Roberto Bermejo, EHUko ekonomia jasangarriaren irakaslea: «Nondik aterako dituzte 6.000 milioi euroak? AHT ez da egingo»
AHT egiteko Jaurlaritzaren argudio nagusietakoa da Europarako garraio fluxuak galtzen ari garela, eta Europarekiko harremanetan atzera geratuko garela.
Hau 1988 inguruan Jaurlaritzak hartutako erabaki politiko bat da. Sinbolo, estandarte bat da, horregatik ateratzen da hauteskunde kanpainetako bandera gisa. Garraioetan zein arazo dugun zehaztea izan behar luke horrelako proiektu baten abiapuntua. Onartu nezake fluxuren bat galdu dezakegula, baina hori ez da txarra, N1-ean dugun ataskoa ikusita. Fluxuak beste alde batzuetatik ere badatoz, Portugal, Andaluzia, Madrildik... Linea hau ez badago lotua gainerako penintsularekin, ez du arazoa konponduko. Ez dago beste erremediorik, gobernu zentralarekin kolaboratzea baino, linea egin dezan. Konfrontaziorako eta sinbologiaz betetako beste elementu politiko bat da hau.
%2,41eko errentagarritasuna lukeela idatzi duzu, gehienez. Garraio sailburu sailak dio %8,38koa dela. Nola azaltzen da aldea?
Baina euren datu hori ez dator bat ez Europako Batasuneko iritziekin, errentagarritasun gutxienekotzat baitute. Gastuak izugarriak dira, lurraldearen ezaugarriengatik: proportzioan, Bilboko metroak baino tunel gehiago egin beharko ditu, metro ikaragarri bat izango da AHT.
Ez duela bideragarritasun ekonomikorik diozu, eta aldiz, Amannek beti esan izan du 2010erako eginda egongo dela eta obrak hastera doazela. Oraingoan, hasi egingo dituzte.
Beraz, proiektuan aurreikusten diren 3.300 milioi euroak murritz geratuko dira?
Gainera ezegonkortasun politiko eta ekonomiko handia etorriko dela aurreikus daiteke. Petrolio barrika egun 50 dolarretan dagoen arren, hamarkada bukaerarako 150 dolar inguruan egon daiteke. Eta irakurri dudanaren arabera, AEBk Irani gerra deklaratua diote eta ekainerako erasotuko omen dute. Testuinguru horretan, zein politikok egin ditzake hamar urterako planak? Parragurea ematen dit.
Foru Aldundiek, Jaurlaritzak, eta Gobernuak dirua jarriko dutenik ez duzu sinisten.
Hasieran bidaiarientzat bakarrik pentsatu zen AHT. Gero proiektua moldatu zen, merkantziak garraiatu ahal izateko. Eguneko 1.000 kamioi eramatea aurreikusten du proiektuak.
Espainiako tren sarearen mapa begiratuta, kontraesanak ikusten ditut: Valladolid inguruko trenbidea linea arruntentzako da. Hortik gora abiadura handikoa dator, bidaiarientzako bakarrik dena, bide bat Galiziarantz eta bestea honantz. Beraz, nola iritsiko dira Valladolidera merkantziak? Eurak bakarrik? Printzipioz, linea abiadura handikoa bakarrik izatekoa zen, orain zer egin behar dute, merkantzientzako dena eraldatu? Sare osoaren filosofia definitzen duena, ez zati batena bakarrik, Espainiako Gobernua da.
Amannekin hamaika aldiz hitz egin dudanean esan dit, balio erantsi handiko merkantziak eramango dituela trenak. Aldiz, zein dira hemengo merkantzien fluxu handienak? Granelak, balio erantsi gutxikoak, txatarrak, siderurgiako oinarrizko produktuak... Horiek ez dira AHTz joango. Zer ekarpen egiten dio tren honek herriari? 1.000 kamioi pasako direla diote. Zer pasako dira, beraiek diotelako, ezta? Aurreikusi daitekeen bakarra da 1.000 kamioi eramateko gai izango dela, baina ea nola behartzen duzun kamioilaria trena erabiltzera.
Esana duzu garraio politika aldatu ezean kolapsora goazela. Zergatik?
Azpiegiturak eginaz konpondu nahi dute arazoa. Ez dago munduan herririk azpiegitura berriak eginaz kolapsoen arazoa konpondu duenik. A8 ataskatua dagoelako Supersur-a egiten bada, jendeak hartzen duen mezua da kotxe gehiago kabituko dela, eta urrutiago iritsiko dela kotxez. Sortzen duzuna, beti eskaera handiagoa da, eta kotxearen kultura bultzatzen duzu. Hiriburu batetik bestera egiten diren desplazamenduak %7 bakarrik dira. Gainerako desplazamenduak bailara artekoak dira. Beraz, AHTk ez du arazoa konponduko.
Amannen argudioa da, hau ez dela barne arazoak konpontzeko proiektua, Europarekin lotzeko baizik.
Denek diote trena dela irtenbideetakoa. Baina zuk proposatzen duzu azpiegitura zaharra berritu eta zati berri batzuk egitea. Aldiz, Jaurlaritzak dio osorik berria egin behar dela.
Alternatibak aztertuz, zer azpiegitura behar genituzke garraioa ordenatzeko?
Noski, jendea behartu egin beharko da kotxea uztera. Garraio politika berri bat behar da, trenera emana izango dena.
AHTk zer lotura du ekonomiaren garapen ereduarekin? Gero eta gehiago produzitzea bultzatzen duen garapenak, garraio gehiago eskatzen du.
Azpiegituretan inbertitzeak ekonomia hobetzen duela uste da, eta esperientziak erakusten du ez dela horrela. Noski, oinarrizko azpiegitura behar da, baina hortik aurrera, hipermugikortasunak arazo ekonomikoak sortzen ditu.
AHTren proiektuak kontsentsu gutxi izan duela esan izan duzu. Baina instituzioetan gehiengoa atera izan du beti, eta badirudi kalean ere jendeak hori nahi duela.
Zer probabilitate daude proiektua egiteko?
Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]
EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]
.jpg)
Osasun Publikoaren Aldeko Herri Plataformak (OPA) manifestazioak deitu ditu otsailaren 1erako. Mobilizatzeko deia egin dute osasunaren pribatizazioari aurre egiteko, lehen arreta indartzeko, osasun arloko langileen baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta kudeaketa... [+]
Genero-indarkeriaren biktima den emakume bat eta haren bost seme-alabak, horietatik hiru hemezortzi urte beherakoak, etxetik bota nahi izan dituzte ostegunean. Erabakia aurrera eramateko baldintzarik ez zegoela argudiatuta ez dute kaleratzea burutu, baina beste data bat... [+]
Eusko Jaurlaritzak isunak kendu dizkie ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortuak izan ziren Donostiako herritarrei. Manex Ralla eta Amaia Abendaño dira herritar horiek, isunak kendu dizkietela baieztatu diote hedabide honi.
.jpg)
EITBko Euskara Batzordeak gaitzespena adierazi du azken hilabeteetan egindako zuzendaritza postuetarako hautaketa prozesuak direla eta. Salatu dutenez, euskarazko C1 maila ez duten hiru pertsona hautatu dituzte postu garrantzitsuetarako: EITB Mediaren zuzendaritzarako, Social... [+]
AHT Geldituk Nafarroako Abiadura Handiko Trenaren obretan lan esklabotza egoerak daudela salatzen duen lekukotza eskandalagarria jaso ondoren, obra horiek sustatzen dituen Adif sozietateak publikoki erantzun behar izan du: "Gezurra dira".
Ostegun honetako Udal Osoko Bilkuran eztabaidatu eta bozkatuko dira Amurrioko Udaleko 2025erako aurrekontuak eta, beste behin ere, Udal Gobernuak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen hitzarmen eta dirulaguntza berrezartzeari.
Kar Kar Car auto elektrikoen erabiltzaileen kooperatiba ibilgailuen flota handitzen eta bere zerbitzua Iruñerriara zabaltzen ari da.
Asteazkenean ekin zion Laudioko enpresak labea hozteko prozesuari, Eusko Jaurlaritzako teknikarien bermearekin. Langileak haserre eta "engainatuta" azaldu dira erakundeen jarrerarekin: "Gu babestera joan eta langileen ondoan egon behar zuena, ez da egon"... [+]
Lizarrako Udalaren jarrera autoritarioa salatzeko sortu zuten Beef D'Alda abestia, eta horren harira auzipetu dituzte. Adierazpen askatasuna aldarrikatzeaz gain, otsailaren 8rako egitarau bat antolatzen ari dela jakinarazi du musika taldeak.
Bizieskola ekimenaren bitartez Gasteizko Eraman kooperatiba ikastetxeetako umeak trebatzen hasi da ikasturte honetan, hirian bizikletaz segurtasunez eta modu independentean ibiltzeko. Gasteizko Udalarekin batera parte hartzen du ekimenean, eta kooperatibako kideek ikastetxeetako... [+]
Kongoko Ipar-Kivuko Goma hiriburura sartu eta bereganatu du Martxoak 23 talde armatuak. Zabalpena aitzina doa eta Bukavu Hego-Kivuko hiriburua dute orain xede. Herritarrak karrikara atera dira, M23aren aurka eta Ruandak eta Mendebaldeak erakunde armatu horri erakutsitako... [+]
Gure bizitzetan pantailen inbasioa azkartu da azken urteotan. Euskal Herrian, alde batetik, “pantailak euskaraz” nahi ditugula diogu ikus-entzunezkoen eskaintza handitzeko, eta bestetik, antolatzen gara eskoletan askotariko pantailek irabazi dituzten eremuak... [+]
ELAk eta LABek EREa baztertu eta berau erretiratzea galdegin dute. Sindikatu biek gogoratu dute 2023an antzeko neurriak geldiaraztea lortu zutela mobilizazioen bitartez