Makina bat kontu

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Ugaztunek dinosauruak jaten zituzten
130 milioi urte dituzten bi ugaztunen fosil ia osoak aurkitu berri dira Txinan. Aurkikuntzak ugaztunen bizi eta elikadura ohiturak argitzeko balio izan du, eta harrigarria bada ere, ugaztunen inguruko uste bat zalantzan jartzeko ere bai. Hain zuzen ere, orain arte oso errotua zegoen dinosauruak desagertu arte, hots orain 65 milioi urte arte, ugaztunak txikiak eta ekologikoki garrantzi txikikoak zirela.
Aurkitutako fosilak oso ongi zeuden, batez ere, sumendiko labak harrapatu zituelako eta are gehiago, hiru dimentsioetan ailegatu dira geuregana New Yorkeko American Museum of Natural History-ko Jin Meng paleontologoaren arabera.
Bi gorpuetatik luzeena, metro batekoa, Repenomanus giganticusarena da eta egungo azkonarraren antza du. Hortzak aztertuz animalia heldu eta gaztea zela ikusi da. Urtarrilaren 13an Nature aldizkarian Meng eta lagunek argitaratutako artikuluan adierazi dute animalia honek 12 eta 14 kilo arteko pisua zuela eta dinosauru garaiko ezagutzen den ugaztunik handiena dela.
Topatutako beste fosil multzoa Repenomanus robustusarena da, hots Repenomanus giganticusen lehengusu hurbila, nolabait esatearren.
R giganticusen fosilekin batera beste animalia baten hezur puskak eta hortzak topatu zituzten. Hezur hauek hozkaka puskatuta zeuden eta behin berrosatu ondoren ia 2 metro neurtzen zuen Psittacosaurus dinosauru landare-jalearenak zirela ikusi zen.
Beraz, aurkikuntza honek ekar dezake ugaztunek dinosauruen garaian zuten izaera eta garrantzia berraztertzea.

Kotxeetan telefonoak despisteen iturri
Esku batean bolantea eta bestean telefono higikorra garai bateko argazkia da, gero eta estatu gehiagotan debekaturik baitago. Horren alternatiba "esku libreak" ahalbidetzen dituen telefono eramangarrien bidetik etorri zen.
Illinois eta Utah-ko unibertsitateetako ikerlariek azterketa egin dute «esku libre»ko telefonoen inguruan. Horretarako gutxienez urtebetez gidatzen zeramatzaten hamalau gidari gazte »21,4 urtekoak batez beste» eta hamalau gidari heldu »68,4 urtekoak batez beste» aztertu ziren bi taldetan. Jarritako frogak hauexek izan ziren: errealitate birtualeko ingurunean Chicagoko hainbat kaletako irudi digitalizatuak pantaila batean ematen ziren bitartean, gidariek elkarrizketak edukitzen zituzten. Azterketa hau Zientzia eta Teknologia Aurreratuko Beckman Institutuan egin zen eta begien erregistroekin erlazionaturiko teknikak erabili ziren erreakzio-denborak neurtzeko. Testen arabera, helduek zein gazteek oso portaera ezkorra izan zuten "esku libre»tik hitz egiterakoan. Irudietako aldaketa garrantzitsuen aurrean akatsak egin zituzten eta erreakziorako denbora asko behar izan zuten. Atzerapenak ez ziren segundo hamarretakoenak izan, segundotakoak baizik eta hau oso emaitza txarra da. Beste bi talderekin egin zen azterketan taldekideek soilik entzun egiten zuten eta ez hitz egin. Honen emaitzak aurrekoenak baino askoz ere hobeak izan ziren, are gehiago, aldaketen aurrean erreakzio denbora segundo hamarrenetakoa izan zen. Psikologia irakaslea den Arthur Kramer-en arabera entzuteak hitz egiteak baino baliabide mental gutxiago behar ditu eta beraz, gidatzean askoz ere zentratuago egon gaitezke entzunaz hitz eginaz baino.


Azkenak
Emisio gutxiko eremua behin-behinean etetea erabaki du Euskal Hirigune Elkargoak

Frantziako legebiltzarrean Errepublikanoek eta Batasun Nazionalekoek egindako zuzenketen harira dator erabakia. Zuzenketak onartu dituzte, eta, beraz, Euskal Hirigune Elkargoak emisio gutxiko eremua ezartzeko gastu ekonomikorik ez egitea erabaki du.


Birundaren aldeko manifestazioa egin dute Donostiako Parte Zaharrean barrena

Pasa den asteko "kaleratze ilegala" salatu dute hainbat herritarrek, ostiral arratsaldean.


Euskal Herriko II. Ekotopaketak egin dituzte asteburuan, garaiko erronkez eztabaidatzeko

Jauzi Ekosizialeko kideek antolatzen duten bigarren edizioa da. Euskal Herriko trantsizio ekosozialak "inoiz baino premia handiagoa" duela adierazi dute, "datozen aldaketa sakonen aurrean trantsizio justua nahi bada".


2025-03-31 | Ahotsa.info
Burlatako Gazte Asanbladak gaztetxearekin jarraitzeko akordioa iragarri du Udalarekin

Manifestazio jendetsu batek herriko kaleak zeharkatu ditu, Poliziaren gehiegizko dispositibo batek zainduta, gazteek kudeatutako guneen defentsan eta Gaztetxeak erasoen aurrean defendatzeko. Manifestazioaren amaieran, publiko egin dute iragarpena.


Bost urterako inhabilitatu dute Marine Le Pen, Europako Parlamentuko funtsak desbideratzeagatik

Parisko Auzitegi Korrekzionalaren arabera, 2,9 milioi euro desbideratu zituen Frantziako RN Batasun Nazionalak 2004 eta 2016 artean. Le Penez gain, alderdiko beste 24 kide ere errudun jo dituzte. Helegitea aurkeztuta ere, RNko buruzagia ezingo da aurkeztu 2027ko Frantziako... [+]


BDZk CAFi exijitu dio Israelekin harremanak mozteko, igandeko manifestazioetan

Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan egin dituzte manifestazioak. Israelek Palestinan egin duen eta aurrera daraman genozidioarekin kolaboratzen duten enpresei laguntza publikoa emateri uzteko eskatu diete Nafarroako Gobernuari eta Eusko Jaurlaritzari.


STEILASek eta LABek jakinarazi dute Hezkuntza Sailak bertan behera utzi duela gaurko deituta zuten bilera teknikoa

Hezkuntza Sailak EITBri azaldu dioenez, ikastetxe bakoitzean izan beharreko baliabideak batzar teknikoetan negoziatu partez, mahai negoziatzailean landu beharko lituzkete. Bihar eta etzi greba egingo dute EAEko ikastetxe publikoetako irakasleek.


Armen lobbyek (Euskal Herrikoak barne) gerrara eraman nahi gaituzte

Joan den ekainaren amaieran bukatu genuen Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez sortzeko) liburuaren lehenengo zatiak Gerra badatorrela! du izenburu, bertan... [+]


2025-03-31 | ARGIA
Iruña-Veleia afera argitzea eta ondarea ez suntsitzea eskatu dute Gasteizen

Iruña-Veleia auzia “behin betiko” argitzea eskatu dute martxoaren 30ean, Gasteizen egindako manifestazioan. Iruña-Veleia argitu, ez suntsitu plataformak aztarnategian egindako “txikizioak” salatu ditu eta Arabako Foru Aldundiaren ardura... [+]


2025-03-31 | Gedar
Etxebizitza-arloko arrazakeria salatu eta apirilaren 5ean mobilizatzera deitu dute hainbat kolektibok

Etxebizitza eskuratzeko orduan pertsona arrazializatuek eta migratzaileek jasaten duten bazterketa sistematikoa salatu dute Gasteizen, agerraldi baten bidez. Apirilaren 5ean Donostiara bertaratzera deitu dute, etxebizitza-eskubide unibertsalaren alde.


2025-03-31 | Usurbilgo Noaua
Zaintza eredua eraldatzeko ahalegin betean segitzen du Usurbilek

Usurbil herri zaintzaileagoa izateko lankidetzan ari diren herrikide, eragile eta erakundeen talde argazkia duzue albiste honi atxikitakoa. Larunbatean Sutegin egindako "Usurbil, herri zaintzailea" izeneko ekitaldian atera genuen. Norabide horretan herri hau egiten ari... [+]


Aitor Esteban EAJko presidente berriak batasunerako deia egin du alderdiaren IX. Batzar Nagusian

Kargua "ohore handiz, erantzukizunez eta apaltasunez" hartuko duela adierazi du Atano III.a pilotalekuan, 1.800 lagunen aurrean. Aberri Batzarrak Euskadi Buru Batzar berria osatuko duten zortzi kideak ere hautatu ditu.


GALek eraildako Xabier Galdeano oroitu dute Algortan 40. urteurrenean

Egin egunkariko zuzendaritzako kide eta langilea Donibane Lohizunen erail bazuten ere, Algorta jaioterrian egin diote oroimen ekitaldia, igande eguerdian. Bertaratutako lagun zein senitartekoek presente izan dute estatuaren indarkeriak hil zuela.


analisia |
Save the Children, saldu bonbak (II)

Historia errepikatzen dela idatzi zuen Marxek, “lehenik tragedia gisa, gero fartsa moduan”. Armagintzaren eta militarismoaren inguruan errepikapen hutsa ez, espiralean goraka doan buklea ari gara bizitzen, fartsatik asko duena, eta tragedian amaitzeko gero eta aukera... [+]


Eguneraketa berriak daude