Makina bat kontu

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Itsas ondo abisaleko biztanleak
Itsas ondoan 11 km-ko zuloan bizitzea organismo mikroskopikoen esku baino ez dago. Hiroshi Kitazato eta lagunek Challenger deituriko eta 10.896 m-ko sakonerako itsas ondoan foraminiferoak aurkitu dituzte. Ozeano Pazifikoan dagoen itsas ondo hau Lurreko sakonena omen da eta bertan dagoen presioa itsas azalekoa baino 1000 aldiz handiagoa da.
Foraminiferoak itsas azalean ere aurkitzen dira eta plaktonaren osagaietako bat dira eta beren hezurdura kaltzio karbonatozkoa da. Baina aipatu itsas ondoan kaltzio karbonatoaren kontzentrazioa hain da txikia non mikroorganismoek kaltzio karbonatozko hezurdura horma malgu batez ordezkatu duten.
Kitazato eta lagunen arabera, Challenger itsas zuloa orain 6 edo 9 milioi urte sortu zen eta arteko biztanleen oinordeko bakarrak foraminiferoak dira, hauek izan baitira arteko biztanletik presio aldaketara egokitu diren bakarrak.
Laginak lortu ahal izateko, Japoniako itsas ikerketa eta teknologiarako agentziak (JAMSTEC) kaiko deituriko submarinoa jarri du. Submarino honek murgilketa ugari egin zituen Challenger zegoen Mariana irletan eta horietako batean itsas ondoan galdu zen.

Saturnoko gune bero harrigarria
Glen Orton-ek zuzendutako astronomo-talde batek gertaera klimatologiko harrigarri bat topatu du eguzki-sisteman, hots Saturnon zurrunbilo polar bero bat topatu dute. Aurkikuntza hau Lurreko Kech teleskopioan oinarrituz egin da eta une honetan Cassini-k zundak bidaliko dituen datuen azterketen zain daude, ea hobeto ulertzen den eraztunen planetan gertatzen dena.
Berri hau joan den astean argitaratu zen Science aldizkarian.
Lurrean zurrunbiloak edo vortex-ak Artiko eta Antartikoaren gainean sortzen dira. Latitude altuko eta ertainen arteko tenperatura desberdintasunak korronte polarrak sortzen ditu eta aire-masa hotzak isolaturik geratzen dira. Antartikoan, neguan adibidez, zurrunbilo polarrak ozono-geruzaren ahultzean parte hartzen du eta Artikoan, adibidez, Ipar Amerikara haize hotza bidaltzen du.
Orain arte, Lurrean, Artizarrean, Jupiterren edo Marten topatutako zurrunbilo polar guztiak haize hotzez osaturikoak izan dira, Saturnokoa izan ezik. Honen hego poloa berez da beroa Eguzkiaren aurrez aurre baitago orain hamabost urtetik gaurdaino. Polo honetan 30°ko latitudera topatu dute ikerlariek poloetakoa baino beroagoa den gune bat.
Uste denez, partikula ezezagun batzuk Eguzki-izpiak xurgatzean gertatzen da aipatu fenomenoa, baina hipotesi honek ez du oraingoz oinarri zientifikorik. Cassini zundak martxoaren eta maiatzaren artean neurketak egingo ditu zona horretan eta orduan itxaron da datu zehatzagoak izatea.


Azkenak
2025-03-20 | Euskal Irratiak
Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]


2025-03-20 | Iñaki Inorrez
Euskaraldia ez! Euskal Oldarraldia bai!

Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.

Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]


Euskararen zapalkuntza sistematikoa

Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]


2025-03-20 | Sustatu
‘Eta erasotzailea ni banaiz?’ ziberjazarpena ikuspegi berri batetik

Puntueusek eta Cyberzaintzak elkarlanean ikusentzunezko baliabide pedagogiko bat sortu dute gazteentzat eta haiekin lan egiten duten profesionalentzat: irakasle, guraso eta hezitzaileentzat. Ikusentzunezko honen bidez, ziberjazarpena ezohiko ikuspegi batetik... [+]


BSHko lantokiko sarbidea itxi dute langileek euren etorkizuna negoziatu nahi dutela aldarrikatzeko

Kamioiak ez sartu ez atera. Horrela eman dute goiza BSHko Eskirozko lantokian. Parez-pare langileak aurkitu dituzte protestan. Hilkutxa batekin, elkarretaratze formatuan lehenbizi eta Foruzaingoak esku hartu behar zuela jakin dutenean eserialdia egin dute erresistentzia pasiboa... [+]


Ekologismoaren kontrako oldarraldia AEBetan: Greenpeace 660 milioi euro ordaintzera zigortua

Dakota Access oliobidearen kontrako protestengatik zigortu du Ipar Dakotako epaimahai batek erakunde ekologista, Energy Transfer Partners enpresak salaketa jarri ostean. Standing Rockeko sioux tribuak protesten erantzukizuna bere gain hartu du.


2025-03-20 | Estitxu Eizagirre
EH Bizirikek manifestazioa deitu du larunbaterako ‘Euskal Herria ez dago salgai!’ lelopean

Sareak nabarmendu du Euskal Herri osoko eragileak daudela bertan eta deialdiak 140tik gora atxikimendu jaso dituela: "Horrek islatzen du zein den gaur egungo errealitatearen urgentzia, lurraren defentsaren beharra eta auziarekiko dagoen konpromezua".


2025-03-20 | ARGIA
Arratzua-Ubarrundiako EH Bilduko zinegotziek dimititu egin dute, Solariaren proiektuarekin “eskuak lotuta” dituztelako

Koalizio abertzaleko hiru ordezkariek ohar baten bidez euren "frustrazioa" adierazi dute proiektu fotovoltaikoa ezin gelditzeagatik: "Egoera horren aurrean, ez gara legegintzaldia amaitzeko indarrez sentitzen". Proiektu honi ez! plataformak salatu du EH Bilduren... [+]


2025-03-20 | El Salto
Kataluniako erreferendumean gomazko balak jaurti zituzten lau poliziari ez diote amnistia emango, eta auzipetu egingo dituzte

Lau agenteak lesio-delituengatik ikertzen ari dira eta horrek galarazten du 2024ko amnistia aplikatzea. Polizia horietako batek, ustez, gomazko bala batekin begi bat zartatu zion Roger Español kataluniarrari.


2025-03-20 | Euskal Irratiak
Arrazismoaren kontrako giza-katea egingo dute Baionan larunbatean

Arrazismoaren aurkako nazioarteko eguna kari, larunbat honetan 16 alderdi, kolektibo eta elkartek deia luzatu dute, Baionako Marengo eta Pannecau zubien artean giza kate bat osatzeko. Aniztasuna, elkartasuna eta giza eskubideen errespetua aldarrikatzera deitu dute,... [+]


2025-03-20 | Gedar
“Ertzainek aita jipoitu zuten nire alboan, 65 urte ditu eta elbarria da”

Ertzaintzak martxoaren 13an Bilbon zauritutako bi pertsonaren testigantza jaso ditugu. Athleticen partidaren ostean larriki zauritu zituzten aita-semeak, borra-kolpeka, eta atxilo eraman zuten haietako bat. Furgonetatik ikusi zuen ertzainek nola egin zuten tiro jendearen kontra,... [+]


Israelen genozidioa salatzeko protesta andana antolatu dute

Palestinarekin Elkartasuna plataformak osteguna, ostiral eta larunbatean eginen ditu protestak, Israel genozida. Palestinar erresistentzia aurrera! lelopean. Gernika-Palestina-k ere manifestazio nazionala antolatu du larunbaterako Donostian. Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak... [+]


2025-03-19 | ARGIA
“Proiektu honi ez!” Arratzua-Ubarrundiako plataformaren adierazpena

Arratzua-Ubarrundiako "Proiektu honi ez!" plataformak adierazpen hau kaleratu du, udalerri horretako EH Bilduko hiru zinegotziek dimisioa aurkeztu berritan. Izenburu hau darama testuak: "EH Bilduren moketako politika edo Iparra nola galdu".


Eguneraketa berriak daude