Euskal Herriko lehen banku etikorako ekimena Bilbon jarriko da martxan datorren apirilean. Hasieran Italiako Banca Popolare Eticaren agentzia moduan abiatuko da, lau urteren buruan erakunde autonomo bihurtu eta bere izenpeko fitxarekin jarduteko. Hala ere, honezkero urte bete da BBK aurrezki kutxak Bilbon "inbertsio etiko"ari hasiera eman ziola BBK Solidarioa ekimenaren bitartez. Euskal Herrian, ordea, ez da banku etikorik, oraingoan FIARE euskal fundazioak abiatuko duenaren modukorik. FIAREk bost urte daramatza lanean hirurogei erakunde inguru, GKE eta euskal mugimendu sozialekin. Fundazioaren lehendakaria Angel Toña da, Deustuko Unibertsitateko Zientzia Politiko eta Soziologia Fakultateko dekanoa. Ibilbideari ekiteko, lehen euskal banku etikoak Paduako Banca Popolare Eticaren laguntza izango du, bere banku-fitxaren bitartez abiatuko baita proiektu berriaren garapenerako lehen atala. Lehen euskal agentziak "FIARE, Agencia de Banca Popolare Etica de Padua" izena izango du eta Bilboko Alde Zaharreko Santa Maria kalearen 4. zenbakian kokatuko da (www.fiare.org). Hasieran lau langile izango ditu.

Nahiz eta euskal sustatzaileek banku etikoa Euskal Herriaren osotasunari erantzuteko sortu nahi zuten hasieran, egia esateko, ekimena bizkaitarra da hein handi batean, bere sorreran parte hartu duten erakunde sozial eta pertsona gehienak Bizkaian daudelako. Edozein kasutan, Araba, Gipuzkoa eta Nafarroako erakundeak ere badira. Bere sustatzaileek, ordea, Euskal Herriko gainontzeko hiriburuetara jo nahi dute pixkanaka.


Paduako BPEaren kaudimenaren berri haren datuek ematen dute. Duela zazpi urte sortua, egun hamar sukurtsal ditu hiriburu transalpetar handietan kokatuta; 300 milioi euroko gordailuak eta 200 milioi euroko kredituak kudeatzen ditu. Nekazaritza biologikoa, etxebizitza, enpresa txikiak eta energia alternatiboak dira bere arreta-puntu nagusiak, baina arrisku egoeran dauden taldeei eta baliabide urriko etorkinei funtsak mailegatu izan dizkie ere.

Italiako elkartasun erakundearen Administrazio Kontseiluaren lehendakaria, Fabio Salbiato, Bilbon izan da lehen euskal banku etikoaren hitzarmena sinatzeko FIARE euskal fundazioarekin. Salbiatok egindako adierazpenen arabera, Europako Batasuneko berrogeita bi milioi biztanlek ez ditu ohiko finantza-sistemara jotzeko eskatzen diren bermeak. "Gainera, »azaldu zuenez», diru xederik gabeko enpresa onuragileak arrisku handiko bezerotzat hartzen dira orokorrean eta ez dira gai izaten baliabideak lortzeko". Ondorioz, banku etikoek konponbide komunitarioak proposatzen dituzte pobreziaren aurka eta administrazio, instituzio eta erakundeen koordinazioa ezinbestekoa iruditzen zaie. Lehendakariak adibidetzat hartu zuen bere banku etikoak, obligazio jaulkipenen bidez, etorkinek etxebizitzak eskuratzeko edo mikrokredituak emateko sistemak kudeatzen dituzten fundazioen sorrera bultzatu duela.


Euskal banku etikoaren ekimena FIARE fundazioak bultzatu du. Fundazioa duela lau urte sortu zen eta hirurogei mugimendu sozial eta euskal GKEk osatzen dute. Mugimendu sozialon artean, Elizarekin lotutako mugimendu ugari dago: EAEko Apezpikutzak, Caritas elkarteak, zenbait erlijio-ordena, ikastola edota Elizaren gidaritzapeko heziketa-zentroak. GKEen artean PTM Mundubat ageri da. Mugimendu sozial horien gehiengoa bizkaitarra da. Hala ere, FIAREk mugimendu sozial horien partehartzea zabaldu nahi du Euskal Herri osora eta oraingoen bikoitza lortu. Gizarte mugimendu horiek guztiak FIAREren bazkide-sortzaileak dira; bakoitzak 3.000 euro eman behar izan ditu fundazioa martxan jartzeko, 200.000 euro denera.

Askori arraroa egingo zaio Elizaren, erlijio-ordenen edo haren inguruko hainbeste mugimendu sozial ikustea halako elkartasunezko banku-ekimenean. Erantzuna argia da, sustatzaileek diotenez: euskal GKEeetako boluntario eta militanteen %60 baino gehiago Eliza katolikoko kideak dira.

FIARE kide diren mugimendu sozialetako 20 ordezkariz osatutako Patronatu batek zuzentzen du. Lehendakaritzako kideak dira Angel Toña (lehendakaria), Joseba Segura (adjuntua), Jorge Morquecho (diruzaina) eta Maria Gomeza (idazkaria). Era berean, patronatuko kideetako bederatzi pertsonaz osatutako batzorde exekutibo bat dago. Batzorde honetako lehendakaria ere Angel Toña da.


Italiako erakundearekin egindako hitzarmenaren arabera, euskal banku etikoa agentziaren gidaritzapean egongo da. Kudeaketa guztien erantzukizuna erakunde italiarrak izango du, bereak baitira euskaldunari ezinbestekoak zaizkion banku-fitxa eta hasierako garapen-faseari aurre egiteko sendotasuna. Lehen fasean, Italiako finantza-erakundearen agintepeko euskal agentziak epe baterako gordailuak eskainiko ditu. Testuinguru horretan, FIAREk 40 milioi euro-gordailu abian jarri nahi lituzke hiru urteren buruan. Euskal fundazioak egindako inkesta baten arabera, pasibo eskuragarrien %5 inguru lortzera irits liteke. Hurrengo lau urteetan, euskal banku solidarioak berezko kapital soziala, lantalde profesionala eta sinesgarritasun nahikoa lortu nahi ditu, estatu osora zabaltzeko besteko kreditu-kooperatiba izatera irits dadin.