Picassoren atzean... Picasso

Picasso ezkutua erakusketa margolari andaluziarraren bi obratan oinarritzen da: Rue de Montmartre, Pariseko kale horretako eszena agertzen duena, eta Le Moulin de la Galette, izen bereko kabaretaren irudia. Biak 1900ean pintatu zituen, Erakusketa Unibertsalaren aitzakian Picassok Parisera egin zuen lehen bisitaldian. Baina hirugarren lan bat da erakusketaren protagonista: Rue de Montmartre koadroari kontserbatzaileek eginiko radiografia. Koadroaren azpian beste irudi bat ageri da, kabaret bateko eszena, Le Moulin de la Galetten oso antzekoa. Guggenheimeko erakusketan, kontserbatzaileen lanaren emaitzaz gain, prozesu osoa dago ikusgai, analisi zientifikoak azaltzen dira eta dokumentazio ugariz dago osatua »marrazkiak, argazkiak, eskutitzak...». Erakusketak, beraz, Picasso ezkutuaz gain, gehienetan ezkutuan geratzen den museotako kontserbatzaileen lana erakusten du.

Picassoren paleta X izpietan

Lane Levyk Rue de Montmartre lana 1950ean dohaintzan eman zion San Frantziskoko Arte Modernoko Museoari. 1958an pinturaren behaketa zehatza egin eta azpian beste konposizio baten arrastoak hauteman zituzten. Baina 1997an Ann Hoenigswald Washington National Galleryko kontserbatzailearen eskuetatik pasa arte, ez zen hori egiaztatu. Hark ikusi zuen garbi kabareteko eszena bat zegoela atzean, Le Moulin de la Galetten oso antzekoa. San Frantziskoko museoko kontserbatzaile buru William Shankek hartu zuen ikerketaren ardura. X izpien bidez, Picassoren benetako koloreak erabiliz irudia berregitea lortu zuen. Irudi digitalen bidezko teknologia erabiliz, gainazaleko krakeladuratik ikusten ziren koloreak zuri-beltzeko erradiografia batera transferitu zituen. Ondoren, pazientziaz eta arretaz, egilearen kolore konposizioa berregin zuen.

Baina, artelan bat berreskuratzeaz haratago, kontserbatzaileen lanak margolariaren lan egiteko prozesua uzten du agerian. Ann Hoenigswalden hitzetan, «Picassok bere koadroen gainean pintatzen duenean, agerian jartzen du bere koadroak ez daudela inoiz amaituta». Bere hasierako ideia etengabe aldatzen zuen pintoreak eta hori, kontserbatzailearen ustez, «bere maisutasunaren erakusgarri da».

XX. mende hasierako Pariseko gauak

Carles Casagemas artista kataluniarrarekin batera lehen aldiz Parisera iritsi zenean, bertako kabaretekin liluratuta geratu zen 19 urteko Picasso gaztea. Rue de Montmartre salbu, egonaldi oparo hartako koadro guztiek Pariseko gaua dute oinarri. Erakusketan, Picassok kabaretetan jasotzen zituen zertzeladak eta garai hartako eskutitzak bildu dituzte. Sexu, alkohol eta prostituzio gauen testigantza jaso dezake, modu horretan, bisitariak.

Baina heriotzak ere izan zuen bere tokia XX. mende hasierako Paris hartan. Picassoren bidaide Carles Casagemasek, 1901eko otsaileko egun batean, bere lagunak bazkari oparo batera gonbidatu zituen. Han zen Germaine ere, Casagemas maitemindu zuen neska gaztea. Ederki jan eta edan ondoren, pistola atera zuen artistak eta Germaineri tiro egiten saiatu zen. Ez zuen bere lehen helburua lortu. Bigarrena bai, ordea: bere buruari tiro egin eta hortxe hil zen Casagemas. Gertakari horren arrastoak, berriki, Guggenheimetik 100 kilometrora topatu dira ustez, Donostiako galeria batean.

Picasso ezkutua Bilbon. Eta Donostian?

Joan den uztailaren 20an Donostiako Articuario galeriak Picassoren ustezko bi lan jarri zituen salgai: gaztetako ustezko autorretratu bat eta kafetegi batean dagoen emakume baten marrazkia kartoian, biak 1901. urtean eginak. Hurrenez hurren, 50 eta 0,5 milioi euroko prezioa jarri die Juan Castresana galeristak. Castresanak badaki inork ez duela horrelakorik ordainduko, baina beste helburu bat du: Picassoren familiaren erreakzioaren zain dago, haiek lanok Picassorenak ote diren baieztatu edo ezeztatu zain. Bitartean, azken lau urtetan Castresanak hainbat ikerketa enkargatu ditu artelanak egiazkoak direla frogatzeko.

Kartoian eginiko marrazkiak Pablo Ruiz Picasso sinadura darama, Malagako margolariak gaztetan erabilitako sinadura. Rafael Martin Ramos perito kaligrafikoak aztertu du firma eta ondorio garbia atera du: «Egiazko sinadurek eta aztertutakoak izaera grafiko bera dute». Horrez gain, Bartzelonako Pica-sso museoaren baimenarekin analisi kimiko konparatiboa egin dute, Picassoren egiazko lan bat eta bere ustezko autorretratuarekin. Enrique Parra Kimikako doktoreak lortutako emaitzak argiak dira: bi koadroak paleta beretik irten ziren, mihisearen prestaketa, lan metodoa eta koloreen nahasketa konplexua berdinak direlako. Azkenik, egunotan Guggenheimen erakusten den prozesua ere enkargatu zuen Castresanak. Autorretratuari erradiografiak egin eta, azaleko irudiaren atzean, beste lau pintura agertu dira. Horietako batean Carles Casagemasen gorpuaren irudia ageri da, Parisen bere buruaz beste egin zuen lagun minarena. 1904ean, La vida garai urdineko lan ezagunean, Picassok Casagemasen erretratua egin zuen eta Castresanaren esanetan, erradiografiak deskubritutako irudian «Casagemasen aurpegiaren ezaugarriak erraz antzematen dira».

Bi lanok Donostiako banku bateko segurtasun kutxa batean daude gorderik, Picasso sendiaren baiezkoaren »edo ezezkoaren» zain, ezkutuan.


Azkenak
ANALISIA
Aznarrek lagundu diola Aitor Estebani?

Aitor Esteban izango da EAJko EBBko hurrengo lehendakaria eta jeltzaleek salduko dute horrela, zuzendaritza berrituta, buruzagitza berria prest dagoela alderdiaren berrikuntza prozesuarekin jarraitzeko.


Udaltzainen hizkuntza eskakizunen aurkako oldarraldia Donostian, Astigarragan eta Usurbilen

Donostiako Udalak 2024ko irailean helegitea jarri zuen, urte bereko urtarrilean epaileek bi udaltzainen B2 hizkuntza eskakizuna baliogabetu zutelako. EAEko Auzitegi Nagusiak helegitea ez du tramitera ere bideratuko, “kasaziorako interes objektiborik” ez dagoelako... [+]


“Mezu faxistak” zabaltzen dituen EHUko Arabako Campuseko irakaslea salatu du Ikamak

Gasteizko EHUko Farmazia Fakultateko irakasle batek sare sozialetan “mezu faxistak” zabaltzen dituela salatu du Ikama ikasle taldeak. Joan den irailean, EHUk Leioako Campuseko irakasle bat kanporatu zuen sare sozialetan zabaltzen zituen mezuengatik.


Raimundo el Canasterori babesa adierazi diote 230 musikarik, eta musikaren bidez boterea kritikatzea zilegi dela aldarrikatu dute

Belako, Chill Mafia, Eñaut Elorrieta, Fermin Muguruza, Ibil Bedi, J Martina, ØDEI, Olaia Inziarte, Nøgen eta Tatxers daude sinatzaileen artean. 237 musikariren zerrenda argitaratu dute.


'Itzal(iko) bagina'
Hemen gezurra nagusi

Itzal(iko) bagina
Taldea: Lokatz Loreak.
Aktoreak: Araitz Katarain, Janire Arrizabalaga eta Izaro Bilbao.
Zuzendaria: Iraitz Lizarraga.
Noiz: otsailaren 2an.
Non: Usurbilgo Sutegi aretoan.

-------------------------------------------------------
 
Bertsoa bertsolaritza,... [+]

Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo

Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


2025-02-07 | Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak

Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-07 | Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek

Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.


2025-02-07 | Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon

Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.


2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”

Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.


Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna

Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.


Eguneraketa berriak daude