Maiatzeko hostoak


2021eko uztailaren 28an
Postalak versus segapotoak
Lerrook irakurtzen ari zaren irakurle horrek ezagutzen duzu honezkero Frantziak Europari emandako erantzuna. Honakook, ordea, emaitzak ezagutu gabe idatzitakoak dira.

Berriro Europa eztabaidagai, oraingoan Frantzian. Europa gosaritan; Europa afaltzerakoan; Europa otordu orotan. Erromako tratatutik hona Europak izan duen bilakabidean Frantziako erreferendumak hainbesterainoko interes informatiboa du? Nondik begiratzen zaion. Eta begiratzen bazaio integrazioaren aldeko agintariek egunotan bizi duten urduritasunari, esango nuke baietz, esango nuke hil ala biziko lehia baten aurrean dagoela Europa: Frantziako emaitzek berebiziko garrantzia izango dute bai berez bai erreferendum frantsesaren atzetik etorriko direnetan. Ikatza bota behar da Europaren labeetara altzairua ziurtatzeko, Europako lehen elkarteak -1951ko Ikatzaren eta Altzairuaren Komunitateak- metaforikoki ondo seinalatzen duen legez.

Hegoaldeko euskaldunok ondo ezagutzen genituen Europak Europari emandako baiezkoak ekarriko omen dituen onurei eta ahuleziei buruzko argumentuak. Orain iparraldekoen begi-belarrietatik sartu dira argumentu berak. Erraza da integrazioaren aurkakoek diotena ulertzea, begi-bistan baitaukagu: ezezkoa bozkatuta, gauden bezala geldituko gara. Zaila, benetan zaila, baiezkoak agintzen duena irudikatzea da, Europa berri batean sinestea. Integrazioan.

Honainokoak, kontu ezagunak dira. Baina alde guztietatik begiraturik guztiz albokoa dirudien kontu batek piztu dit arreta Frantziako kanpainan: Italiako Democratici di Sinistra L'Ulivo taldeko gazteak konbentzituta daude Frantziaren ezetzak Europako beste hainbat tokitako ezetza ekarriko duela, eta horrek ez diola eskuinari baizik mesede egingo. Horregatik, postalak idatzi eta postalak idatzi aritu dira Frantziako gazteei, hauek Europako Konstituzioari baiezkoa eman diezaioten. Hiru omen dira gazte italiarrek postalotan erabili dituzten argumentuak gazte frantsesak animatzeko: orain arteko lorpen sozialak, solidaritatea eta arrazismoaren kontrako lehia.

Postalak. Idatzi. Argumentu politikoak erabili. Konbentzitzen ahalegindu. Gazteek gazteei dei egin. Segapoto italiarrak -telefoninoak- garestiegiak dira pasa-hitz edo esamesak bidaltzeko -gogoratu segapotoek zer nolako garrantzia izan zuten Espainian martxoaren hamalauko emaitzetan- ala diskurtso politiko egituratu xamar batek oraindik ere bitarteko pausatuagoak behar ditu, nahiz eta bitarteko pausatuago horietako bat postala bezain euskarri apal xumea izan?


Zuhurtziaren gorazarre

Honezkero denek ezagutzen dituzten hitzok esan zituen Zapaterok Espainiako parlamentuan: "bakearen truke ezin da prezio politikorik ordaindu, baina politikak lagun dezake bakea lortzen". Gero, PPk ez beste talde guztiek bide horretatik saiatzeko aukera babestu zuten.

Horrelako prozesuei ondo etortzen zaie apaltasun pixka bat, negoziaketa batek beti ipurdi bistan uzten baitu bizitza bide normaletatik aurrera eraman ezinaren onarpena. Etxe barrura soilik begiratuta -Keats poetak native land deitzen duen horretara-, beren garaian garrantzi betea izan zuten bi egitasmo oihartzuntsu datozkit gogora: ahanzturaren salara bidean da Ibarretxeren plana, oroitzapen politiko hautsen kutxaren batean behar du egon KAS alternatibak. Bitartean, guztiz hiltzat jotzen genuen Ajuria Eneako Ituna omen du Espainiako Parlamentuaren dokumentuak inspirazio nagusi.

Erronka zaleenek dituzte, enegarren aldiz, motibo gutxien beren paparrak dominekin edertzeko.


Orotariko Euskal Hiztegia

Ambrose Biercek honela definitzen zuen hiztegia hitza 'Deabruaren hiztegia'n: "Hizkuntza baten hazkundea galarazi eta gogor eta zurrun bihurtzeko letra arloko tresna gaiztoa".

Sarasolak-eta bukatu berri duten hiztegiak euskal jardunaren hazkundea jaso du hamasei tomotan, eta, hainbat urtetako lan eskergaitzaren ondoren horrelakorik entzutea bitxia bada ere, hiztegia berritu eta osatzeari ekin nahi omen diote hemendik aurrera.

Hizkuntza ez dela gogor eta zurruna dakitelako izango da.

Robinson nafarra

Defoeren Robinson Krusoe irakurri dugunontzat Juan Fernández irla alegiazkoagoa izan da erreala baino. Halatsu Miguel Sánchez-Ostiz idazle nafarrarentzat ere nerabezaroan Defoeren Robinson Krusoe irakurri zuenetik. Nobela horren irakurle gehienoi gertatu izan zaigu gauza bera. Baina nobela horren irakurle-gehienok sekula egingo ez duguna egin berri du Sánchez-Ostizek: obsesio zaharra gainetik kendu nahirik, irlaraino joan, bertan aste gogor batzuk pasatu eta imajinazioan eraikia zuen irlaren eta benetako irlaren arteko kontrasteei buruzko liburu eder bat idatzi (La isla de Juan Fernández, Ediciones B).

"Bidaia hau Santiagoko Tobalaba aerodromoan hasten da, hala da, uda bukaerako goiz batez, baina, egia osoa esate aldera, bidaia askoz ere lehenago hasi zen. Han urrutian hasi zen eta orain dela denbora asko. Bidaiari geldiaren ametsen eta fantasien denboran. Nire lilura zaharretako bat da Juan Fernández irlarena, hara baitzihoazen eta handik etorri nire pertsonaiak, eta ni neu ere bai, noski, jakin gabe nora gindoazen eta nondik gentozen. Alegiazko ihes-ate bat zen".

Robinson nafarrak bere obsesioak kitatzeko idatzi duen liburuan pasarte eder asko dago irlaz eta alegiazko eta errealitateko eremuek gure bizitzetan eragiten duten islaz. Eta baita ironiarik eta umorerik ere. Ez dira erudizioa eta pasarte bitxiak falta. Ezta bertan bizi diren hainbat pertsonaia auto-baztertu eta robinsonen erretratu zorrotzak ere. Eta, aldian-aldian, bidaiari begi fin batek aurkitutako perlatxoak. Segidakoa bertan dagoen museo txikian ikusitako bitxikeria da:

"Bitrinak Robinson Krusoeren edizioekin eta liburu horrekin zerikusi handia edo ez hainbesterainokoa duten liburuekin. Horien artean nabarmen (…) portadan honela dioen bat: Adaptació de Josep Vallverdú. Il.lustracions de Carme Peris. Edicions Proa, eta liburuaren ondoan karteltxo bat zera dioena modu labur zalantzarik gabean: «Versión en vasco».

Zergatik joan zen Miguel Sánchez-Ostiz mundua bera baino ia haratago? Mallarmék zioenagatik: "Guzti-guztia honetarako dago munduan: liburu eder bat bilakatzeko".


Baratxe, baratxe

Giza mugimenduen aldaketez-eta arduratzen direnek diote slow life -bizitza pausatua- izeneko aro berri baten aurrean gaudela. Seinaleak ez dira horiek, baina sinets dezagun hala dela, espero dezagun miraria: baratxe, baratxe, jauna, zu presaka ibili edo zu astiro ibili, berdin-berdin egingo du hamarratzak amarauna.


Bidaia literarioa

Joseph Rothek bere adiskide Stefan Zweig-i gutun batean: "Idazten ari naizenean bakarrik ezagutzen dut mundua".


Zinearen bazka

Lehengo batez bitxikeria polita irakurri nuen Joxe Aranzabalen blogean: zinemara gehien eraman diren fikziozko eta errealitatezko lehendabiziko hamar pertsonaien sailkapena. Lehendabiziko postuan Sherlock Holmes dago 207 filmerekin. Segidan, Napoleon (196 film), Drakula (164), Jesukristo (152), Frankenstein (116), Tarzan (98), Lenin (88), Hitler (76), El Zorro (70) eta Robin Hood (62).

Zineak zeri heltzen dion, zineak fikzioarekin eta errealitatearekin duen harremana, historiaren edo erlijioaren edo literaturaren zer nolako asketan bazkatzen den zinea...

Bitxikeria deitu diot zerrendari. Bitxikeria da soilik?


Azkenak
Oinarrizko elikagaien BEZa igo egin da Hego Euskal Herrian

2023ko urtarriletik indarrean da oinarrizko elikagaiei –duela hiru hilabetetik, oliba olioa talde horretan dago– BEZik ez aplikatzeko neurria.


EHUk eskolak ematea debekatu dio, behin-behinean, “mezu faxistak” zabaldu dituen irakasleari

Euskal Herriko Unibertsitateak jakinarazi duenez, gutxienez astebetez ez du eskolarik emango Zuzenbide Fakultateko irakasleak. Astelehen goizean Leioako campuseko ehunka ikaslek sare sozialetan frankismoa goraipatzea eta mezu xenofobo, matxista eta homofoboak hedatu izana salatu... [+]


Turistifikazioaren Aurkako Urria antolatu dute, hiri bizigarri baten alde

Turismoaren Nazioarteko Egunean, joan den ostiralean, aurkeztu zuen Bizilagunekin plataformak Turistikazioaren Aurkako Urria egitasmoa.


2024-09-30 | ARGIA
Barakaldoko tiroketaren harira zazpi pertsona atxilotu dituzte

Gizon bat hil eta beste bi pertsona zauritu dituzte igandean, Barakaldon izandako tiroketan. Ertzaintzak zazpi lagun atxilotu ditu –bost gizon eta bi emakume–, eta ikerketa zabalik da oraindik.


2024-09-30 | ARGIA
Israelek dozenaka lagun hil ditu Libanon eta Yemenen, Hezbollah eta Hamaseko buruak tartean

Israelen bonbardaketek ez dute etenik. Beirut (Libano) eta Yemengo hainbat azpiegitura izan ditu jo-puntuan azken egunotan, eta dozenaka herritar hil erasoetan. Horien artean, Hezbollah erakunde xiitako buruzagi Hassan Nasrallah eta Segurtasun Prebentiboko komandante Nabil... [+]


Eguneraketa berriak daude