argia.eus
INPRIMATU
Landareak: Kanadara bueltaxka
Jakoba Errekondo 2007ko otsailaren 21a

Elikagaien Ikuskapenerako Kanadar Agentziak ohar bat argitara eman berria du. Bertan fruitu eta barazki zenbaitzuk dituzten toxina naturalen berri azaltzen du. Txosten horretan azaltzen diren fruitu eta barazki batzuk oso ezagunak dira gure dietan. Toxina natural hauek landareari bere babes estrategia antolatzen laguntzen diote eta zenbait gaitz eta intsekturen aurkako erresistentziaren parte dira. Beraien ustez, jendeak toxina natural hauek badirenaren berri izan behar du, eta gizakiarengan sor ditzaketen eragin kaltegarriak ekiditeko aholkuak ematen ditu.

Zianida hezurra duten fruituen hezur horiexen barruko hazietan -abrikota, almendra, muxika, arana eta gerezia batez ere- azaltzen da, eta hazi horiek ez jatea gomendatzen da -Napoleon hil omen zuen almendra mikatz haiena gogoratzen...-. Zianida mandioka sustraietan eta banbu kimuetan ere aurki daiteke. Bi hauek lasai jan ahal izateko egosi edo sutan puska batean eduki beharrekoak dira.

Patatak solanina eta chaconina alkaloideak ekoitzi ditzake. Hauek gehiegizko mikaztasuna eta aho-sabaiaren berotze handia sor ditzakete. Alkaloide hauek patata aleak argia hartu eta berdea jartzen denean pilatzen dira. Patata ilunpe beltzenean mantenduz gero ez da inolako arazorik izango, eta tartean muturren bat berdetua duenik azaltzen bada, ez jan eta kitto.
Garo-puja edo kimuak jateko ohitura duenak ere, lurrunetan edo zuzenean uretan ederki egosi ondoren gozatu behar dituela jakin beza. Oraindik toxina erabat identifikatu gabe dago, baina nobedadea, beherakoa, goragalea, buruko mina eta abar sor ditzake.

Azenarioak ere mikatz punttua edo "petrolio" gustua bezala definitzen dutena izan dezake. Berezko gozotasuna galdu eta gustu txar hauek hartzea etilenozko giro batean egoteak eragiten omen du. Frutek heldu edo umatzen direnean jariatzen duten hormona naturala da etilenoa, baita azenarioaren gustuaren aldaketa ondorio duten erreakzio kimikoen sortzaile ere. Beraz, etilenoa hedatzen duten sagar, madari, banana, muxika, arana, tomate eta abarrekin batera ez edukitzea gomendatzen dute.

Hala ere, lasai, esaera zaharra gogoratu: pozoirik ez da eta dena pozoia da, dosiaren arabera. Baita Kanadan ere.