiari berari ere komeni baitzaio gereziondoa ugaritzea...
Guk gereziak kutxatxo eproposetan bakarrik ezagutzen ditugu. Garbi. Jan ere hala egiten ditugu, garbi, baina hegaztiek utzitako erreuxak direnik pentsatu ere egin gabe. Eta hezurrak zabalduko lituzkeen gure zirin-simaurra basoan zabaldu beharrean kutsadura besterik sortzen ez duten pila ikaragarrietara bideratzen ditugu estolderietan barna. Natura kontrolatzen dugulakoan... bere espezieaz beste egiten ari den bakarra da geure hau... Argi-egun hauetan argitu beharko genuke burua, baina... Solstizioko festaren oinarria ezagutzeko besterik ez bada ere...


Azkenak
2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea:  Elena Diaz.
Zuzendaritza:  Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]


Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.


2025-01-17 | ARGIA
Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Jesus Carrera “diktadurak sortutako egoera bidegabeen biktimatzat” aitortu du Hondarribiko udalak

Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.


Tokiko espezieekin osatutako basoa landatzeari ekingo diote igandean Arrankudiaga-Zollon

Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.


2025-01-17 | Antxeta Irratia
Dagoeneko 1.000 autoinkulpaziotik gora bildu ditu J’accuse kanpainak

Irunen autoinkulpazio sinadurak biltzeko deia luzatu dute San Juan plazan urtarrilaren 18an, larunbatarekin, 10:00etatik 13:00era. Urtarrilaren 26an «modu masiboan» Irunen hasiko den manifestazioan parte hartzera deitu dute eragileek, «migrazio politika... [+]


2025-01-17 | Gedar
Soraluzen ‘desokupei’ aurre egiteagatik deklaratu beharko du lagun batek

 Ekainaren 5ean bota zituzten Desokupacyl enpresako bi matoi Sorazuletik, eta bi pertsona identifikatu zituen Poliziak. Urtarrilaren 29an deklaratu beharko du haietako batek.


Ezezkoa eman dio Eskoriatza eta Aramaio arteko parke eolikoari Espainiako Gobernuak

Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demokratikorako Ministerioak atzera bota du Statkraf multinazionalak Araba eta Gipuzkoa artean eraiki nahi zuen Itsaraz parke eolikoa.


Bizkaiko Foru Aldundiko langileen eta euskararen alde elkarretaratzea egin dute Bilbon

Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.


Eguneraketa berriak daude