Bertso eskolak: heldutasunera iristeko ordua


2021eko uztailaren 27an

Irautea ez da nahiko. 20 urtetik gora dira bertso eskolak sortu zirela eta etengabeko erreleboari esker, oraindik bizi-bizirik daude. Ordea, euren ederrari begira geratu beharrean, muineko arazoak aztertzeari ekin diote Gipuzkoako bertso eskolek. Iraunkortasuna eta kalitatea gordinean neurtu dituzte. Zein herrik du ziurtatuta hurrengo 5-10 urtetako martxa? Zeren esku dago bertso eskolen iraupena? Klaseen kalitatea hobetzen ari al da? Zeren araberakoa da kalitatea?

Gipuzkoako bertso eskola denetara zabaldu dira galderak eta ia bertso eskola denek eutsi diote erronkari: bileretan bildurik, kalitatearen eta egonkortasunaren gaia lantzen ari dira »ikus koadroan diagnostiko orokorra».


Bertsolaritzako oinarrizko lana

«Bildu eta kantatu» egiten dutela da ikasleek bertso eskolaz duten irudipena. Irakaslearena, beste bat da: ondo pasatzera datorren umea etorkizuneko bertsozale, bertsolari, gai-jartzaile... bihurtzen saiatuko da. Horretarako, ikasleak motibatzen asmatu beharko du, taldean giro atsegina bideratzen eta ikasle bakoitzaren gaitasunak garatzeko bideak jartzen, metodologia eta ariketa zehatzak prestatuz.


Dedikazio urria, kalitaterako oztopo

Bertsolaritzaren etorkizunerako funtsezko lan hau, orain arte irakasleak borondatez egin izan du, orokorrean. Irakasleak autodidaktak dira eta eurek garatzen dute metodologia eguneroko jardunean, pedagogia edo irakasle ikasketak egindako gero eta bertso irakasle gehiago badago ere. Laguntzeko, Bertsozale Elkarteak gero eta mintegi eta topaketa gehiago antolatzen ditu irakasleek jakintza eta tresna gehiago eskuratu ditzaten. Irakasleak lanetik edo institutu/unibertsitateko klasetik kanpo duen denbora librearen araberakoa da klasea prestatzeko hartzen duen denbora, eta honek eragin zuzena du eskaintzen duen kalitatean. Bertso eskolen kalitatea irakasleen denbora librearen araberakoa izatea muga handia da hobetzeko. Hiztegi errimatua dela, grabazio eta liburuak, unitate didaktikoak... Prestatzeko denbora hartuz gero, klase magistralak emateko materialik ez da falta egun.

Bestalde, irakasleak kanpora ikastera joaten direnean edo lana aurkitzen dutenean, bertso eskoletara iritsi ezinda aurkitzen dira sarri. Hainbeste urtean Zarauzko bertso eskola eraman duten Pello Esnal eta Rosa Lertxundirena bezalako salbuespen miresgarriak salbu, irakasle gehienek 3-5 urte artean irauten dute. Beraz, esperientzia metatzean utzi eta beste berri batek hasieratik heldu behar izaten dio irakasle lanari.


Egonkortasuna kolokan

3-5 urtez behin irakaslea aldatu beharrak ez du bertso eskolaren epe luzeko proiektua garatzen asko laguntzen. Bertsolaritza irakasle asko ez dagoenez, sarri ordezkorik bilatu ezinda geratzen dira bertso eskolak, eta irakasle faltagatik itxi den bertso eskolarik ere bada.


Elkarlana abiatu dute bertso eskolek

Bertso eskolen egonkortasuna ziurtatuko duen antolaketa diseinatzea da kontua. Era berean, antolaketa hori kalitatea etengabe hobetu dadin bideratu nahi dute irakasleek. Horretarako elkartu dira Gipuzkoako bertso eskoletako ordezkariak. Eta pixkanaka, gogoeta zabaltzen ari da Euskal Herriko beste lurraldeetara. Talde lana, horra hartu duten abiapuntua. Bertso eskola bakoitzak bere izaera du, bakoitzaren egoera desberdina da eta bertso eskola bakoitzak du erabakia, baina arazoak elkarrekin konpontzeko bildu dira, denen indarrak koordinatuta bakoitzaren egoera hobetzeko. Diagnostikoa egiteko eta irtenbideak eztabaidatzeko bertso eskola bakoitzeko ordezkariak bildu ondoren, hainbat irakaslek mugimendua gidatuko duen taldea osatu du eta hamabostean behin biltzen da talde hau. Parte hartu nahi dutenei irekita dago eta erabaki nagusiak hartzeko bertso eskola denak elkartuko dituen bilerak egitea aurreikusten dute.


Erantzun beharreko galderak

Egungo egoerari zuloak ikusi zaizkio, eta antolatu beharra mahaigaineratu da. Antolamendua diseinatzerakoan, orain arteko balioei eusteko hainbat galdera erantzun beharrean daude: nola eutsi bertso eskola bakoitzaren nortasuna eta autonomiari, nola lortu irakasleen funtzioa orain bezain aktiboa eta sortzailea izan dadin...

Bertso eskolak egonkortzeak eta kalitatezko eskolak emateak eskatuko duen lanak profesionalizazioa planteatu du. Herri mugimendua eta lan profesionala uztartzeak ekartzen dituen kontraesanak ere mahaigaineratu dira. Bestalde, bertso eskoletan ez da formula berria profesionalizazioarena. Iparraldean, esaterako, urte batzuk badaramatzate, eta ondo egindako lanaren emaitzak bistakoak dira. Zorionez, egungo irakasleek ez dute egun batetik bestera beste norbaiten esku utzi nahi bere herriko bertso eskola, eta askok etorkizuna funtzionamendu profesionala dela aurreikusi arren, pausoak pixkanaka eta ondo neurtuta eman nahi dituzte.


Aurtengo egitasmoa

Bertso eskolen mugimendua egituratzeko diseinu bat aurkeztu zen iaz. Proposamen hori eztabaidatzea eta funtzionamendua zehaztea izango dira hurrengo urratsak. Eztabaida hau Euskal Herri osora zabaltzea oso aberasgarria litzateke, Euskal Herri osorako diseinua adosten hasteko. Koordinazio lanak egitea jarri du helburu Gipuzkoako bertso eskolen taldeak 2005erako, bertso eskolen harreman sarea osatzeko. Praktikan elkarlanean hasteko, Bertso Eskolen Eguna egingo da aurten »lehen aldia da Gipuzkoan», eta bertso eskolen ariketak bildu eta banatuko dira.

Oraindik dena dago martxan jartzeko, baina gogoeta honek dagoeneko lortu du irakaslerik gabe zeuden 5 herritan -Arrasate, Tolosa, Eskoriatza, Aretxabaleta eta Goierri- bertso eskolak sortzea edo arazo beragatik larri zebilen aurreko bertso eskolari jarraipena ematea.


Azkenak
Osakidetzan egiturazko eta egiazko konponbideak eskatu dituzte Gasteiz, Bilbo eta Donostian

Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.


Aroztegiari ezetz esan dio jende oldeak Iruñean, eta auzipetuen absoluzioa eskatu du

Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]


Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Eguneraketa berriak daude