argia.eus
INPRIMATU
Makina bat kontu
Joxerra Aizpurua Sarasola 2007ko otsailaren 21


Anfibioak arriskuan

Igelak, tritoiak, salamandrak eta beste anfibio batzuk desagertzeko arriskuan daude. Ondorio hau, 500 zientzialarik baino gehiagok 5.743 anfibio espezie aztertu ondoren iragarri dute. Anfibioen espezietatik %32 desagertzeko arriskuan dagoen bitartean, ugaztunen artean %23 baino ez dira, Science aldizkariaren arabera.
Beherakada joan den mendeko 80ko hamarkadatik aurrera areagotu egin da eta eman diren arrazoien artean hauexek aipatuko ditugu: ingurumen naturalak desagertu izana, poluzioa, klima aldaketak eta gaixotasunak. Gainera, kontuan hartu behar da espezietatik %43an populazioa jaisten ari dela, beraz, epe laburrean espezie gehiago egon daitezke desagertzeko arriskuan.
Estatu batetik bestera datuak asko aldatzen dira baina une honetan egoera txarrenean daudenak Kolonbia eta Haiti dira. Lehenengoan espezien %60 inguru arriskuan daude eta bigarrenean %92.


Etxean soinu onena

Garatu berri den teknologia baten arabera, audio/bideo sistema bateko entzule denek audio kalitaterik onena jaso dezakete, edozein eserlekutatik. Teknologia hau interesgarria da, batez ere etxean zinema dutenentzat, zeren eta horrela, gehienez zortzi pertsonak soinurik onena jaso dezakete. Sistemak "logika difusoa" delakoa erabiltzen du bere baitan eta horri esker soinu-datuei arauak ezarri eta prozesatzaile bati aginduak ematen dizkio informazioa lehenesteko garaian.
Etxeeko zinema ekipoa tamaina ertaineko gelan kokatuta baldin badago, soinurik onena erdiko entzuleak entzuten du eta gainerako entzuleek, eszena bateko efektu bereziak, adibidez, hainbat intentsitatetan entzuten dituzte eta beraz, eszenaren intentsitatea txikitu egiten da.
Gizakiak duen entzuteko erari buruz urte luzeetan ikerketak burutu ondoren, audioko ingeniariek software berria instalatu dute anplifikagailuetan eta horren bidez gelan dagoen akustika, bozgorailuen kokalekua eta beste hainbat datu automatikoki detektatzen dituzte, beti ere zortzi puntu erreferentziatzat hartuz. Sistema MultiEQ deitzen da eta Audyssey Laboratories, Inc-eko Chris Kyriakakis zuzendutako lantaldeak garatu du. MultiEQ-k entzun nahi den lekuan jarritako mikrofonoak igorritako informazioa lantzen du eta ondoren kalibratu egiten da proba-tonu bat igorriz. Entzuleak entzun nahi den leku guztietatik errepikatuko du prozesua, adibidez, sofaren hiru eserlekuetatik.
Laburbilduz, entzuketa normalean, posizio bakoitzak soinu-espektro desberdina jasotzen du; honek kalibrazioa eragingo du posizio bakoitzaren bereizgarrien arabera eta azkenik soinu-emisio pertsonalizatuak egingo ditu. Sistema hau beste alor batzuetan ere erabili nahi da, adibidez, orkestratik kilometro askora dauden musikariek aukera izango dute orkestrarekin batera ariko balira bezala entzuteko.