Makina bat kontu

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Indonesiako lurrikara Richter eskalan 9 gradukoa izan da

Australiako hegoaldean dagoen Tasmania irlan Richter eskalan 8,2 graduko lurrikara gertatu zen berriki; zientzialarien esanetan azken lau urteotako handiena behar zuen lurrikara honek, baina joan den astean Indiar itsasoan gertatutakoak txiki utzi du Tasmaniakoa. Izan ere, Tasmanian heriotzarik ekarri ez duen bitartean, Indiar itsasoan gertatutakoak 100.000tik gora hilotz utzi ditu. Lurrikara itsasoan gertatzeak askotan saihestu egiten ditu heriotzak, baina kasu honetan sortutako 10 metrotik gorako olatuek sarraski izugarria eragin dute, inguruko estatuetan jendea batez ere itsasertzean bizi baita.
Richter eskalak lurrikarak askatutako energia neurtzen du. Indiar itsasoan gertatutakoak 9 graduko indarra izan du eta 1900. urteaz geroztik, laugarren lurrikara gogorrena izan da.
Richter eskala, Charles Francis Richter estatubatuarrari zor zaio eta 10eko eskalan banatzen ditu lurrikarak. Gradutik gradurako igoera ez da proportzionala, esponentziala baizik eta adibidez, 6 graduko lurrikara 5 gradukoa baino 10 aldiz indartsuagoa da.


Martitzen ur-arrastoak

Science aldizkariarentzat Martitz "urteko planeta"da. Ur gaziaren eta azidoaren arrastoak topatu izanak eman dio izenburu ponpoxo hori.
Mars Global Surveyor satelite estatubatuarrean kokatutako teleskopio infragorriak Opportunity eta Spirit robotak gidatu ditu eta hauek jasotako datuekin jakinduria zientifikoa irauli dute: Lurrean bizia agertzen ari zen unean, Martitz beroa eta hezea zen eta bertan erregulartasunez lurrintzen ziren ur azidoak zeuden.
Opportunity robotak hezetasun eta lehortasun ziklikoaren arrastoak aurkitu ditu, Meridiani Planum mesetako Eagle kraterreko harkaitzetan. Spirit-ek topatutakoa lurrazpiko uren arrastoa da. Ur hauek bihurtuko zituzten, ziurrenik, sumendi-hautsak harkaitz burdinadun.
Roboten hurrengo belaunaldiak saiatuko dira harkaitz txantiloiak Lurrera garraiatzen, eta orduan jakingo da biztzarik edo honen arrastorik ote dagoen.


Lurreko telebista digitalak MPeg 4 arauaren pean

Frantziako Lehen ministro Raffarin-ek iragarri berri duenez, laster ordainpeko emisioa egingo duen Lurreko Telebista Digitalak MPeg 4 arauaren pean emititu beharko du. Orain arteko doako kateek MPeg 2 arauaren pean emititu dute eta erabakiaren inguruko eztabaida zabaldu da.
MPeg 4 teknikoki korapilatsua da eta ez da erabat eraginkorra, beraz, 2005eko irailerako kaleratu behar ziren zerbitzuak atzeratu daitezke. Gainera, doako eta ordainpeko emisioak egingo dituzten operadoreentzat bi sistemetan emititu ahal izateak eragozpen handiak ekar ditzake. MPeg Moving Picture Experts Group-en laburdura da eta hitz gutxitan esanda, konpresio-formatu bat da zeinak datu analogikoak digital bihurtzen diituen. Bertsio desberdinak daude, 1, 2, 3 eta 4 hain zuen ere, eta 4.a ahalmentsuena bada ere, hargailuak dituen eskakizunak ere askoz ere handiagoak dira. Etorkizunean segituko dugun gaia denez, hurrengo artikuluetan datu tekniko gehiago emango ditugu.


Azkenak
2024-11-14 | Julene Flamarique
32 eragilek babestu dute Ernai eta Jaurlaritzari eskatu diote “jazarpen estrategia” amai dezala

Apirilean Jaurlaritzako Segurtasun Sailak gazte antolakundeko 133 kideri jarritako isunen harira manifestua aurkeztu du Ernaik. Euskal Herriko 32 eragile sozial, sindikatu eta alderdi politikok egin dute bat idatziarekin. Isunek antolakundea “itoarazi eta politikoki... [+]


Nafarroako Parlamentuak Lantxotegi elkarteari konfiantza berretsi dio etorkinak gizarteratzeko prozesuan

Entitate sozial honen langileek Etxebizitza, Gazteria eta Migrazio Politiken batzordean agerraldia egin dute haien lana azaltzeko. Hizlariek etxebizitza duinak, bizileku zein lan baimena erraztea eta osasun mentaleko baliabide publiko gehiago eskatu dizkiote Foru Gobernuari... [+]


Hamza Abuhamdia (palestinar ekintzaile 'queer'-a)
“Gorputza da botere kolonialak okupaturiko lehen territorioa”

Larunbatean Makean izanen da Hamza Abuhamdia, Parisen bizi den palestinar queer-a, Palestinaren aldeko topaketaren kari. Israelek bideraturiko pinkwashing-ari buruzko tailerra eskainiko du –bat-bateko euskarazko itzulpenarekin– arratsaldeko 15:30ean. LGBT pertsonen... [+]


Pisu turistikoentzako baimenak urtebetez eten ditu Bilbok

Bilboko Udalak ez du lizentzia berririk emango, hirigintza planean etxebizitza turistikoen figura arautu bitartean. "Kautelaz" jokatzea erabaki du Juan Mari Aburtoren udal gobernuak, baina gehienez ere urtebeteko epea eman dio debekuari.


Felix Likinianoren pinturak erakutsiko dituzte Donostiako CNTren egoitzan

Libertimenduzko Jardunaldiak antolatu ditu Gipuzkoako CNT sindikatu anarkistak bere egoitzan (Amara Berriko Olaeta plazan), martxora bitarte. Lehenengo jarduera abenduaren 14an izango da, eta Felix Likiniano anarkista historikoa izango dute hizpide.


56 urteko garraiolari lesakarra hil da lan istripuz

56 urteko garraiolari lesakarra hil zen lanean Irunen, kamioia kargatzen ari zela. Transportes Etxetrans enpresako langilea zen. Aurten 11 garraiolari hil dira lanean, horietariko asko, azken hau bezala, bihotzekoak jota LAB sindikatuak ohar batean jakinarazi duen bezala... [+]


Erabakitzeko eskubidearen alde egin dute EH Bilduk eta EAJk Araban ere

Bizkaian eta Gipuzkoan egin bezala, EAEko estatus politiko berriak Euskal Herria nazio gisa aitortzea eta erabakitzeko eskubidea jasotzea eskatu dute Arabako Batzar Nagusietan alderdi abertzaleek.


Eta indarkeria matxistaren biktimak zer nahi dute?

Aste batzuk daramatzagu hedabide eta sare sozial guztietan Iñigo Errejoni indarkeria matxista batzuengatik egindako akusazioei buruzko iritziak entzuten. Horrekin batera, eztabaida asko sortzen ari dira: nola salatu behar dugun emakumeok, nolakoak izan behar duten gure... [+]


2024-11-14 | Josu Iraeta
Borondate kolektiboaren bidetik

Badira hauteskundeek erabaki politikoei legezko izaera emateko baino ez dutela balio diotenak. Eta ez dira gutxi horrela pentsatzen dutenak. Bale, baina horrekin gauza asko esaten dira, besteak beste, benetako agintea, boterea, joko horretatik kanpo dagoela.

Baina –nire... [+]


2024-11-14 | Leire Ibar
10.000 bat ikaslek eskatu dute unibertsitateko matrikulak merkatzea eta bekak hobetzea

Doako unibertsitatea aldarrikatu eta EHUren erantzukizuna seinalatu dute 10.549 ikaslek, Unibertsitateko Indar Batasunak abiatutako sinadura bilketaren bidez.


2024-11-14 | Gedar
Hamabi urte bete dira Amaia Egañak bere buruaz beste egin zuenetik

2012ko azaroaren 9an egin zuen bere buruaz beste Barakaldon, etxegabetua izan behar zuenean. Ordutik, Barakaldoko beste 2.400 familia bota dituzte euren etxeetatik. Asteartean bertan, familia bat etxegabetu zuten Astrabuduan.


Elon Musk Gobernu Efizientziarako Departamentuko buru izendatu du Trumpek

Munduko pertsonarik aberatsena da Musk, Forbes-en azken sailkapenaren arabera. Vivek Ramaswamy politikari eta enpresa-buru kontserbadorea izanen du bere ondoan, kargua betetzeko. "Erreforma estrukturala" bideratzekoa dute, gobernuarentzat "inoiz ikusi gabeko... [+]


Silikosi epidemia: kasuak biderkatu egin dira sukalderako harri-artifizialaren ondorioz

Silizearen hautsak sorturiko gaitz eta biriketako minbizi kasuek ez dute etenik azken urteetan. Australian, Ingalaterran edo Espainiako Estatuan alarmak piztu dira, eta kristal-silizea duten kuartzozko sukalderako mahaiak egitea debekatzeko urratsak ematen hasi dira.


2024-11-13 | Julene Flamarique
Iranen heriotza-zigorra jaso duen Pakhshan Azizi feminista kurduaren espetxekideek justizia eskatu dute

2023ko abuztuaren 4an atxilotu zuten etxean Teherango Inteligentzia Ministerioko agenteek. Desagerrarazi eta gero, fisikoki nahiz psikologikoki torturatu zuten Evingo espetxean. Orain heriotza-zigorra ezarri diote, eta espetxekideek haren aldeko defentsa eskutitza argitaratu... [+]


Mamutak ehizatzeko teknika

Berkeleyko unibertsitateko (Kalifornia, AEB) arkeologo talde baten arabera, ezkerreko irudian ageri den eszena ez litzateke zuzena. Hau da, gizakiek ez zituzten lantzak jaurtitzen mamutak eta beste ugaztun handi batzuk ehizatzeko. Horixe zen orain arte zabalduen zegoen... [+]


Eguneraketa berriak daude