Joan den irailaren 20tik 24ra, Normandiako Ardennes-etako Abadian, Frantzian, ikastaro bat antolatua zuten duela hogeita hamar urte "kritika genetikoa" sortu zutenek. "Eskola tematikoa" arras baliagarria izan zaie joan direnei. Kritikari genetikoak obren genesian enfokatzen du bere interesa, erran nahi baita, usaian gordean geldituko den sortze-mugimenduan. Nolabait errateko "garbi" eta "txukun" ez den guztia, editorearentzako on ez dena, kritikari genetikoarentzat dokumentu preziatua da.

Hastapenean XIX. eta XX. mendeetako eskuizkribuen ikerketarako muntatua zen lan-tresna honek urteetan zehar sekulako zabalkundea lortu du. Lehenik, geografikoki, Frantziatik Europako bertze herri batzuetara heldu da -Alemania, Italia, Errusia- eta Amerikara »Brasil, berrikitan AEBetara» gero. Bigarrenik, historikoki antzinaraino joan da, antigoaleko testu zaharrak ere kontuan hartuz. Hirugarrenik, kritika-eremuak zabalduz, arte ederrak, arkitektura, musika, zinema, filosofia, zientzia gogorrak, bere aztergai egiten dituela.

Ulertu behar da sortzea ez dela gehiago perfekzioari buruzko bide bat bezala ikusia, baizik eta bidaia baten gisan: heltzen zara norabait baina bertze norabait joan zintezkeen, ezker hartu duzu, baina bazen zuzen zihoan bidea, eskuin zihoana ere, baita trebeska zihoana ere. Bertze bide horiek, idazlea noizbait tentatu duten bide horiek argi eta garbi zikin ontzia kolkoraino betetzen duten zirriborroetan ikus daitezke.

Kritikari genetikoa Sherlock Holmes-en lehengusu edo lehengusina da, zirriborroetan diren erresto, hatz guztiez interesatzen dena. Harentzat borratze edo ezabatzeak, oharkabean paper bazterretan egiten diren marrazkiak, bi lerroen artean diren gehitzeak, marrak, gurutze batez markatuak diren pasarteak eta abar, denak dira sorkuntzaren ispilu. Argi da idazlearen zikin ontzia liburu argitaratua bezain begietan duela, baita idazleak bota ez dituen zirriborroak ere. Papera bera interes handikoa izanen da.

Kodifikatzaileak material horren azterketa eginen du. Claire Bustarret ikerlariak dioen bezala, azterbide horren funtsa kodearen zientziaren printzipioak XVIII. mendetik hona agertzen diren idazteko mota modernoei aplikatzea izanen da. Lehenik, laneko den eskuizkribua mintzarazi, ontsa begiratuz, bai begi hutsez, bai tresna berezi batzuei esker. Horrek erran nahi du anitzetan kolekzio publiko edo pribatuetara joan beharko dela objektua materialki ikusteko, haztatzeko, neurtzeko. Idazleak bere gibelean material asko utz baitezake: eskuizkribu, makina-izkribu, karnet, kaier, fitxero... Ustekabeko anitz informazio aurki daitezke azterketa sistematiko honetan biltzen diren okurrentziei esker. Paperaren analisiak, adibidez, anitz agertzen du. Ur-markek, paper-motek -ikusi behar da ea larria, xehea, garratza, leuna ote den- XIX. mendeko data gabea den testu baten sortzea argi dezakete. Paperaren fabrikatze indizeak eta erabiltze indizeak elkartuz ikusten ahalko da idazleak nola erabili duen materiala. Lehen urrats hori eman ondoan, testua bera bere bariazioekin hartuko da.

Michel Contat-ek Sartre-ren Les Séquestrés d'Altona antzerkia aztertzean agertzen du zer intzidentzia duen, adibidez, egoera sozialak idazle baten izkiriatze prozeduretan. 1958an, Sartre kezkatzen duen arazoa: biolentzia politikoa. Sartrek azpiz Aljeriako Gerlako sarraskiak ditu salatu nahi. Azterketa genetikoak, Sartrek zentsurarekin daraman dialektika agerrarazten du, baina ez hori bakarrik, zeren eta eskuizkribuen azterketek agertuko dute ere ezberdintasun handia badela publikatu zen testua eta antzezlariek errepresentatu zuten testuaren artean. Anitz eszena kenduak izan baitziren antzezteko momentuan. Bertze puntu bat usaian kritikariek kontuan hartzen ez dutena: testuaren egiterakoan gertatzen diren akzidente edo istripuak. Daniel Ferrer-ek aztertzen duen eremu honetan genesia arrastatzen edo inarrosten duten elementu guztiak biltzen dira. Akzidente biografiko edo politiko handiak, zein akzidente grafiko ttipienak. Eskuizkribuaren azterketak agertzen du akzidentea eta sorkuntza ezin bereiziak direla.

Azterketa genetikoa gure garaiekin ontsa doan azterbidea: mugimendua, efimerotasuna, galtzea, ezabatzea, bukatua ez dena kontuan hartzen dituen begirada.