Argazkilaria zeharo nazkatuta zegoen aurreko egunetan bere inguruan izan zuen goseaz. Lanegun gehiegi zeraman beltz negarti haiek erretratatzen. Atsedena behar zuen eta herrixka zikin hartatik urruntzeko asmotan paseatzera irten zen. Kilometro bat harantzago, basamortua da dena, 44 gradu, harea larria eta kiskalitako haizea baino ez. Argazkilariak lauzpabost urteko neskatila beltza ikusi du Ayod herriko jantokira hurbildu nahian. Astiro, begiak hautsetik babestearren esku beltzak aurpegian, zangoak apur bat tolestuta bere burutzar beltza gehiago ez makurtzearren. Klik, argazkilariak lehen argazkia egin du. Neskatila aurrera egiten saiatu da. Klik, beste angelu bat. Neskak estropezu egin du eta lurrera joan da belauniko. Klik, beste argazki bat, klik, klik, klik. Argazkilariak amaitu du eta badoa, tente.

Baina une bat geroago, pentsatzen hasi da, barrunbea irauli zaio eta zerbaitek neska beltzarengana itzuli behar duela esan dio. Neskato beltzak lurrean uzkurtuta jarraitzen du, bere ondoan putre erraldoi bat duela, putre zuri-beltz handia. Argazkilaria arretaz mugitu da, putrea ez uxatzea nahi du beste ezer baino gehiago, eta poliki-poliki hurbildu da. Klik, klik, klik. Ondoren, urrundu eta herrira itzuli da.

"Inoiz ez nuen pentsatu argazkiarekin Pulitzer irabaziko nuenik. Egiten ari nintzela, banekien izugarrizko indar dramatikoa zuela, zirrara handia eragingo zuela. Sentitzen dut hau esan behar izatea, baina ez nion neskatxari laguntzarik eman. Alde egin nuen, eta han utzi nuen. Ez zen bidezkoa izango berari bakarrik laguntzea, gosez zegoen ume mordo hura kontutan hartuta, bidegabekeria izango zen". Sudan, hegoaldeko suduna, Sudan, Bitad al-Sudan arabiarretik, beltzen lurra.

Antzeko zerbait idatzi nuen duela hamaika urte. Argazkia famatu egin zen, eta handik gutxira, argazkilariak bere kotxeko ihes-tutuan beste tutu bat jarri, kotxean sartu, leihatilak itxi eta bere buruaz beste egin zuen, 33 urte zituela bere errutik ihesi.

Hamaika urte igaro dira eta asko aldatu da dena. Gaur goizean zuri-beltzeko beste argazki bat ikusi dut egunkarian. Hurbilagoa zait, antz handiagoa du nirekin, Bilboko Otxarkoaga auzoan bizi da eta 38 urte ditu argazkiko emakumeak. Intimitatea gordetzeagatik aurpegia desenfokatu diote, konorterik gabe daramate poliziek. Zuri-beltzak ez dit odola ikusten uzten, baina jipoi bat eta lau labankada daramatza gainean, eta 11 urteko alaba ondoan. Maria de Gracia du izena, eta orain Basurtoko ospitalean dago.

Aurreko astean dei bat jaso zuen Maria de Graciak. Telebistara joateko, jendea telefono mugikorraren bitartez ezagutu duten gonbidatuak behar zituztela, eta berak bazuela zer kontatu. Eta mila zalantza izan bazuen ere, telebistako erredaktorearen beste hamaika dei jaso eta gero, azkenean joan egin zen. Eta hantxe eseri zen koloretako besaulkian, argi-fokuez inguratuta, kamara aurrean bere lekukotza ematera. SMS mezuei esker lagun berriak egin zituela esan zuen. Senarra izandakoa ikus-entzule nonbait.

Orain Maria de Graciaren irudiak eta ahotsak askoz gehiago balio dute. Albistegi batean atera litezke, edo emakumeen aurkako bortxakeriari buruzko dokumental batean protagonista izan liteke, edo munduko Goya eta Oscar guztiak irabaz litzakeen luzemetraia batean, beharbada. Baina datorren astean gure telebistako talk-showak emango duen saioaren izenburua zera da: Por qué no lo olvidamos y empezamos de nuevo? Eta bertan ere parte har lezake. Akaso senarrarekin batera.

Komunikabideen burrunbaren oihartzunak. Hamaika urte, Ayod eta Otxarkoaga, hain urrun, hain hurbil.