Makina bat kontu
Ikastetxeetan ikasleei airearen konposizioa galdetuz gero, hau erantzungo lukete: %77 nitrogenoa, %21 oxigenoa, ia %1 ur-lurruna, %0,04 karbono dioxidoa, %0,9 argona eta beste batzuk.
1903an egindako neurketek argon-kopurua %0,934koa zela zehaztu zuten, eta gerora egindako neurketek %0,917. Orain ateratako kopurua %0,9332koa da eta uste denez ziurtasun handiko datua da.
Datu honek txikikeria badirudi ere, garrantzi handia du zientzialarientzat. Zerk pisatzen du gehiago: kilo bat lumak edo kilo bat berunek? Ohiko erantzuna biak berdin pisatzen dutela da, baina hori ez da zuzena, hori hutsean baino betetzen ez baita. Hau da, hutsean berdin pisatzen duten luma kiloa eta berun kiloa gure atmosferan pisatuko bagenitu, beruna luma baino astunagoa dela ikusiko genuke, pisatzerakoan gorputzen dentsitateak airean eragiten baitu, Arkimedes-en printzipioaren arabera »lumak beruna baino gehiago flotatzen du airean».
Metrologoek masa neurtzen dutenean airearen flotazio-efektua zuzentzen duen ekuazioa erabiltzen dute. Argon edukiaren aldaketek airearen dentsitatea %0,01 aldatzea eragin izan dute, hau da, altzairu herdoilgaitzaren kilo batean 15 mikrogramoren aldaketa. Zifra hau bere horretan txikia bada ere, garrantzi handikoa da eskala handian. Hegazkingintza eta espaziontzigintza dira beti aipatzen direnak, baina edozein lan zibileko segurtasun-neurrien koefizienteetan gorabehera txiki batzuk milioika euro dira.
Erleen antolaketari so
Etiloko oleatoa da aurkitutako molekula eta hau erle langile helduek erabiltzen dute erle langile gazteen portaera kontrolatzeko.
INRAko Isabelle Leoncinik dioenez, polena biltzen duten erleek neurri batean blokeatu egiten dute erle gazteen garapena aipatu feromonaren bidez.
Erle gazteei etiloko oleatoa jaten emanda, bizpahiru egun beranduago hasten dira polena biltzen eta kontuan hartu behar da bizpahiru egun oso epe luzea dela bospasei asteko bizia duten erleetan.
Horri esker, lan-karga banatu egiten da erleen artean eta erlategian dagoen polen-gordailuaren arabera erle gehiago edo gutxiago jartzen dira lanean.
Jokoteknia Bideojokoen Euskal Jardunaldiaren zazpigarren edizioa azaroaren 9an (larunbata) egingo da Bilbon, Euskararen Etxean, 09:45etik 13:00etara. Jokoteknia jardunaldietan euskal bideojokogintza industriako aditu eta jokalariak batera jarri ohi... [+]
Urriaren 31tik azaroaren 2ra Gazte Koordinadora Sozialistak eta Ikasle Abertzaleak-ek Gazte Topagune Sozialista egin dute Altsasun (Nafarroa). Europan eta Euskal Herrian hedatzen ari diren “proiektu atzerakoiak” jarri dituzte jomugan eta joera horiei ez dietela... [+]
Ostiral gauerdian atzeman zituen Ertzaintzak ustez langileak ilegalki zeramatzan bi furgoneta, Ertzaintzak uste du Europako beste herrialde batera bidean zirela, han lan egiteko. Atxilotutako gidarietako batek hamar pertsona zeramatzan furgonetan eta besteak 22.
Turkiaren ekimena babestu dute nazioarteko herrialde ugarik, gehienak arabiarrak edo islamiarrak, baita Hegoafrika, Brasil, Kuba, Errusia, Norvegia eta Vietnamek ere, besteren artean.
Ugariak dira Dana denboraleak Valentzian eragin duen hondamendiaz egin diren irakurketak. Beste faktore batzuen artean, gizakiak naturari ebatsitako eremuez luze mintzo dira hedabideak, ibai eta itsaso ertzak hormigoiarekin betetzeak duen arriskua dela-eta. Hormigoiarekin... [+]
Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]
Korrika eta presaka ekarri dute megafonoa. Hau onartezina da. Hau ezin da onartu. Denok batera oihu egin dezagun, ezin dugu honela jarraitu. Zurean ere sartu direla? Bai arrazoi duzu, jo ditzagun txaloak zuretzat. Hurrengo astean hemen batuko gara denok eta aurre egingo diegu,... [+]
Iragarritako heriotza baten kronika. Donostiako Udalak Egiako Kaleko Afari Solidarioak debekatu ditu, «segurtasunaren» aitzakian. Bizpahiru urte dira Egian segurtasuna guztien ahotan dagoela, eta azken hilabeteotan, talde eskuindarren gorakadarekin, egoerak okerrera... [+]
Azken asteetan mobilizazio arrazistak piztu dira Gasteizko Errota eta Donostiako Egia auzoetan, eta biek iragarri dute asteroko deialdiei eusteko asmoa. Haien artean desberdintasunak daude, baita antzekotasun asko ere: sustatzaileak anonimoak izatea, konfrontazioa bilatzea, edo... [+]
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Mendirik altuenetako okoilu gordeetan. Ziztu biziz haize hotzak zazpi hilabetez neguztatzen duen zokoan. Udan igotzen dituzten azienda saldoek motzean eusten dioten belaze bazterretako zuhaixken altzoan. Bertan ezin biziraunari eutsi eta basoak ere txil egin eta urrun-urrunera... [+]
Sardina bat... bi sardina... topatu ziren...
Atlantikoan, Mediterraneoan, Indikoan, Pazifikoan… Gauez bada, 25-55 metroko sakoneran; egunez sakonago, 100 metrorainokoan, harrapariengandik babesteko.
Udazken betean gaudela arnas bideei erreparatu beharra daukagu, garai honetan ia gehienok izango baitugu katarroren bat. Hori bakarrik denean gustura, arnasbideetako gaitz larriagoak zeharo gaiztotuta dabilzkigulako azkenaldian. Gure artean aurre zaintza egitea ohitura zabaldua... [+]