Iñaki Antigüedad, AHT Gelditu Elkarlana plataformako kidea: «Frenoa ipini behar diogu eredu ero honi»
Zer gizarte ereduri erantzuten dio AHTk?
Eredua kate bat da, hiru elementukoa: produkzioa-garraioa-kontsumoa. Edozein ereduren bizkar hezurra hori da. Globalizazioak zabaltzen duen eredua da ahalik eta gehien kontsumitzea, gero eta gehiago produzitzea, eta beraz, geroz eta garraiobide gehiago behar izatea. Guk diogu produkzioak izan behar duela neurtua, kontsumoak ere bai, eta garraioak mugatua. Kontua ez da garraiobideen eskaintza etengabe handitzea, garraioaren beraren eskaria mugatzea baizik. Guk defendatzen dugu produkzio guneek eta kontsumo guneek ahalik eta gertuen egon behar dutela. Horrek ez du esan nahi euskaldunok ezin dugunik aguakate bat jan. Baina kontua da non jartzen dugun muga. Bestela, garapena ulertzeko moduaren arabera, euskaldunok eskubidea baldin badugu urtearen edozein egunetan munduko edozein bazterretan produzitzen den edozein produktu ordu gutxiren barruan gure etxean kontsumitzeko, bada justifikatu behar genuke ez bakarrik AHT, baizik horrelako beste hamaika proiektu ere bai.
Saltoki handiek itzelezko ardura dute garraioaren arazoan. Urtero Bizkaiko Aldundiak aurkezten duen mugikortasunaren txostenean, beti gora egiten du mugikortasun indizeak. Bilboko auto sarrera-irteeren %40 saltoki handietara joan-etortzeko da. Ikusteko dago Ikeak zer ondorio izango dituen, baina hurrengo urteko datuetan, A8ko mugikortasun indize horretan ederki antzemango da.
Bestalde, lurralde ereduari dagokionez, AHTk hiriak lotuko ditu, baina tarteko herriak eta eskualdeak banatuko. Hemen ere zentroaren eta periferiaren arteko aldea handitu egingo luke abiadura handiko trenak, zentroarekiko menpekotasuna areagotuz.
Zein azpiegitura litzake zentzuzkoa?
Jaurlaritzaren diskurtsoa da globalizazioaren gurpilean sartuta gaudela, eta ahalik eta ondoen prestatuta egon behar dugula horri aurre egiteko.
Esan dezatela garbi, euren benetako apustua zein den: ahalik eta merkantzia gehien erakartzea ardatz atlantiko honetara. Hor sartzen da Pasaiako superportuaren proiektua, AHT, Bilboko superportua... dena da estrategikoa eurentzat eta dena doa pakete berean, nahiz sail diferentetik saltzen dizkiguten.
Eurohiriaren Liburu Zurian garbi esana dute: "Merkantzia fluxuak hazi daitezela nahi dugu. Trenak etorkizunean kuotarik irabazten badu ere, inoiz ezingo du merkantzia fluxuen ehuneko esanguratsurik hartu, zeina gehien bat kamioiz garraiatzen jarraituko den". Nik gehiago sinesten dut hau dela euren benetako proiektua, ez Amannek mikro aurrean botatzen dituen lore jasangarriak.
Nik uste madarikatua dela etorkizuna pasoko herria izatea duena. Gu geografiaz pasoko herria gara, baina erabakiak hartu ditzakegu. Pasoko garraio eskaria kudeatu behar dugu, mugak muga, eta beste era batera bideratu, barruko garraio publikoa sustatu eta saltoki handietan beste neurri batzuk hartu. Kontua ez da jendearen ordain-ahalmena, lurraldearen jasate-ahalmena baizik.
Mugak jarri behar direla diozu. Baina non dago muga?
Nik askotan kritikatzen diet modu inpertsonalean hitz egiten dutela: "Gaur 7.000 kamioi pasatzen da Biriatutik egunean, baina aurreikusten da 2015 urtean 20.000 kamioi pasatuko dela egunean"; hori ez da prebisioa, hori euren nahia da. Pello Zabalak eguraldiaz dioena prebisio bat da, baina garraioan prebisioak konplitu egiten dira, planifikatzaileek horrelaxe nahi dutelako. Pasaiako superportuaz zera zioen orain gutxi horko presidenteak elkarrizketa batean, justifikazio gisara, "Espainiako portuak eroak bezala hazten ari dira" (egunkariko orria erakutsiz). Etengabeko hazte hori onartzen badugu, superportua jarri beharko dugu baita Mutrikun edo Zumaian ere.
Proiektua jasangarria dela argudiatzen dute.
Ingurumenean zer kalte eragingo du?
Zarata eta paisaian sortuko duen urratua ere handia da. Korridorean bertan bizi direnentzat egingo du kalte handiena, eta kontua da erabakitzerakoan berdin balio behar ote duen nire botoak, edo etxe ondotik pasako zaionarenak. Baina trazatu honetatik kanpokoak ere ez daude salbu. AHTren atzeko logikak azpiegitura berriak ezarriko ditu han-hemenka, gero eta gehiagoko logika delako. Gainera, planifikatzaileek mapetako bi dimentsiotan pentsatzen dituzte proiektuak. Logika horrek dakartzan kalteak gehitu behar zaizkie AHTk berez dakartzanei. Alvaro Amannek 2002an zera esan zuen: "Errepideen eszenategia bukatu da Euskadin. Errepideak egitea mezu negatiboa da". Geroztik hainbat korridore eta Supersurra ere egin edo egiteko dira, eta berak txalotu, bada!
Oposizioa nola dago antolatuta?
Trenbide Sozialerako Sareak alternatibak jorratu nahi ditu, tren eta garraio sisteman jorratu ere, AHTrik ez! horretatik abiatuta; bide bihurgunetsua hartu du, gizarteari begira zabalagoa esango nuke nik, baina AHT Gelditu! Elkarlanarena baino azalekoagoa ere bai, gaurkoz. Kontua ez da beltzetik zurira amen batean joatea, baizik grisez gris zalantzak sortzea eta jendea elkartzea, sindikatuak borroka honetan inplikatuz, eta borrokaren beraren esparrua zabaltzea, trenetik harago. Hainbeste sektore egoteak helburuak apaltzen ditu, langa baxuago jarri behar delako, baina funtsezkoa da sektoreok egotea. Niretzat garrantzitsua da Jose Elorrieta edo Rafa Diez, kasuko, AHTren kontrako manifestazioetan egon izana, jendeak ikus dezan sektore asko dagoela pentsatzen duena AHT ez dela irtenbidea. Azken finean, borroka honetan ere betiko kontua: helbideak eta helburuak.
AHTren aurkako Asanbladakoen testuak hartuta, berriz, ikusten dut oso planteamendu sakona eta ganorazkoa dela, nire ustez goi mailakoa, zuritik beltzera joatekoa. Ideologikoki askoz argiago du asanbladak borroka hau. Trenbide Sozialerako Sarean neoliberalismoaren kontrako jarrera dago, bai, baina hori egunez egun eta lekuz leku zelan gauzatu aztertzerakoan, modu diferenteak azaltzen dira. Ni saiatzen naiz Elkarlanan eta Sarean egoten, eta ez da zertan epe motzean bi taldeak batzera behartu beharrik. Fronte denak zabaldu behar dira AHTren kontra.
Jaurlaritzaren inkestak dio herritarrek ezagutzen dutela AHT. Nahikoa informazio eta partehartzea dute herritarrek?
AHTrekin betiko aukera izan dugu, hilabetea proiektua ikusteko, eta alegazioak egin ditugu gero. Kasik esan liteke robot batek erantzuten dituela alegazioak. Hori ez da gizarteak partehartzea, nahiz eta Ingurumen Sailak partehartzearen apologia egiten duen, estrategia eta guzti. Kontua da gizarteak alternatiba diferenteak izatea aukeran, eta planteamendu bakoitzaren puntu konkretuak ere eztabaidatu ahal izatea. Baina Jaurlaritzak beti esan digu, bai orain eta bai orain dela bost urte, ez dela gogoeta egiteko ordua, obrak hastekoa baizik. Eta guk diogu, gogoeta egiteko ordu guztiak direla onak, eta oraingoak mobilizaziorako beharrezkoak.
Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]
Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]
Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]
"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".
Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]
Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.
Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]
Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]
Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]
Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]
Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]
Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]
1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.
Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]
Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.