Picassoren atzean... Picasso

Picasso ezkutua erakusketa margolari andaluziarraren bi obratan oinarritzen da: Rue de Montmartre, Pariseko kale horretako eszena agertzen duena, eta Le Moulin de la Galette, izen bereko kabaretaren irudia. Biak 1900ean pintatu zituen, Erakusketa Unibertsalaren aitzakian Picassok Parisera egin zuen lehen bisitaldian. Baina hirugarren lan bat da erakusketaren protagonista: Rue de Montmartre koadroari kontserbatzaileek eginiko radiografia. Koadroaren azpian beste irudi bat ageri da, kabaret bateko eszena, Le Moulin de la Galetten oso antzekoa. Guggenheimeko erakusketan, kontserbatzaileen lanaren emaitzaz gain, prozesu osoa dago ikusgai, analisi zientifikoak azaltzen dira eta dokumentazio ugariz dago osatua »marrazkiak, argazkiak, eskutitzak...». Erakusketak, beraz, Picasso ezkutuaz gain, gehienetan ezkutuan geratzen den museotako kontserbatzaileen lana erakusten du.

Picassoren paleta X izpietan

Lane Levyk Rue de Montmartre lana 1950ean dohaintzan eman zion San Frantziskoko Arte Modernoko Museoari. 1958an pinturaren behaketa zehatza egin eta azpian beste konposizio baten arrastoak hauteman zituzten. Baina 1997an Ann Hoenigswald Washington National Galleryko kontserbatzailearen eskuetatik pasa arte, ez zen hori egiaztatu. Hark ikusi zuen garbi kabareteko eszena bat zegoela atzean, Le Moulin de la Galetten oso antzekoa. San Frantziskoko museoko kontserbatzaile buru William Shankek hartu zuen ikerketaren ardura. X izpien bidez, Picassoren benetako koloreak erabiliz irudia berregitea lortu zuen. Irudi digitalen bidezko teknologia erabiliz, gainazaleko krakeladuratik ikusten ziren koloreak zuri-beltzeko erradiografia batera transferitu zituen. Ondoren, pazientziaz eta arretaz, egilearen kolore konposizioa berregin zuen.

Baina, artelan bat berreskuratzeaz haratago, kontserbatzaileen lanak margolariaren lan egiteko prozesua uzten du agerian. Ann Hoenigswalden hitzetan, «Picassok bere koadroen gainean pintatzen duenean, agerian jartzen du bere koadroak ez daudela inoiz amaituta». Bere hasierako ideia etengabe aldatzen zuen pintoreak eta hori, kontserbatzailearen ustez, «bere maisutasunaren erakusgarri da».

XX. mende hasierako Pariseko gauak

Carles Casagemas artista kataluniarrarekin batera lehen aldiz Parisera iritsi zenean, bertako kabaretekin liluratuta geratu zen 19 urteko Picasso gaztea. Rue de Montmartre salbu, egonaldi oparo hartako koadro guztiek Pariseko gaua dute oinarri. Erakusketan, Picassok kabaretetan jasotzen zituen zertzeladak eta garai hartako eskutitzak bildu dituzte. Sexu, alkohol eta prostituzio gauen testigantza jaso dezake, modu horretan, bisitariak.

Baina heriotzak ere izan zuen bere tokia XX. mende hasierako Paris hartan. Picassoren bidaide Carles Casagemasek, 1901eko otsaileko egun batean, bere lagunak bazkari oparo batera gonbidatu zituen. Han zen Germaine ere, Casagemas maitemindu zuen neska gaztea. Ederki jan eta edan ondoren, pistola atera zuen artistak eta Germaineri tiro egiten saiatu zen. Ez zuen bere lehen helburua lortu. Bigarrena bai, ordea: bere buruari tiro egin eta hortxe hil zen Casagemas. Gertakari horren arrastoak, berriki, Guggenheimetik 100 kilometrora topatu dira ustez, Donostiako galeria batean.

Picasso ezkutua Bilbon. Eta Donostian?

Joan den uztailaren 20an Donostiako Articuario galeriak Picassoren ustezko bi lan jarri zituen salgai: gaztetako ustezko autorretratu bat eta kafetegi batean dagoen emakume baten marrazkia kartoian, biak 1901. urtean eginak. Hurrenez hurren, 50 eta 0,5 milioi euroko prezioa jarri die Juan Castresana galeristak. Castresanak badaki inork ez duela horrelakorik ordainduko, baina beste helburu bat du: Picassoren familiaren erreakzioaren zain dago, haiek lanok Picassorenak ote diren baieztatu edo ezeztatu zain. Bitartean, azken lau urtetan Castresanak hainbat ikerketa enkargatu ditu artelanak egiazkoak direla frogatzeko.

Kartoian eginiko marrazkiak Pablo Ruiz Picasso sinadura darama, Malagako margolariak gaztetan erabilitako sinadura. Rafael Martin Ramos perito kaligrafikoak aztertu du firma eta ondorio garbia atera du: «Egiazko sinadurek eta aztertutakoak izaera grafiko bera dute». Horrez gain, Bartzelonako Pica-sso museoaren baimenarekin analisi kimiko konparatiboa egin dute, Picassoren egiazko lan bat eta bere ustezko autorretratuarekin. Enrique Parra Kimikako doktoreak lortutako emaitzak argiak dira: bi koadroak paleta beretik irten ziren, mihisearen prestaketa, lan metodoa eta koloreen nahasketa konplexua berdinak direlako. Azkenik, egunotan Guggenheimen erakusten den prozesua ere enkargatu zuen Castresanak. Autorretratuari erradiografiak egin eta, azaleko irudiaren atzean, beste lau pintura agertu dira. Horietako batean Carles Casagemasen gorpuaren irudia ageri da, Parisen bere buruaz beste egin zuen lagun minarena. 1904ean, La vida garai urdineko lan ezagunean, Picassok Casagemasen erretratua egin zuen eta Castresanaren esanetan, erradiografiak deskubritutako irudian «Casagemasen aurpegiaren ezaugarriak erraz antzematen dira».

Bi lanok Donostiako banku bateko segurtasun kutxa batean daude gorderik, Picasso sendiaren baiezkoaren »edo ezezkoaren» zain, ezkutuan.


Azkenak
2025-02-18 | Euskal Irratiak
Miarritzeko euskal ihauteriak berpiztu dituzte tokiko elkarteek

Hamarkada batez lokarturik izan ondotik, otsailaren 22an iratzarriko dute hartza Miarritzen. Festilasaik, Arroka elkarteak, Maritzuli dantza konpainiak, Gaztetxeak eta Ikastolak bat egin dute, aurten, programazio berezi bat eskaintzeko.


2025-02-18 | Antxeta Irratia
Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek hamabostaldia antolatu dute euskararen erabilera hauspotzeko

Hizkuntzarako ere gurasoak haurrentzako eredu direla kontuan hartuta, euskararen erabilera eta irakaskuntzari buruz sentsibilizatzeko helburua duen hamabostaldia antolatu dute Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek. Martxoaren 15etik 30era guraso... [+]


Ekainaren 1 era atzeratu dute Iparraldetik zirkulatzeko ingurugiro agiriaren derrigortasuna

Apirilean zen sartzekoa araua baina atzeratzea erabaki dute. Derrigorrezkoa izanen da ibilgailuetan agiria eramatea, ez soilik hiri eta herri nagusienetan sartu ahal izateko, baita kostalde osoko errepideetan mugitu ahal izateko ere.


Sabotaje algoritmikoaren alde

«I will overturn, overturn, overturn, it[…]»
Ezekiel 21:27 – King James Version

«Algoritmo guztien gainetik, algoritmo guztien azpitik»
Xabier Landabidea

Deseroso nago, deseroso gure jendarteak teknologiarekiko hartu duen jarrera kasik... [+]


HezkuntzArtea taldeak manifestua aurkeztu du: “Moda pedagogikoak bata bestearen atzetik ezarri dituzte”

Irakasleek urtetan pilatutako jakintza kontuan hartzea, klaustroek erabakiak hartzeko autonomia bermatzea, IKTen “uneoroko erabilera” sustatzen duten planak geldiaraztea, eta ikasgeletan aldaketa metodologikoak sartu aurretik dituzten ondorioak tentuz aztertzea... [+]


2025-02-17 | ARGIA
Ikasle feministek elkarretaratzea egin dute Gasteizko EHUko campuseko irakaslearen sexu erasoak salatzeko

Gertatutakoak ez direla kasualitatea azpimarratu dute. Unibertsitateko eremuetan indarkeria matxista gertatzen dela azaldu dute, eta arazoa sistematikoa dela. Protokolo bat eskatu dute erasotuak babesteko. Erasotzaileak inpunitate osoarekin jokatu duela salatu dute.


Bi futbol taldek planto egin dute irain arrazisten aurrean Bizkaian eta partiduak bertan behera geratu dira

Gaztelueta C -Berango C gazteen futbol partidua bertan behera geratu zen Larunbatean. Jokatzen ari zirela Gaztelueta C taldeko gazte batek aurkariari "beltz zikin madarikatua" deitu zion. Gorengo erregional mailako Otxarkoaga-Iturrigorri partiduan ere... [+]


Bederatzi pertsonari lau eta hamar hilabete arteko kartzela-zigorrak ezarri dizkie Voxen kontra protesta egiteagatik Bilbon

Atxuri auzoan 2019ko azaroaren 5ean Voxen kontra egin zuten bederatzi pertsonaren kontrako epaia iritsi da. Akusatuek ez dute espetxean sartu beharko.


2025-02-17 | Axier Lopez
Itziarren semea?

Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]


Eneko Anduezak PSE-EEko idazkari nagusi izaten jarraituko du

PSE-EEren zuzendaritza berriak alderdikideen %95en onespena jaso du. Anduezak proposatutako Batzorde Exekutiboan aurreko 26 kideetatik zortzi aurpegi berri daude soilik.


Europak toki bat aldarrikatu nahi du Ukrainako bake negoziaketan, AEBen bazterketaren aurrean

Macronek egindako deiari erantzunez, NATOko eta Europako agintariak Parisen elkartuko dira astelehen honetan, AEBek eta Errusiak iragarri ostean Ukrainako gerra amaitzeko elkarrizketei heltzekotan direla. Europak diru asko xahutu du Ukraina laguntzen, eta gerra amai dezakeen... [+]


Erantzukizun publikoak hartzea eskatu dute Euskal Herriko Torturatuen Sarearen aurkezpenean

Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]


Labrazaren defentsan
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"

Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]


Gazteen arteko genero arrakalak gora egin du kokapen politikoari dagokionez

Azken hogei urteetako gazteen kokapen politikoa izan dute aztergai The Economisten. Europan 18-29 urte arteko gizonak emakumeak baino posizio kontserbadoreagoetan kokatzen dira. 


Gasteiz inguruan Vitoria Solar 1 eta 2 parke fotovoltaikoak eraikitzea onartu du Eusko Jaurlaritzak

Parke bakoitzak hirurogei hektarea izango ditu, eta 32 milioi euroko aurrekontua du proiektuak. Ingurumen eta baimen teknikoak berretsita, egitasmoari hirigintza baimena baino ez zaio falta eraikitzeari ekiteko.

 


Eguneraketa berriak daude