Irati mendian Basajaunen atzetik
Gure bizikleta zaharrari hautsak kentzeko garaia iritsi dela uste dugu. Negu partean lotan, lasai utzi badugu ere, badu garaia trikitrakateko batzuk ateratzekoa. Irati basoaren inguruan, Europako pagadirik zabalenean, egin ditugu gure eginahalak.
Ibilbidea Donibane Garazitik pare bat kilometrora hasi dugu, Zaro herrian. Bertako iturrian motordun lau gurpilak utzi eta bi gurpilak hartu ditugu, kateari olio pixka bat jarri ostean. Bertan, lau dorre zilindriko dituen Ohontze gaztelua ikus daiteke, kapritxo izanez gero.
Ezterenzubira iritsi garenean, artean goiz, gogoratu gara orain bost urteko otsailaren 13 batean gertatuarekin: haizeak zabaldutako sutearen ondotik bost mendizale gazte bertan geratu ziren.
Jendea meza entzutera inguratzen ari da bertako elizara:
"Esterenzubi herria, ene sor-leku maitea! / Jainko Jauna, zuk, iguzu gure artean bakea. / Zuhurki bizi dadien beti Eskualdun jendea, / Eta begira fermuki betiko gure fedea" abestu edo pentsatuko dute, ziurrenik ere.
Ezterenzubi bere mendietan bertan sortzen den Errobi ibaiaren alde bietan dago banatuta, bai hirigunea eta baita inguruko mendietako baserriak ere. Herriko bestak irailaren bigarren igandean ospatzen ditu eta korpus egunean San Salvadorren erromeria ospatu ohi da.
Bidea lur-jauzi batek oztopatu badigu ere, txirrinduak bizkarrera bota eta erraz pasa ahal izan dugu traba. Autoz egiteko, ordea, konpondu artean ezinezkoa da.
Eski nordikoa egiteko aproposak dira paraje eder hauek. Sei pista daude zailtasun eta luzeraren arabera sailkatuak. Guztira 45 kilometro daude prestatuta.
Bazkazane eta Altzietatik barrena Zaro herrira iritsi gara.
Euskal Herriko basoetan bizi da, eta beraz, Iratiko basoetan ere bai. Neurrigabeko indarra du ezaugarri nagusietakoa. Behin artzain baten etxola paretik pasatzerakoan, esku bakarrarekin harritzar bat jaurtiki zuen pendizean behera, zazpi gizonezkok ere mugitu ezingo zuten harria. Basajaun zelaietatik pasatzen zen gauetan, ardiak ez omen ziren mugitu ere egiten eguzkia atera artean. Horrela, artzainak lasai hartuko zuen atseden, otsoen beldurrik gabe.
Behin, Nafarroa Beherean kontatzen denez, Basajaunen andreak elizari jauntxo batek oparitu zion urrezko zutargi bat eskatu omen zion. Basajaunek, esan eta egin, urrezko zutargia ostu zuen andrea gustura utziz. Artzain gazte bat, Basajaun ikusten zuen bakoitzean kasu egin eta berarekin hizketan geratzen omen zen. Noizbehinka, gainera, gazta bat oparitzen omen zion. Basajaunek opariak hartzeaz gain, bere konfiantza erakutsi eta artzainaren ardiekin jolasten omen zen. Beltzak gustatzen omen zitzaizkion. Horrela, artzainak ardi beltz bat ere opari eman zion. Basanderek atondu omen zuen hiruek jan zuten afaria goxoa, zutargiaren argitan. Horrenbesteko jan edanak Basajaun eta Basandere mantsotu arazi zituen. Artzain gazteak, orduan, zutargia hartu eta alde egiteko aprobetxatu omen zuen. Ez omen zuten denbora askorik egin hutsuneaz ohartu gabe. Korrika batean atera omen zen Basajaun gaztearen atzetik. Gazteak, ordea, oihu eta garrasika, elizako kanpaiak joaraztea lortu eta izutu omen zuen Basajaun indartsua.
Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoko irakasleek urtarrilean abiaturiko greba zikloaren bigarren kolpea amaitu eta biharamunean deitu du bilera Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak. Begoña Pedrosa sailburuak adierazi du "akordio bat lortzeko nahia"... [+]
Bilboko Guggenheimeko museoaren kanpoaldean bildu dira plataformako kideak, bertan zuelako bere lehen agerraldi publikoa Bilboko Guggenheim Museoko zuzendari berri Miren Arzallusek. Landuko dituen ildoez hitz egiteko "goizegi" dela adierazi du Arzallusek, nahiz eta... [+]
Behatokiak Hizkuntza Eskubideen Egoera 2024 txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazitako gertakarien bilduma aztertuta, ondorioztatu dute 2024an egoerak ez duela hobera egin, eta gainera, kexak jaso dituzten hainbat entitateren eskutik urraketak iraunarazteko jarrera sumatu... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Mundu osoarentzat %10eko muga-zerga globala inposatuko du Donald Trumpen administrazioak, eta hainbat herrialderen inportazioak are gehiago zergapetuko ditu, tartean Txinakoak (%34) eta EBkoak (%20). Baina Hegoalde Globaleko herrialdeak izango dira kaltetuenak: Lesoto (%50),... [+]
Heriotza-zigorra eskatzeko argudio gisa, "indarkeria politikoko ekintza" izan zela adierazi du AEBetako Fiskal Nagusiak.
Palestinarekin Elkartasuna plataformaren ekimenez, txirrindularitzarekin lotura duten 70 bat pertsonak eskatu dute talde sionistak ez dezala txapelketan parte hartu, eta lortu dute.
Zedarriak enpresari taldeak armagintza sustatzera deitzeak eta Jaurlaritzak horrekin bat egiteak "haserrea" sortu diela diote sinatzaileek. Mundu mailako egoera "inoiz baino larriagoa" dela uste dute, eta "Euskal Herriaren etorkizuna oztopa dezakeen... [+]
Ion Aranburu koma egoeran eta ZIUan ingresatuta egon zen hainbat astez, erasoaren ondorioz.
Lekukotasunak, autopsia txostenak eta atxiloaldian izenpeturiko adierazpenak bildu ditu The Independent komunikabide britainiarrak. 2023ko urriaren 7az geroztik 70 palestinarrek dute bizia galdu Israelgo presondegietan. Palestinar presoen alde dabilen Addameer elkartearen... [+]
Kutxa Banku Fundazioak adierazi du Kutxabankeko presidentearen adierazpenek ez dutela fundazioaren pentsamoldea islatzen, "Hizkuntza aniztasuna beti da aberastasun iturri, nekez izan daiteke oztopo", argudiatu dute.
Lineal A duela 4.800-4.500 urte erabilitako idazkera minoikoa da. Berriki, Kretako Knossos jauregi ezagunean, bolizko objektu berezi bat aurkitu dute, ziurrenik zeremonia-zetro gisa erabiliko zutena. Objektuak bi idazkun ditu; bata, kirtenean, laburragoa da eta aurkitutako... [+]
Londres, 1944. Dorothy izeneko emakume bati argazkiak atera zizkioten Waterloo zubian soldatze lanak egiten ari zela. Dorothyri buruz izena beste daturik ez daukagu, baina duela hamar urte arte hori ere ez genekien. Argazki sorta 2015ean topatu zuen Christine Wall... [+]
Nafarroako Erriberako Andosilla herrian, sorpresa ugari ematen ari den indusketa arkeologikoa egiten ari dira Aranzadiko arkeologoak eta herritar boluntario taldeak. Resako aztarnategian orain arte oso ezezaguna zaigun Goi Erdi Aroko gizarteak hobeto ulertzeko aztarnak aurkitu... [+]