argia.eus
INPRIMATU
Makina bat kontu
Joxerra Aizpurua Sarasola 2007ko otsailaren 21a
Esne Bidean beste zulo beltz bat topatu dute
Gure galaxia Sagittarius A* izeneko zulo beltzaren inguruan baino ez zela ari biraka uste izan da orain arte. Baina Jean-Pierre Maillard astrofisikari frantziarrak zuzendutako ekipoak zulo ezagunaren ondoan beste zulo txikiago bat topatu du.
Hawaiiko Gemini behategian infragorrien alorrean egindako behaketek galaxiaren erdialdean dagoen eremu distiratsua, IRS 13 deiturikoa, aztertu dute. Eta eremu horretan Sagittarius A* zuloaren inguruan 280 km/s abiaduran biraka ari den izar-taldearen egitura izan da, batez ere, aztertu dutena. Biraka ari den izar-talde honen trinkotasunak erakarri zuen astrofisikarien arreta eta trinkotasunaren zergatia topatu dute: erdian dagoen zulo beltza. Aurkikuntza hau baieztatzeko Hubble, Chandra eta Hawaiiko behategi franko-kanadiarreko teleskopioak ere erabili dira. Topatutako zulo beltzaren masa Eguzkiarena baino 1.300 aldiz handiagoa da, baina ez da ahaztu behar Sagittarius A* zuloarena Eguzkiarena baino 3 milioi aldiz handiagoa dela. Aurkikuntza honek ez digu zuzenean eragiten, baina gauden espazio-zati txikia hobeto ezagutzeko balio du.

Intsektuak gaixotasunen eboluzioaren eragile?
Zientzialari batzuek uste dutenez, hainbat intsektuk eta ornogabek erantzukizun handia dute egungo gaixotasun batzuetan, eta baita infekzio-maila handia izan duten gaixotasun batzuetan ere, izurritean, adibidez. Bath unibertsitateko Nick Waterfield eta Richard French-Constant eta London School-eko Higiene eta Medikuntza Tropikaleko Brendan Wren ikerlariek Nature Reviews aldizkarian argitara emandako artikuluan, AEBetako eta Australiako hamabi pertsonetan baino topatu ez den bakterioa aztertu zuten. Bakterioa Photorhabdus asymbiotica deitzen da eta gorputzean zauriak eragiten ditu. Ikertzaileen ustez, aipatu bakterioa Photorhabdus luminescens bakterioaren eboluzioa da eta honek intsektuak hiltzen dituenean, hauek distiratsu bihurtzen dira. Azterketa genomikoen arabera, izurritea sortzen duen bakterioa, Yersinia pestis alegia, Yersisnia psuedotuberculosis bakterioaren ondorengoa da eta honek intsektuak gaixo arazteko ahalmena du. Intsektutik gizakiarenganako gaixotasunaren eboluzioa 1.500 urtetan gertatu da, hots, eboluzioaren historian oso epe laburrean. Zergatik ez dira, bada, antzeko prozesuak beste eszenategi batzuetan gertatuko? Hau dela eta, egun pestizidetan erabiltzen diren intsektizida edo antibiotikoekiko intsektuek garatutako erresistentzia gaixotasun berrien eragile izan daiteke. Gainera, gizaki eta intsektuen sistema inmunologikoen antzekotasunak direla eta, intsektuak kutsatzeko gai den edozein gaixotasun pasa daiteke zailtasun handirik gabe gizakira. Ikerlari askorentzat aziendetako animaliak dira guretzat gaixotasun iturri handiena, baina hemen esandakoaren arabera, intsektuek askoz ere arrisku handiagoa dute guretzat.