Agenda 22


2021eko uztailaren 19an


Nondik nora?

genda beti jo izan dugu etsai itogarritzat. Gutiziaren bat, lagunarteko bazkariren bat, egotean egote hutsa... agendak galarazi izan digu urteetan. Lodia, estua, beltza edo arrea, arimadun arerio bihurtu dugu urtea joan eta urtea etorri, beregan eskumenik ez dugula sinistera iritsiz. Bete beharreko koaderno zitala lagun hartzea erabaki dut orain. Oroitzapenen euskarri eta gogoeten sorburu ere bada agenda, ikusien eta ikasien ibilbide, memoria-hutsik gabea.
22 berriz, 21ari kontrajarriz izendatu dut. Bestelakoa delako mugikortasun jasangarriaren kontzeptua, begiratu bulego bateko leihotik edo ibili batetik bestera jendearekiko etengabeko igurtzian. Herrien eta sentimenduen, eta herri-sentimenduen mapa osatzeko bidelagun hartuko dut hilero-hilero agenda. Ez espero izan erabateko zintzotasunik ordea, leku-izenetan. Bisitatu aurretik izen bat duen herriak beste bat har baitezake etxerakoan.


Nor tentatua

Ai baletoz berriz, bertso-bazkari edo afari bakoitzean apaiza bertsolariaren ondoan esertzen zen garai haiek! Izugarri errazten digu lana nor tentatua izateak. Gainera, apaizak, bertsolarion modura, jendaurrean mintzatu gabe etsitzen ez dakitenak dira, eta haien otordu aurreko edo osteko hitzek hari-mutur ezin hobea eskaintzen digute gure jarioa ehuntzen hasteko. Araotzen ondoan izan genuen Martin. Postrea amaitu ondotxoan jaiki, eta Gatzagara joan zen hileta-elizkizun bat burutzera. Bueltan etorri eta zortzietako meza eman zuen Araotzen. Amaitu eta Elkartera berriz sartzean, han aurkitu gintuen gu, oraindik jarriak, lehen utzitako lekuan. Apaizek eta fraideek ere lan egiten dutela adierazi nahi nuen; bidenabar, gu ere ez garela uste bezain alferrak.


Itzalen itzal

Antonomasia: ezaugarri orokor batzuk adierazteko, izen-propio baten erabilera. Izen horrek ordea, itzaltsua behar du oso, garaikideen artean bederen. "Hi haiz hi Indurain!" esanda, gehienok ulertzen dugu edozein pertsona kementsu eta irabazletzat hartu nahian ari garela. Prudenciorentzat arazoak. Zer pentsatu behar zuen, hain Indurain ez zen Indurain batek? Lizartzan izan gara urtero legez. Manolo Handie omendu dugu aurten, xume. Lizartzakoa da, eta soinujolea. Lizartzakoa, soinujolea, artista... eta nor. Ez, ez nintzen Kaxianoz ari. Manolo, anaia da. Ez du anaia zenaren itzalik izango Euskal Herri zabalean, baina oso estimatzen dugu herrian eta lagunok. Bere begiondoak bustitzea lortzeko adinako esanindarra daukagula frogatzeak geu hunkitzen gaitu.


Etxebeste delakoa

"Egutegi" hitza zabaldu baino lehenagokoa da Arantzazuko "kalendarioa". Sukaldean zintzilik ezagutu izan dugu etxe asko eta askotan, orria kendu ahala ze ezuste ekarriko. Sorpresan harrapatu gaitu aurten orri batek, otsailaren hasierakoak. -Akaso, "sos-presan" jarri behar genuke hemen-. «Etxebeste Bertsolaria» zuen izenburu. Ez nuen nik orain arte horrela ezaguturiko bertsolariaren albisterik, eta jakin minez ekin nion irakurketari. Testuak aurrera egin ahala, bestelako akats itxuraz larriago baina hondoan arinagoen artean, Juan Martin Etxebestez ari zela irakurri nuen, azken Gipuzkoako Txapelketan bigarren geratu bide zenaz. Jon Martini buruz ari zen, noski. Baina Juan Martin hari, deitura, ustez lehenengoa, aurkitu behar izan zion, segur aski latz bila ibili ondoren, testuaren egileak. Ez zitzaion nonbait buruan sartzen, lehen deitura Martin izan zezakeenik Jonek. "Abuelo" eta "abuela" ez dira nonbait oraindik, Arantzazura iritsi. Norbaitek barkamena merezi izatekotan ordea, ibiliaren luzeagatik, eta dagoen lekuan dagoelako, Arantzazuko jendeak merezi du. Aita Santua bera ere ez dabil oso katoliko...


Literatura ari du

Txurdinaga eta Azpeitia, hain urrunak itxura batean, literaturak elkartu ditu nire Agendan. Bilbora joan nintzen nire azken liburuaren aurkezpena egitera. Horrek ez luke bestelako misteriorik berez. Baina Santutxuko literaturzale talde bat hilean behin elkartzen da egile baten jiran, liburuari buruzko iruzkinak elkar trukatzeko. Zinez, merezi du osteratxoak. Normala eta ohizkoa behar lukeena, albiste bihurtu digu egungo gizarte-moduak. Azpeitian berriz, Literatuzta taldeko egile gazteekin batera, bertso kantari aritu ginen. Haiek lana bapo egina zeukaten. Gu ere ahalegindu ginen. Baina ez genuen asmatu. Ez dira nonbait uztar errazak literatura eta bat batekoa. Desberdina dute publikoa, desberdina erritmoa, desberdinak bero sentitzeko mekanismoak. Gure hanka-sartzea ulergarri delakoan nagoen bezala, Udalarena ulergaitzagoa egiten zait. Saioa iluntzera aurreratu behar izan genuen, gauez areto berean film bat eman behar zutelako. Presaka amaitu genuen lana. Irten orduko esan ziguten ez zela filmik emango, hiru pertsonak baino ez zutelako sarrera erosi. El aviador zen filma. Non eta Azpeitian! Jarri ba, auto-lasterketei buruzkoren bat!


Elurra teilatuan

"Kanpoan euria ari zuen". Modu horretako esaldiekin amaitzen dira poema asko eta asko. Funtzionatu egiten dute. Barne-sentimenduak azaltzen ari denak, sentimenduen pilaketaren ondoren, kontraste bortitza lortzen du arestikoaren moduko esaldiekin. Gu, hitza emandako lekuetara iritsi ahal izan gara otsail elurtu honetan. Zortea izan dugula aipatu nion lagun bati. Barre-murritxa eginez erantzun zidan: "Zuek ez daukazue arazorik! Elurra kanpoan egiten dik!".


Azkenak
2025-02-06 | dantzan.eus
Lazkaon aspaldi galdu ziren inauteriak berpiztuko dituzte

Lazkaon 1960-70ko hamarkadan galdu ziren inauteriak berreskuratzeko asmotan dabiltzala irakurri dugu azken asteetan. Festa haietatik abiatuta herriko hainbat talde elkartu eta otsailaren 28an plazaratuko dira inauteriak ospatzera. Xehetasun gehiago jakin nahian Oin Arin dantza... [+]


2025-02-06 | Gedar
Autobusak antolatu dituzte ostiralean Gasteizera joateko, Maccabiren aurkako manifestaziora

Israelgo Estatuko saskibaloi taldeak ostiralean jokatuko du Gasteizen, eta mobilizatzera deitu du Palestinarekin Elkartasunak.


Berriztagarrien lurralde plana aldatu du Jaurlaritzak, eskala handiko eolikoei toki gehiago egiteko

Abenduaren 20an Eusko Jaurlaritzak planaren behin-behineko bertsioa onartu zuen eta gaitasun “baxu eta ertaineko” eremu ugari gaitasun “ertain eta altukoak” bezala ageri dira orain.


1.000tik gora sinadura, Donostiako Kristobaldegi komentua Txomiñeneko auzoarentzat izan dadin

Auzoak behar asko dituela nabarmendu dute eta Kristobaldegik beharrei erantzun ahal diela: auzo baratzeak, biltegia, kultur etxea, zaharren egoitza, eta abar.


Alternatibei zirrikitua irekitzeagatik

Zerbait egin beharra izan liteke aurtengo Argia Sarietan garaikurra jaso berri dutenen oinarria. Zapalkuntzaren, bazterkeriaren, ahanzturaren aurrean antolatzearen erabakia hartu izana. Edo ilunetik argia ateratzea, zirrikituak bilatzea eta komunitateari eskaintzea. Balio... [+]


Hondarribiarren gehiengoak alarde parekide bakarraren alde egiten du, udalaren inkesta baten arabera

Inkestatuen %45,6k alarde parekide bakarra nahiago du herriarentzat eta %65ak baino gehiagok alardearen gatazka konpontzeko herritarrek gai horren inguruko hitzaldi eta tailerretan parte hartu behar dutela adierazi dute.


2025-02-05 | Iñaki Murua
Bide luzea pauso ttikitan!

Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]


Gutxiengoa

Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]


Ez ei dakite zergatik

Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]


Julen Goldarazena, 'Flako Fonki'. Xakea eta jotak
“Ez dakit euskara hobetu dudan edo lotsa galdu, baina horrek oso pozik jartzen nau”

Aurretik bistaz ezagutzen banuen ere, musikaren munduak hurbildu gaitu Julen Goldarazena eta biok. Segituan ezagutu nuen Flako Chill Mafiak erakusten zuen irudi horretatik harago eta horrek baldintzatu dizkit, hein handi batean, proiektuarekiko harremana eta iritzia. Lauzpabost... [+]


Derrigorrezko hezkuntzaren etapa guztietan mugikorra debekatu nahi du Generalitateak

Haur Hezkuntzatik hasi eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza amaieraraino, ikastetxeetan mugikorra debekatzea du helburu Kataluniako Generalitateko Hezkuntza kontseilariak. 6 urtera arteko haurren ikasgeletan material teknologikorik ez egotea eta eskolen digitalizazioa aztertzea... [+]


2025-02-05 | Tere Maldonado
Irakasle-klaustroak edo mundua nola hobetu

Erretiratu berri den lankide-ohi baten omenez, Historiako irakaslea. Bejondeizula!

Hezkuntza-legeek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den ikasleengan pentsamendu kritikoa sustatzea. Baina irakasle-klaustroak, garai batean ideien eztabaidarako eta proposamenak... [+]


Demokraziaren muga geopolitikoak

Mendebaldeko herrialdeetako demokrazia liberalak demokrazia minimalista baten itxura gero eta handiagoa du. Definizioaren muina litzateke hauteskunde bidezko gobernu aldaketak errespetatzen direla. Horren aldaera autoritarioari Levitsky eta Way politologoek autoritarismo... [+]


Eguneraketa berriak daude